Din Kültürü 7
Yüklə 50,1 Kb.
|
|
DİN KÜLTÜRÜ 6.SINIF 6. ÜNİTE İSLAMİYET ve TÜRKLER 1. TÜRKLERİN MÜSLÜMAN OLUŞU Türklerin Müslüman Araplarla ilk karşılaşmaları, M.S. 7. yüzyılda II. Halife Hz. Ömer zamanında gerçekleşti. Bu dönemde Müslüman Araplar fetihler yoluyla Türk sınırlarına kadar gelmişlerdi. Emeviler zamanında ise Araplar Maveraünnehir'e kadar ilerlediler. Burada Emeviler ve Türkler karşılaştı. Türkler İslam dinini daha yakından tanıma fırsatı buldu. Türklerin Araplarla iyi ilişkiler kurmaya başlaması ve İslam dinine geçişlerinin hızlanması ise Abbasiler döneminde olmuştur. 750 yılında Emevi Devleti'ne son veren Abbasiler, bir yıl sonra Çinliler'le Talas Savaşı'nı yaptılar (751). Bu savaşta Türkler Abbasiler ile birlikte savaştılar ve böylece Çinliler yenilgiye uğratıldı. Bu savaş Türk tarihi açısından bir dönüm noktası oldu. Talas Savaşı'nda Türklerin gösterdiği büyük askeri başarılar Abbasilerin dikkatini çekti. Böylece Abbasiler ile Türkler arasında bir yakınlaşma oldu. Bu durum da Türklerin İslam dinine girmesini hızlandırdı. Türkler gruplar halinde İslamiyet'i kabul etmeye başladılar. Türklerin İslam dinini kabul etmesinde etkili olan faktörler: 1- Türklerin önceki inançları olan Göktanrı inancı ile İslam dini arasında birçok özellik benzerlik gösteriyordu. Örneğin Göktanrı dininde İslam'daki gibi tek tanrı inancı, cennet-cehennem, ölümden sonra yaşam, ruhun ölümsüzlüğü inançları vardı. 
2- Müslüman Arapların Türk bölgelerine yaptığı fetihler, Müslüman tüccarların, alimlerin ve dervişlerin İslam dinini Türkler arasında anlatmaları ve Türkistan bölgesine giden sahabelerin tebliğ (İslam'ı yayma) faaliyetleri, Türkler arasında İslam'ın hızla yayılmasında etkili olmuştur. 3- Türklerin hayat tarzının, mizacının ve ahlak esaslarının İslam dinine yakın olması da Türkler arasında İslam'ın hızla yayılmasında etkili olmuştur. Türklerin kitleler halinde Müslüman olması 9. ve 10. yüzyıllarda gerçekleşmiştir. Talas Savaşı'ndan sonra Karluk, Oğuz ve Karahanlı Türkleri arasında İslamiyet hızla yayılmıştır. İslam dinini devlet olarak kabul eden ilk Türk devleti ise 10. yüzyılda Karahanlılar olmuştur. Daha sonra Gazneliler, Selçuklular ve Osmanlılar ile bu durum devam etmiştir. 2. TÜRKLER ARASINDA İSLAM'IN YAYILMASINDA ETKİLİ OLAN BAZI ŞAHSİYETLER Mevlana Celaleddin-i Rumi: Mevlana hazretleri 1207 yılında Horasan'ın Belh şehrinde dünyaya geldi. Asıl adı Muhammed Celaleddin'dir. Babası sultânu'l-ulema (alimler sultanı) Sultan Bahaeddin Veled, annesi Mü'mine Hatun'dur. Mevlana 5-6 yaşlarında iken ailesi ile birlikte Anadolu'ya göç etti. Yedi yıl kadar Karaman'da kaldıktan sonra Anadolu Selçuklu Sultanı Alaattin Keykubat'ın daveti üzerine ailesi ile birlikte 1228'de Konya'ya yerleşti. Mevlana ilk tahsilini babasından aldı. Daha sonra Halep, Şam, Konya gibi zamanın önemli ilim merkezlerinde eğitim gördü. Zamanının bütün ilim dallarında kendini çok iyi yetiştirdi. Babası Bahaeddin Veled 1231 yılında vefat edince vasiyeti üzerine onun yerine ders vermeye başladı. Bu sırada 24 yaşında idi. Daha sonra büyük medreselerde dersler okuttu, çok talebeler yetiştirdi. 