Din küLTÜRÜ ve ahlak biLGİSİ dersi ÖĞretim programi kademe sınıf) Ankara, 2018

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ YAPISI

Orta-ağır zihinsel engeli ve otizm spektrum bozukluğu olan öğrencilere yönelik geliştirilen Birinci Ka- deme Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı, bu öğrencilerde dinî konular ile yaşadıkları hayat arasında bağlantı kurabilecek şekilde tavır ve tutum geliştirmeyi ve onlara bu doğrultuda ilgili bilgi, beceri ve davranışları kazandırmayı amaçlamaktadır. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı üç ka- demeden oluşmaktadır. Birinci Kademe Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programında üç öğren- me alanı yer almaktadır. Bu öğrenme alanları: Dine ilişkin bazı kavram ve ifadeler, Allah’ı, Hz. Muhammed (s.a.v.)'i ve Kur'an-ı Kerim'i tanıyalım, Sevgi, dostluk ve kardeşliktir.

1. ÖĞRETİM PROGRAMININ YAPISI

I. KADEME ÖĞRETİM PROGRAMI
1. ÖĞRENME ALANI

Dinimize iliçkin Bazı Kavram ve İfadeler

2. ÖĞRENME ALANI

Allah’ı,

Hz. Muhammed (s.a.v.)’i ve Kur’an-ı Kerim’i Tanıyalım

3. ÖĞRENME ALANI

Sevgi, Dostluk ve Kardeçlik

Şekil 2. I. Kademe Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı Öğrenme Alanları

Dine ilişkin bazı kavram ve ifadeler: Bu öğrenme alanında öğrencilerin dinimize ilişkin temel kavram ve ifadeleri öğrenmesini sağlayacak besmele, şükür, dua, selamlaşma, kelime-i tevhid ve kelime-i şahadet gibi hedef ve hedef davranışların öğretimi amaçlanmaktadır.

Allah’ı, Hz. Muhammed (s.a.v.)'i ve Kur'an-ı Kerim'i Tanıyalım: Bu öğrenme alanında öğrencilerin Allah’ı, Peygamberimiz'i ve kutsal kitabımızı tanımaları hedeflenmektedir.
Sevgi, dostluk ve kardeşlik: Bu öğrenme alanında ise öğrencilerin Allah’a, Peygamberimiz'e, ailesine, öğretmenlerine, arkadaşlarına ve çevresindeki canlılara karşı sevgisini söz ve davranışları ile ifade etmesi hedeflenmektedir.
Hedef Numarası

Öğrenme Alanı

Bulunduğu Kademe

.

1

.

1

.

1

Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programında Kademe, Öğrenme Alanı, Hedef'e ilişkin kodla-

mada aşağıdaki sistematik izlenmiştir.

2. HEDEFLERİN YAPISI

Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programında yer alan öğrenme alanları; Dine İlişkin Bazı Kavram ve İfadeler, Allah’ı, Hz. Muhammed (s.a.v.)'i ve Kur'an-ı Kerim'i Tanıyalım, Sevgi, Dostluk ve Kardeşlik olmak üzere üç öğrenme alanından oluşmaktadır. Bu öğrenme alanlarının altında hedefler ve hedef davra- nışlar yer almaktadır. Programda yer alan hedef ve hedef davranışlar, UDA yaklaşımının temel ilkelerinden biri olan gözlenebilirlik ve ölçülebilirlik dikkate alınarak yapılandırılmıştır.
Tablo 1. Öğretim Programının Öğrenme Alanları, Hedef ve Hedef Davranış Sayıları

Öğrenme Alanları	Hedef Sayıları	Hedef Davranış Sayıları
Dine İlişkin Bazı Kavram ve İfadeler	10	60
Allah’ı, Hz. Muhammed (s.a.v.)'i ve Kur'an-ı Kerim'i Tanıyalım	3	14
Sevgi, Dostluk ve Kardeşlik	4	19
Toplam	17	93

