Dərslik «Çİnar-çAP»

§ 2. Təxəyyül surəthrinin yaradüması prosesi
Təxəyyül surotlori foaliyyotin muxtolif saholorindo xiisusi üsi vo tərzlərlo yaradılır. Bodii, elmi vo ya texniki foaliyyoti özünəməxsus vozifosi vo xüsusisiyyətlori oldıığu üçün alimin yer toxoyyiil suroti yaratmaq üsulu, yazıçı vo ya rossamin, konstruku vo ya mcmann toxoyyiil torzindon forqlonir. Lakin bun

374

fcmayaraq, biitiin foaliyyot saholorindo toxoyyiil surotlori eyni bfuınauyğıınluq osasinda yaradihr.

Toxoyyiiliin foaliyyoti həmişə qavrayışın verdiyi molumatı ■ n i d ə n iş 1 omok, dəyişdirmok yolu ilo ■ni surotlor yaratmaqdan ibarotdir. Burada iki proses - tohlil la torkib ayird edilir. Toxoyyiil foaliyyotindo tohlil vo torkib nOseslorindon песо istifado olunur? S. Rəhimovun yuxarıda tanış uğumuz fıkrində bu sualın aydin cavabi vardir. Yazıçının özünün qeyd etdiyi kimi, o, Kosanin zahiri alomini tyatda müşahidə etdiyi «üç kosadan», daxili alomini - «qulluq Bprozini» iso «lopabığ» kişidən götiirmüşdür. Bu proseso Uxologiyada tohlil deyilir. Sonra iso o, götürdiiyii «zahiri» «daxili» olamotlori yaradicihqla uzlaşdırmış, əlaqələndinniş, rloşdirmiş vo «Saçlı»dakı Kosa surotini yaratmışdır. Bu proseso mologiyada torkib deyilir.

Beloliklo, aydin olur ki, tohlil vo torkib toxoyyiil surotlorinin aradilmasmin osas mexanizmini təşkil edir. Görkəmli yazıçıların, •samların, alimlorin, konstruktorların, mcmarların vo b. Iradıcılığında bu iimumi qanunauyğunluq öziinəməxsus şəkildo Bahiir edir.

Bəs, uşaqlar toxoyyiil surətlorini песо yaradırlar? inunauyğunluq eynidir: yaşlılar da, uşaqlar da toxoyyiil surətlə-ni tohlil-torkib əmoliyyatlan vasitosilo yaradırlar. Şagirdlərdə bu pliyyatların inkişaf etdiıilmosinə xiisusi diqqət yctirilmolidir