1244 yılında Şems-i Tebrizi ile tanıştı ve onunla yaptığı sohbetler hayatının dönüm noktası oldu. Kendisini tasavvufi hayat tarzına yöneltti, medresedeki hocalığı bıraktı. Meşhur "Mesnevi" isimli eserini bu dönemde yazdı. Mesnevi: Mevlana hazretlerinin tüm dünyada tanınan meşhur eseridir. Türk Edebiyatı nazım şekillerinden mesnevi tarzıyla yazılmıştır. Türk-İslam kültürünün en önemli eserleri arasında yer alan bu eserde tasavvuf düşüncesi ve hayat tarzı anlatılır. Mevlana, sahip olduğu insan sevgisi ve engin hoşgörüsü ile herkesin sevgisini, saygısını kazandı. Görüşleriyle, düşünceleriyle ve eserleriyle geniş halk kitleleri üzerinde derin etkiler bıraktı. 1273 yılında, 66 yaşında iken Konya'da vefat etti. Mezarı Konya'dadır. Önemli eserleri: Mesnevi, Divan-ı Kebir, Fîhi mâ fih. Ebu Hanife: Asıl adı Numan'dır. Lakabı ise İmam-ı Azam Ebu Hanife'dir. İslam dünyasının en önemli fıkıh (hukuk) alimlerinin başında gelir. 699 yılında Kûfe'de doğdu. Küçük yaşlarda Kur'an'ı ezberledi ve çok iyi bir öğrenim gördü. Zamanla kendisini fıkıh alanında geliştirdi. İmam-ı Azam'ın görüşleri İslam dünyasındaki en yaygın mezhep olan Hanefi mezhebinin temelini oluşturdu. Aynı zamanda ticaretle uğraşan Ebu Hanife, günlük hayatla ilgili fıkhi meselelere (ticaret, evlenme, boşanma, cezalar, icar, kira, satış, ibadetler, miras...) Kur'an, sünnet ve sahabelerin görüşlerinden faydalanarak akılcı çözümler getirdi. İslam dininin özellikle hoşgörülü ve birleştirici yönünü insanlara anlattı. 767 yılında Bağdat'ta vefat etti. Hanefi mezhebi Müslüman Türk dünyasında en çok benimsenen mezheptir. Önemli eserleri: Fıkhul Ekber, el-Âlim vel Müteallim. Mâturidi: İmam Maturidi Özbekistanlı bir Türk'tür. 852 yılında Semerkant'ta doğdu. Burada ilim tahsil etti ve eğitim gördüğü medresede hocalık yaptı. Ebu Hanife'nin görüş ve düşüncelerine bağlı kaldı ve bu bağlamda ilmi çalışmalar yaptı. Özellikle İslam dininin inanç esasları (iman konuları) ile ilgili eserler yazdı, görüşler ortaya koydu. Kur'an ve sünnet temeline dayanan ve aklı esas alan bu görüşlerinden Maturidi mezhebi oluştu. Önemli ve günümüze kadar ulaşan eserleri; Kitabut Tevhit ve Tevilâtül Kur'an'dır. Maturidi 944 yılında Semerkant'ta vefat etti. Ali er-Rıza: Ali er-Rıza Peygamber Efendimizin soyundan gelmektedir ve on iki imamdan biridir. 770 yılında Medine'de doğdu. Babası, on iki imamın yedincisi Musa Kazım'dır. Hayatının bir kısmını Horasan'da geçirdi. Sade bir anlatımla İslam'ın Türkler arasında yayılmasında etkili oldu. 818 yılında 55 yaşındayken Horasan'ın Tus şehrinde şehit edildi. Bu yüzden Tus şehrine "Meşhed" (şehit edilen yer) denildi. Mezarı Tus'tadır. Önemli eserleri; Müsned ve Sahifetür Rıza. Ahmet Yesevi: Hoca Ahmed Yesevi, 1093 yılında Türkistan'ın Yesi kentinin Sayram kasabasında (Bugünkü Kazakistan'ın Çimkent şehri yakınlarında yer alır) dünyaya geldi. İlk eğitimini Yesi şehrinde babasından aldı. Sonra da dönemin önemli ilim merkezlerinden Buhara'ya gitti ve orada Yusuf Hemedani'den ilim tahsil etti. Merv, Semerkant, Herat gibi şehirleri dolaşarak dersler verdi. 