Tablo 2. Hedeflerin Öğrenme Alanlarına Göre Dağılımı

Öğrenme Alanları	Bilişsel	Duyuşsal	Psikomotor	Toplam
Dine İlişkin Bazı Kavram ve İfadeler	10	2	2	14
Allah’ı, Hz. Muhammed (s.a.v.)'i ve Kur'an-ı Kerim'i Tanıyalım	3	–	–	3
Sevgi, Dostluk ve Kardeşlik	4	3	–	7
Toplam	17	5	2	24

* Bazı hedeflerin hem bilişsel, hem duyuşsal hem de psikomotor alana karşılık gelmesinden dolayı top- lamda Tablo 1'in toplam hedeflerinden fazla hedef görülmektedir.

3.


HEDEF, HEDEF DAVRANIŞLAR VE AÇIKLAMALAR


20


I. Kademe Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı

Öğrenme Alanı	Hedef	Hedef Davranışlar	Önerilen Öğretim Yöntem ve Teknikleri	Önerilen Ölçme ve Değerlendirme Yöntem ve Araçları
Dine İlişkin Bazı Kavram ve İfadeler	1.1.1 . Bir işe "Besmele" ile başlandığını ifade eder.	Yemeğe başlarken "Bismillahirrahmanirrahim / Bismillah" ifadesini söyler. Su içmeye başlarken "Bismillahirrahmanirrahim / Bismillah" ifadesini söyler. Eve girerken "Bismillahirrahmanirrahim / Bismillah" ifadesini söyler. Evden çıkarken Bismillahirrahmanirrahim / Bismillah ifadesini söyler. Arabaya binerken "Bismillahirrahmanirrahim/ Bismil- lah" ifadesini söyler. Uyumak için yatağa yatarken "Bismillahirrahmanirra- him / Bismillah" ifadesini söyler. Yataktan kalkarken "Bismillahirrahmanirrahim / Bismillah" ifadesini söyler. Derse başlamadan önce "Bismillahirrahmanirrahim / Bismillah" ifadesini söyler. Camiye girerken "Bismillahirrahmanirrahim / Bismil- lah" ifadesini söyler.	Eş zamanlı ipucuyla öğretim yöntemi Sabit bekleme süreli öğretim yöntemi Ayrık denemelerle öğretim	Davranış kayıt formu Ayrık deneme kaydı
	1.1.2 . Allah’a şükretme anlamına gelen dinî ifadeleri kullanır.	Yemeğini bitirdikten sonra "Allah’ım sana şükürler olsun." /"Elhamdülillah!" ifadesini söyler. Su içtikten sonra "Allah'ım sana şükürler olsun." / "Elhamdülillah!" ifadesini söyler. Hapşırdığında "Elhamdülillah!" ifadesini söyler. Nasılsın diye sorulduğunda "Hamdolsun!", "Çok şükür!" veya "Allah’a şükürler olsun." ifadesini söyler. Birisine, yaptığı bir iyilikten dolayı "Allah razı olsun." ifadesini söyler.	Eş zamanlı ipucuyla öğretim yöntemi Sabit bekleme süreli öğretim yöntemi Ayrık denemelerle öğretim	Davranış kayıt formu Ayrık deneme kaydı
	1.1.3. Dua ile ilgili davranışları sergiler.	Dua ederken iki elini avuçları yukarı gelecek şekilde açar. Duanın Allah’tan istemek olduğunu söyler. Duanın sonunda "Amin!" diyerek ellerini yüzüne sürer.	Model olma Eş zamanlı ipucuyla öğretim yöntemi Ayrık denemelerle öğretim Aşamalı yardımla öğretim yöntemi	Beceri analizi formu Beceri analizi kaydı Davranış kayıt formu Ayrık deneme kaydı

