G’adir budurlikning profil’ uzunligi yo`nalishidagi notekisliklar xususiyatlari bilan bog’liq parametrlari. Profil’ notekisliklarining o`rtacha qadami Sm - bazaviy chiziq chegaralarida profil’ notekisliklari qadamining o`rtacha qadami:
bu erda n - bazaviy uzunlik l chegaralaridagi qadamlar soni; Smi - profil’ notekisliklarining profilni o`rtacha qo`shni nuqtalarida kesadigan va ikkita chekka nuqtalar bilan chegaralangan o`rta chiziq kesimi uzunligiga teng qadami.
Profil’ maxalliy chiziqlarining o`rtacha qadami S - profil’ maxalliy chiziqlari qadamining bazaviy uzunlik chegaralaridagi o`rtacha miqdori (qiymati):
qaerda n - notekisliklar qadamlarining qirralari (cho`qqilari) bo`yicha bazaviy uzunlik l chegaralaridagi soni;
G’adir-budurlik parametrlari Ra, Rz, Rmax va S ning sonli kiymatlari 2789-73 GOSTida keltirilgan.
Ra parametrlarining afzal kiymatlarini qo`llash tavsiya etiladi, chunki sirt g’adir-budirligini taqqoslash namunalari GOST 4338-75 bo`yicha Ra ning ayni shu qiymatlari bilan tayyorlandi.
5.2–shakl. Sirt g’adir–budurligining asosiy parametrlari profiliogrammasi. Profil’ notekisliklar shakli bilan bog’liq g’adir–budirlikning parametrlari. Profilning uzunligi r-bazaviy uzunlik chegaralaridagi m o`rta chiziqqa ekvidistant chiziq bilan profil parametrlaridagi berilgan r sathda kesiladigan bi bo`laklar uzunliklarining yig’indisi (5.2–shakl)
Profilning nisbiy tayanch uzunligi tr- profil’ tayanch uzunligining bazaviy uzunlikka nisbati:
Profilning tayanch uzunligi r- profil’ kesimining r sohada, ya`ni profil chiziqlari chizig’i va profilni profil’ chiziqlari chizig’ining ekvidistant kesadigan chiziq orasidagi berilgan masofada aniqlanadi.
Profil’ chiziqlari chizig’i - bazaviy uzunlik chegaralaridagi profilning oliy (baland, yuqori) nuqtasi orqali o`tadigan o`rta chiziqqa ekvadistant chiziq. Profil’ kesimi r sathining miqdori (qiymati) chiziqlar chizig’i bo`yicha hisoblanadi va quyidagi qatordan Rmax dan :5; 10; 15; 20; 35; 30; 40; 50; 60; 70; 80; 90 % tanlanadi.
Profilning nisbiy tayanch uzunligi tr Rmax : 10; 15; 20; 35; 30; 40; 50; 60; 70; 80; 90 % gacha teng bo`lishi mumkin.
G’adir-budirlik parametrlari va ularning sonli qiymatlarini tanlash. Detallar sirtlari g’adir-budirligiga talablarni buyumlarning berilgan sifatini ta`minlash uchun sirt funktsional mo`jallanishidan kelib chiqib o`rnatishga (belgilashga) to`g’ri keladi. Agar bunga zarurat bo`lmasa, sirt g’adir-budirligiga talablar o`rnatilmaydi va bu sirtning g’adir-budirligi nazorat qilinmaydi. Parametrlarning ko`rilgan kompleksi turli ekspluatatsion mo`ljal (lanish) dagi sirtlar uchun g’adir budirlik ko`rsatkichlarini asoslanib mo`ljallashga (sposobstvuet) xizmat qiladi (imkon beradi).