1140 yılından sonra memleketi Yesi'ye dönüp ders vermeye başladı. Birçok öğrenci yetiştirdi. Hoca Ahmet Yesevi insanlara İslam'ın ilkelerini anlatırken "hikmet" adı verilen şiirlerini kullandı. Sade, akıcı ve anlaşılır bir Türkçeyle yazdığı bu şiirleri, Türk halkının İslam'ı anlayıp öğrenmesinde çok etkili oldu. Ahmet Yesevi'nin hikmet adı verilen bu şiirlerinin toplandığı kitabının adı "Divan-ı hikmet" tir. Ayrıca o şiirleri, sohbetleri ve kişiliğiyle halk arasında çok sevildi ve "Pîr-i Türkistan" lakabıyla tanındı. Yesevilik düşüncesi Orta Asya'dan Anadolu'ya, oradan Balkanlar'a kadar geniş bir coğrafya'da yayılmıştır. Hoca Ahmet Yesevi 1167 yılında Yesi'de vefat etti. Ahi Evran: 1171 yılında Azerbaycan'ın Hoy şehrinde doğdu. Ahi Evran Anadolu'da Ahiliğin kurucusu kabul edilir. Kırşehir'de kurduğu Ahilik Teşkilatı esnafın, tüccarın, sanatkarın ahlaki olarak eğitilmesini, kaliteli mal üretmelerini ve dayanışma içinde olmalarını amaçlamıştır. Bu teşkilat zamanla tüm meslek sahiplerinin bağlı olduğu manevi bir merkez haline gelmiş ve 20. yy başlarına kadar etkisini sürdürmüştür. Ahi Evran; Denizli, Konya ve Kayseri gibi şehirleri gezmiş, buralarda Ahilik teşkilatının kurulmasını sağlamıştır. Ahilik teşkilatı toplumun büyük bir kesimini mesleğe yönlendirmiştir. Hacı Bektaş-ı Veli ile yakın dost olan Ahi Evran, Kırşehir'e yerleşmiş ve vefat edinceye kadar burada yaşamıştır. 1262 yılında Kırşehir'de vefat etti. Hacı Bektaş Veli: Hacı Bektaş-ı Veli 1209 yılında Horasan'ın Nişabur kentinde dünyaya geldi. Ahmet Yesevi'nin öğrencilerindendir. Tasavvuf ilmiyle uğraşmış büyük bir mutasavvıftır. Horasan'dan Anadolu'ya gelmiş, tasavvuf yoluyla Anadolu'da İslam dininin yayılmasında çok etkili olmuştur. Onun düşünce sisteminde hoşgörü ve insan sevgisi esastır. İnsanları her zaman iyiye, güzele, doğruya çağırmış, toplumda birlik, beraberlik olması için çabalamıştır. Hacı Bektaş Veli aynı zamanda dostu Ahi Evran'ın kurduğu Ahilik teşkilatı içerisinde yer almış, Yeniçeri ocağının da piri (büyüğü) kabul edilmiştir. Kırk yaşlarında Nevşehir'in bugünkü Hacıbektaş ilçesine yerleşmiş, ömrünün kalan kısmını burada yaşamış ve 1270 yılında burada vefat etmiştir. Yunus Emre: Yunus Emre'nin doğum yeri, tahsil (öğrenim) hayatı vb konularda net bir bilgi yoktur. 1240 yıllarında Eskişehir-Sivrihisar yakınlarındaki Sarıköy'de doğduğu, 1320 yılında vefat ettiği kabul edilir. Sarıköy'deki mezar, Yunus Emre mezarı olarak kabul görmüştür. Yunus Emre, günümüzde bile net bir şekilde anlaşılabilen sade, akıcı ve öz Türkçe ile yazdığı çok güzel şiirleriyle İslam dininin, güzel ahlakın, Allah sevgisinin, Peygamber sevgisinin Anadolu'da yayılmasında çok etkili olmuştur. 