21


I. Kademe Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı

Öğrenme Alanı	Hedef	Hedef Davranışlar	Önerilen Öğretim Yöntem ve Teknikleri	Önerilen Ölçme ve Değerlendirme Yöntem ve Araçları
Dine İlişkin Bazı Kavram ve İfadeler	1.1.4. Dilek ve dualarda, karşılaştığı duruma uygun dinî ifadeleri kullanır.	Beğenme duygularını belirtmek için "Maşallah!" ifadesini söyler. Yapmaya niyetlendiği bir işin hayırla sonuçlanması için "İnşallah!" ifadesini söyler. Ölüm haberi aldığında "Allah rahmet eylesin." ifadesini söyler. Yolculuğa çıkanlara "Hayırlı yolculuklar!" ya da "Allah yolunuzu açık etsin." ifadesini söyler. Hasta olan birine "Allah şifa versin." ifadesini söyler. Yatmaya giden birisine "Allah rahatlık versin." ifadesini söyler. İş yapan veya işe giden bir kişiye "Hayırlı işler!" ifadesini söyler. Vedalaştığı kişiye "Allah’a ısmarladık" ya da "Allah'a emanet ol!" ifadesini söyler. Yeni bir şey alan birine "Güle güle kullan." "İyi gün- lerde kullan." anlamında "Hayırlı olsun!" ifadesini söyler. Yeni yaşına giren bir kişiye "Allah hayırlı ömürler versin." ifadesini söyler. Hapşıran birine "Allah sana merhamet etsin." ya da "Hayırlı yaşa!" ifadesini söyler.	Model olma Eş zamanlı ipucuyla öğretim yöntemi Ayrık denemelerle öğretim yöntemi	Davranış kayıt formu Ayrık deneme kaydı
	1.1.5. Kendi ifadeleriyle dua eder.	"Allah’ım seni çok seviyorum, sen de beni çok sev." diyerek dua eder. "Allah’ım bana yardım et." diyerek dua eder. "Allah’ım beni koru." diyerek dua eder. "Allah’ım bana sağlık ver." diyerek dua eder. "Allah’ım bize iyilik ver." diyerek dua eder. "Allah’ım bizi kaza ve belalardan koru." diyerek dua eder. "Allah’ım işimi kolaylaştır, zorlaştırma." diyerek dua eder. "Allah’ım bana, aileme ve bütün insanlara mutlu- luk ver." diyerek dua eder. "Allah’ım annemi, babamı ve kardeşlerimi koru." diyerek dua eder. "Allah’ım bizi her zaman sev." diyerek dua eder.	Model olma Eş zamanlı ipucuyla öğretim yöntemi Sabit bekleme süreli öğretim yöntemi	Davranış kayıt formu Ayrık deneme kaydı