3. TÜRKLERDE PEYGAMBER VE EHL-İ BEYT SEVGİSİ Türk milleti kitleler halinde İslam dinini kabul ettikten sonra Peygamber Efendimize ve O'nun ehli beytine olan sevgi ve bağlılıklarını her alanda göstermişlerdir. - Topkapı Sarayı'nda Hz. Muhammed'e (s.a.v.) ait olan eşyalar büyük bir titizlikle muhafaza edilmiştir. - Peygamberimizin soyundan gelenlere saygılı davranılmış, hatta Osmanlılar döneminde Hz. Muhammed'in soyundan gelen seyyid ve şerifler için soy defterleri tutulmuş ve bununla ilgili Nakibül Eşraf isimli bir kurum oluşturulmuştur. Seyyid: Peygamber Efendimizin torunu Hz. Hüseyin'in soyundan gelenler. Şerif: Peygamber Efendimizin torunu Hz. Hasan'ın soyundan gelenler. - Türkler Peygamber sevgisini, çocuklarına Muhammet, Ahmet, Mustafa, Mehmet isimlerini vererek göstermişlerdir. - Askerlerimize de Mehmetçik denilmiştir. - Türk edebiyatında Peygamber sevgisini anlatan yüzlerce naat yazılmış, Süleyman Çelebi de Mevlid-i Şerif'i yazmıştır. - Peygamberimizin doğduğu ay olan nisan ayında ülkemizde her yıl "Kutlu Doğum Haftası" etkinlikleri düzenlenmektedir. - Kültürümüzde ehl-i beyt sevgisi de çocuklara en çok verilen Ayşe, Fatma, Hatice, Ali, Hasan, Hüseyin, Zeynep isimleriyle kendini gösterir. - Ayrıca Türk kültüründe Hz. Fatıma "anamız", Hz. Ali de "şah-ı merdan", yani yiğitlerin şahı olarak anılır. Ehl-i beyt: Peygamber Efendimizin ev halkı anlamına gelir. 4. TÜRKLERİN İSLAM MEDENİYETİNE KATKILARI Dini ilimler: Türkler din ilimlerinde önemli çalışmalar yaparak ve eserler vererek İslam medeniyetine katkıda bulunmuşlardır. En önemli örnekler; -Tefsir ilminde Zemahşeri (eseri: Keşşaf) - Hadis ilminde Buhari (eseri: Sahih-i Buhari), Tirmizi, Nesai - Fıkıh ilminde İmam-ı Azam Ebu Hanife - Kelam ilminde Maturidi - Tasavvuf ilminde Mevlana, Yunus Emre, Ahmed Yesevi... Edebiyat: Türkler İslam'ı kabul ettikten sonra Türkçe, Arapça ve Farsça dillerinde pek çok ve meşhur eserler yazmışlardır. Ayrıca İslam edebiyatına yeni türlerin girmesini sağlamışlardır. Türk-İslam edebiyatının ilk örnekleri: - Kutadgu Bilig (Yusuf Has Hacib), - Divan-ı Lügatit Türk (Kaşgarlı Mahmud). Türk-İslam edebiyatında katkısı olan en önemli şair ve yazarlar ise şunlardır: Mevlana (mesnevi), Ali Şir Nevai (muhakemetül lügateyn, hazâinül meâni), Edip Ahmet Yükneki (atabetül hakayık), Fuzuli (leyla vü mecnun), Süleyman Çelebi (mevlid-i şerif), Yunus Emre, Ahmet Yesevi, Hacı Bektaş Veli, Karacaoğlan, Kaygusuz Abdal, Baki, Nedim, Nabi, Şeyh Galip. Musikî: İslam musikisinin gelişmesinde Türklerin çok büyük katkısı vardır. Bu konuda ilk ciddi eseri, kendisi bir Türk olan Farabi yazmıştır. Ayrıca Itri, Dede Efendi, III. Selim, Hacı Arif Bey gibi şahsiyetler de İslam musikisinin en seçkin eserlerini ortaya koymuşlardır. Mimari: Türkler İslam mimarisinin gelişmesine çok büyük katkılar sağlamışlar ve özgün eserler kazandırmışlardır. En seçkin örnekler; İstanbul'daki Süleymaniye ve Sultanahmet camileri, III. Ahmet çeşmesi, Edirne Selimiye Camii, Bursa Ulu Camii, Sivas Gök Medrese, Konya Alaaddin Camii, Hindistan Tac Mahal. Ünlü Türk mimarı Mimar Sinan da yaptığı mükemmel eserleriyle İslam mimarisinde en ön sıralarda yerini almıştır. Sanat: Türkler sanat alanında İslam medeniyetine çok hizmet etmişler, inançlarını sanat eserlerine yansıtmışlar, hat, tezhip, minyatür, ebru sanatlarının doğup gelişmesini sağlamışlar ve bu sanat dallarında önemli eserler ortaya koymuşlardır. 
Hat (hüsn-ü hat): Güzel yazı sanatı demektir. Kur'an ayetlerinin hat sanatıyla yazılmasını ifade eder. Bu sanat dalıyla uğraşanlara "hattat" denir. Şeyh Hamdullah, Hafız Osman, İzzet Efendi, Mustafa Rakım, Hamit Aytaç önemli Türk hattatlardandır. "Kur'an Mekke'de nâzil oldu (indirildi), Mısır'da okuındu, İstanbul'da yazıldı." sözü, Türklerin hat sanatındaki ustalıklarını belirtir. 
Tezhip: Süsleme sanatı demektir. Mimaride, levhalarda, kitap süslemelerinde kullanılır. Osmanlılar zamanında en güzel örnekleri verilmiştir. Özellikle Kur'an-ı Kerim süslemeleri, cami duvarlarının, mihrap ve minberlerin süslemeleri bu sanatla yapılmıştır. 
Minyatür: Işık, gölge ve derinliği yansıtmayan küçük ve renkli resim sanatına denir. Daha çok eski el yazması kitaplarda kullanılmıştır. Osmanlılar zamanında en parlak devrini yaşamıştır. 
Ebru: Kitre denilen bir madde ile yoğunlaştırılmış su üzerinde özel hazırlanmış boyalarla meydana getirilmiş desenlerin kağıda aktarılması şeklinde yapılan süsleme sanatıdır. Müslüman Türk sanatçılar ebru sanatını kullanarak elde ettikleri muhteşem desenler üzerine hat ile ayet ve hadisler yazmışlar, bu iki sanat dalını kullanarak çok güzel eserler ortaya koymuşlardır. 5. TÜRKLERİN BİLİME KATKILARI Allah'ın Peygamber Efendimize gönderdiği ilk vahiy "Oku!" emriyle başlar. Yani Rabbimiz insanlara okumayı, araştırmayı, öğrenmeyi, aklını kullanmayı emretmektedir. İslam'ın okumaya ve bilime verdiği önem Müslüman Türkleri öğrenmeye, araştırmaya sevk etmiştir. Türkler Semerkant, Taşkent, Buhara, İstanbul, Horasan gibi şehirleri birer ilim ve kültür merkezi haline getirmişler, buralarda medreseler kurmuşlar, bu medreselerde hem dini ilimleri, hem de pozitif ilimleri öğrenip öğretmişlerdir. Şimdi bu konuda belli başlı örnekleri sıralayalım;
Tıp: Tıp biliminde kuşkusuz İbn-i Sina'nın yeri en başta gelir. Özbekistanlı bir Türk olan İbni Sina hem felsefe, hem de tıp biliminde kendini yetiştirmiştir. Tıp alanındaki çalışmaları dünyaya yayılmıştır. En önemli eserleri; ansiklopedik bir tıp kitabı olan "Kitabü'ş-şifa", ikincisi ise Avrupa'daki üniversitelerde asırlarca ders kitabı olarak okutulan "El-Kanun fi't-tıp" isimli kitabıdır. Bunların dışında felsefe ve tıp bilimleriyle ilgili birçok eser yazmıştır. Matematik: Matematik alanında Özbekistanlı bir Türk olan Musa Harezmi çok önemli çalışmalar yapmıştır. Harezmi sıfırlı ondalık sistemini bulmuş, logaritmayı sistemleştirmiştir. "Hisabü'l-cebir" isimli kitabı Latinceye çevrilmiş, 12. asırdan 16. asıra kadar Avrupa'daki üniversitelerde ders kitabı olarak okutulmuştur. Ayrıca batılılar ondalık sistemi ilk kez bu kitaptan öğrenmişlerdir. Fizik: Fizik biliminde Müslüman Türk bilgini Biruni önemli çalışmalar ve buluşlar yapmıştır. Işığın sesten daha hızlı hareket ettiğini ilk tespit eden bilim insanı olan Biruni, zekasıyla yaşadığı döneme damgasını vurmuş ve 11. asır "Biruni asrı" olarak anılmıştır. Coğrafya: Coğrafya alanında Piri Reis ve Seydi Ali Reis önemli çalışmaları olan Türk bilginleridir. Piri Reis'in 1513 yılında çizdiği dünya haritası, Amerika kıtasını gösteren en eski haritalardan birisidir. Felsefe: Felsefe alanında Farabi, batılıların Aristo'dan sonra en büyük felsefeci olarak kabul ettikleri bir Türk bilginidir. Müzik, matematik, felsefe, astronomi gibi alanlarda çalışmalar yapan Farabi, felsefe bilimine katkılarından dolayı "muallim-i sânî", yani Aristo'dan sonra gelen ikinci öğretmen olarak ün yapmıştır. Aynı zamanda "kanun" isimli müzik aletini icat eden Farabi'dir. Din Kültürü 6. Sınıf 6. Ünite Test 1- Türklerin Müslüman Araplarla ilk karşılaşmaları hangi İslam halifesi zamanında gerçekleşti? a) Hz. Ebu Bekir b) Hz. Ömer c) Hz. Osman d) Hz. Ali 2- Türklerin Araplarla iyi ilişkiler kurmaya başlaması ve İslam dinine geçişlerinin hızlanması hangi İslam devleti zamanında olmuştur? a) Abbasiler b) Emeviler c) Endülüs Emevileri d) Fatımiler 3- Aşağıdakilerden hangisi M.S. 751 yılında Abbasiler ile Çinliler arasında gerçekleşen Talas Savaşı'nın sonuçlarından değildir? a) Türkler bu savaşta Abbasiler'e büyük askeri destek verdiler b) Bu savaşta Türklerin gösterdiği askeri başarılar neticesinde Abbasilerle Türkler arasında yakınlaşma oldu c) Bu savaştan sonra Türkler gruplar halinde İslam dinine girmeye başladılar d) Talas Savaşı sonucunda Çin'de İslam dini hızla yayılmaya başladı 4- Aşağıdakilerden hangisi Türklerin İslam dinini kabul etmesinde etkili olan faktörlerden değildir? a) Türklerin önceki inancı olan Göktanrı inancı ile İslam dini arasında birçok benzer özellik bulunması b) Arapların Türk bölgelerine yaptığı fetihler ve İslam'ı yayma çabaları c) Türklerin hayat tarzının ve ahlak anlayışının İslam dinine yakın olması d) Emevilerin 8. yüzyılda İspanya'yı fethedip Endülüs Emevi Devletini kurmaları 5- 10. Yüzyılda İslam dinini devlet olarak kabul eden ilk Türk devleti aşağıdakilerden hangisidir? a) Uygurlar b) Selçuklular c) Karahanlılar d) Gazneliler 6- Mevlana Celaleddin-i Rumi'nin Horasan'dan ailesiyle birlikte göç ederek gelip yerleştiği, hayatının geri kalan kısmını yaşadığı, 66 yaşında iken vefat ettiği ve Mevlana denince akla gelen şehrimiz aşağıdakilerden hangisidir? a) İstanbul b) Konya c) Denizli d) Aydın 7- Mevlana Celaleddin-i Rumi'nin 1244 yılında tanıştığı, onunla yaptığı sohbetlerle medrese hocalığını bırakıp tasavvufi hayata yöneldiği ve Mevlana'nın hayatında büyük bir değişime sebep olan derviş aşağıdakilerden hangisidir? a) Ahmet Yesevi b) İmam-ı Azam Ebu Hanife c) Sultan Bahaeddin Veled d) Şems-i Tebrizi 8- Mevlana'nın tasavvuf düşüncesini anlattığı ve Türk-İslam kültürünün en önemli eserleri arasında yer alan dünyaca ünlü kitabının adı nedir? a) Mesnevi b) Müsned c) Fıkhul Ekber d) Divan 9- İslam dünyasının en önemli fıkıh (hukuk) alimlerinin başında gelir. 699 yılında Kûfe'de doğdu, 767 yılında Bağdat'ta vefat etti. Küçük yaşlarda Kur'an'ı ezberledi ve çok iyi bir öğrenim gördü. Zamanla kendisini fıkıh alanında geliştirdi. Görüşleri İslam dünyasındaki en yaygın mezhep olan Hanefi mezhebinin temelini oluşturdu. Paragrafta hakkında bilgi verilen İslam alimi aşağıdakilerden hangisidir? a) İmam-ı Azam Ebu Hanife b) Ahmet Yesevi c) Mevlana Celaleddin Rumi d) Maturidi 10- 1093 yılında Türkistan'ın Yesi kentinin Sayram kasabasında dünyaya geldi. İlk eğitimini Yesi şehrinde babasından aldı. Sonra da dönemin önemli ilim merkezlerinden Buhara'ya gitti ve orada Yusuf Hemedani'den ilim tahsil etti. 1140 yılından sonra memleketi Yesi'ye dönüp ders vermeye başladı. Birçok öğrenci yetiştirdi. İslam'ın ilkelerini anlatırken "hikmet" adı verilen şiirlerini kullandı. Bu şiirlerinin toplandığı kitabının adı "Divan-ı hikmet" tir. Paragrafta hakkında bilgi verilen İslam alimi aşağıdakilerden hangisidir? a) İmam-ı Azam Ebu Hanife b) Ali er-Rıza c) Mevlana Celaleddin Rumi d) Ahmet Yesevi 11- Hoca Ahmet Yesevi insanlara İslam dinini anlatırken şiirlerini kullandı. Sade, akıcı ve anlaşılır bir Türkçe ile yazdığı bu şiirleri, Türk halkının İslam'ı anlayıp öğrenmesinde çok etkili oldu. Ahmet Yesevi'nin bu şiirlerinin genel adı nedir? a) Mesnevi b) Mevlid c) Hikmet d) Divan 12- 12. Yüzyılda Kırşehir'de kurduğu "Ahilik" teşkilatıyla esnafın, tüccarın, sanatkarların ahlaki olarak eğitilmesini, kaliteli mal üretmelerini ve dayanışma içinde olmalarını amaçlamıştır. Bu teşkilat zamanla tüm meslek sahiplerinin bağlı olduğu manevi bir merkez haline gelmiş ve 20. yüzyıl başlarına kadar etkisi sürmüştür. Ahilik teşkilatının kurucusu olan Müslüman Türk bilgininin adı aşağıdakilerden hangisidir? a) Yunus Emre b) Ahi Evran c) Yusuf Has Hacib d) Musa Harezmi 13- 1240 yıllarında Eskişehir-Sivrihisar yakınlarındaki Sarıköy'de doğduğu, 1320 yılında vefat ettiği kabul edilir. Günümüzde bile net bir şekilde anlaşılabilen sade, akıcı ve öz Türkçe ile yazdığı çok güzel şiirleriyle İslam dininin, güzel ahlakın, Allah sevgisinin, Peygamber sevgisinin Anadolu'da yayılmasında çok etkili olmuştur. Asırlar boyunca dillerden düşmeyen, hatta bestelenip ilahilerle söylenen bu şiirlerin sahibi ünlü şairimizin adı nedir? a) Farabi b) Yunus Emre c) Ahi Evran d) Mimar Sinan 14- "Ehl-i beyt" kavramının anlamı aşağıdakilerden hangisidir? a) İlk Müslüman Türk devletleri b) Hadis ilminde çalışmalar yapan Müslüman alimler c) Peygamberimiz ile ilgili şiir yazan şairler d) Peygamber Efendimizin ev halkı 15- Peygamber Efendimizin torunu Hz. Hüseyin'in soyundan gelenlere ne ad verilir? a) Seyyid b) Şerif c) Alim d) Mutasavvıf 16- Peygamber Efendimizin mübarek sözlerini derlediği "Sahih-i Buhari" isimli eserin sahibi olan İmam-ı Buhari hazretleri, hangi dinî ilim dalında yaptığı çalışmalarla İslam medeniyetine katkıda bulunmuştur? a) Tefsir b) Fıkıh c) Hadis d) Tasavvuf 17- Aşağıdaki Müslüman alimlerden hangisinin tasavvuf ilminde çalışmaları yoktur? a) Yunus Emre b) Mevlana c) Ahmet Yesevi d) Farabi 18- Aşağıdaki eserlerden hangisi Türk-İslam edebiyatının ilk örneklerinden birisidir? a) Mesnevi (Mevlana Celaleddin Rumi) b) Kutadgu Bilig (Yusuf Has Hacib) c) Mevlid-i Şerif (Süleyman Çelebi) d) Leyla vü Mecnun (Fuzuli) 19- Aşağıdakilerden hangisi musiki dalındaki eserleriyle İslam medeniyetine katkısı olan bir sanatkârdır? a) Mimar Sinan b) Hafız Osman c) Dede Efendi d) Kaşgarlı Mahmut 20- Müslüman Türk mimarların İslam medeniyetine kazandırdıkları ve isimleri aşağıda yer alan eserlerin hangisi Türkiye dışındadır? a) Tac Mahal b) Gök Medrese c) Selimiye Camii d) Sultanahmet Camii 21- Müslüman Türkler sanat alanında yaptıkları çalışmalarla İslam medeniyetine çok hizmet etmişler, inançlarını sanat eserlerine yansıtmışlardır. Böylelikle Türk-İslam kültürüne özgü bazı sanat dallarının doğup gelişmesini sağlamışlardır. Aşağıdakilerden hangisi bu sanat dallarından değildir? a) Hat b) Tezhip c) Ebru d) Heykeltraşlık 22- Kur'an ayetlerini veya Peygamberimizin hadislerini Arap harfleriyle güzel yazı şeklinde yazmak olarak nitelendirilen Türk-İslam sanatı aşağıdakilerden hangisidir? a) Hat b) Tezhip c) Minyatür d) Ebru 23- Süsleme sanatı demektir. Mimaride, levhalarda, kitap süslemelerinde kullanılır. Osmanlılar zamanında en güzel örnekleri verilmiştir. Özellikle Kur'an-ı Kerim süslemeleri, cami duvarlarının, mihrap ve minberlerin süslemeleri bu sanatla yapılmıştır. Paragrafta sözü edilen Türk-İslam sanatı aşağıdakilerden hangisidir? a) Hat b) Tezhip c) Minyatür d) Ebru 24- Türk-İslam medeniyetinde ışık, gölge ve derinliği yansıtmayan, daha çok eski el yazması kitaplarda kullanılan küçük ve renkli resim sanatına ne ad verilir? a) Hat b) Tezhip c) Minyatür d) Ebru 25- Müslüman Türk bilginlerinden Uluğ Bey ve Ali Kuşçu, hangi pozitif bilim dalındaki çalışmalarıyla tanınmışlardır? a) Minyatür b) Astronomi c) Tefsir d) Matematik 26- "Tıp" biliminde yaptığı çalışmalarla dünyaca tanınmış, "El-Kanun fit-Tıp" isimli eseri yüzlerce yıl Avrupa'daki üniversitelerde ders kitabı olarak okutulmuştur. Tıp bilimiyle ilgili diğer önemli eserinin adı "Kitabü'ş-Şifa"dır. Aynı zamanda felsefe bilimiyle de uğraşan ve 11. yüzyılda yaşamış olan bu Özbekistanlı Müslüman bilim adamının adı nedir? a) Musa Harezmi b) Biruni c) İmam-ı Azam Ebu Hanife d) İbni Sina 27- Müslüman alim İbni Sina tarafından yazılmış ve Avrupa üniversitelerinde yüzlerce yıl ders kitabı olarak okutulmuş olan tıp kitabının adı nedir? a) Fıkhul Ekber b) Hisabül Cebir c) El-Kanun fit Tıp d) Kutadgu Bilig 28- Müslüman Türk alimi Musa Harezmi ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? a) Felsefe alanındaki çalışmalarıyla tanınmıştır b) Batılılar ondalık sistemi ilk kez ondan öğrenmişlerdir c) Logaritmayı sistemleştirmiştir d) Hisabül Cebir isimli kitabı vardır 29- Coğrafya alanındaki çalışmalarıyla dünyaca ünlü Müslüman bir Türk denizcisidir. 1513 yılında çizdiği dünya haritası, Amerika kıtasını gösteren en eski haritalardan biridir. Sözü edilen bilginin adı aşağıdakilerden hangisidir? a) Piri Reis b) Kristof Kolomb c) Biruni d) Barbaros Hayrettin Paşa 30- Batılı bilim insanlarının Aristo'dan sonra en büyük felsefeci olarak kabul ettikleri ve felsefe bilimine olan katkılarından dolayı "muallim-i sani", yani Aristo'dan sonra gelen ikinci öğretmen olarak adlandırılan Müslüman Türk bilgini aşağıdakilerden hangisidir? a) Mimar Sinan b) Farabi c) Biruni d) Uluğ Bey Yüklə 50,1 Kb. Dostları ilə paylaş:
|