22


I. Kademe Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı

Öğrenme Alanı	Hedef	Hedef Davranışlar	Önerilen Öğretim Yöntem ve Teknikleri	Önerilen Ölçme ve Değerlendirme Yöntem ve Araçları
Dine İlişkin Bazı Kavram ve İfadeler	1.1.6. Selamlaşmada dinî ifadeleri kullanır.	Karşılaştığı insana / insanlara "Selamünaleyküm!" ifadesini söyler. "Selamünaleyküm" diyen birine "Aleykümselam!" diyerek karşılık verir. Bir topluluğa girdiğinde oradakilere "Selamüna- leyküm" ifadesini söyler. Eve girdiği zaman ev halkına "Selamünaleyküm!" ifadesini söyler. Sınıfa girdiğinde "Selamünaleyküm!" ifadesini söyler. Misafir / misafirlerle selamlaşmadan sonra bir ağırlama sözü olan "Merhaba!" sözünü söyler. Karşılaştığı bir arkadaşı ile selamlaşarak tokalaşır.	Model olma Eş zamanlı ipucuyla öğretim yöntemi Sabit bekleme süreli öğretim yöntemi İpucunun giderek azaltılmasıyla öğre- tim yöntemi	Beceri analizi formu Beceri analizi kaydı Davranış kayıt formu Ayrık deneme kaydı
	1.1.7. İslam dini ile ilgili temel bilgileri ifade eder.	Son ilahi dinin adı sorulduğunda "İslam" cevabını verir. "İslam nedir?" diye sorulduğunda "Son ilahi dindir." cevabını verir. İslam dinini kabul eden kimseye Müslüman adı verildiğini söyler. "Müslüman kimdir?" diye sorulduğunda İslam dini- ni kabul eden kimse olduğunu söyler.	Model olma Eş zamanlı ipucuyla öğretim yöntemi Sabit bekleme süreli öğretim yöntemi	Davranış kayıt formu Ayrık deneme kaydı
	1.1.8. Kelime-i Tevhid’i ve anlamını söyler.	"La ilahe illallah, Muhammedün resulullah." ifade- sini söyler. "'La ilahe illallah, Muhammedün resulullah.' ifadesine ne denir?" diye sorulduğunda "Kelime-i Tevhid" cevabını verir. Kelime-i Tevhid’in anlamı olan "Allah’tan başka ilah yoktur. Hz Muhammed (s.a.v.) Allah’ın elçisidir." ifadesini söyler. Kelime-i Tevhid’in en temel hali olan "La ilahe illallah." ifadesini söyler. "La ilahe illallah." ifadesinin "Allah’tan başka ilah yoktur." anlamına geldiğini söyler.	Model olma Eş zamanlı ipucuyla öğretim yöntemi Sabit bekleme süreli öğretim yöntemi	Davranış kayıt formu Ayrık deneme kaydı

23


I. Kademe Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı

Öğrenme Alanı	Hedef	Hedef Davranışlar	Önerilen Öğretim Yöntem ve Teknikleri	Önerilen Ölçme ve Değerlendirme Yöntem ve Araçları
Dine İlişkin Bazı Kavram ve İfadeler	1.1.9. Kelime-i Şehadet’i ve anlamını söyler.	Kelime-i Şehadet’i, yani "Eşhedü en la ilahe illallah ve eşhedü enne Muhammeden abdühü ve resü- lüh." ifadesini söyler. "'Eşhedü en la ilahe illallah ve eşhedü enne Muhammeden abdühü ve resülüh.' ifadesine ne denir?" diye sorulduğunda "Kelime-i Şehadet" cevabını verir. Kelime-i Şehadet’in anlamı olan "Allah’tan başka ilah olmadığına, Hz. Muhammed (s.a.v.)’in onun kulu ve elçisi olduğuna tanıklık ederim." ifadesini söyler. Müslüman olmak için söylenen söz nedir diye sorulduğunda "Kelime-i Şehadet" cevabını verir.	Model olma Eş zamanlı ipucuyla öğretim yöntemi Sabit bekleme süreli öğretim yöntemi	Davranış kayıt formu Ayrık deneme kaydı
	1.1.10. Kevser suresini okur ve anlamını söyler.	Kevser suresini okur. Kevser suresinin anlamını söyler.	Model olma Eş zamanlı ipucuyla öğretim yöntemi Sabit bekleme süreli öğretim yöntemi	Davranış kayıt formu Ayrık deneme kaydı
Açıklamalar	Öğrenci için öncelikli (yakından uzağa) gereksinimler doğrultusunda program sonundaki kontrol listesinden hedef davranışlar seçilmelidir. Hedef davranışların bilişsel, duyuşsal ve psikomotor yönlerini de dikkate alan etkinlikler planlanabilir. "Dine ilişkin bazı kavram ve ifadeler" öğrenme alanı için kullanabilecek araç-gereç ve materyaller hedef davranışına uygun olarak seçilmelidir. "Dine ilişkin bazı kavram ve ifadeler" öğrenme alanı için okul-ev iş birliğinin sağlanması, bir başka deyişle aile iş birliği kurulması; öğretimin etkililiği, öğrenmenin kalıcılığı ve genellenmesi için önemlidir. "Dine ilişkin bazı kavram ve ifadeler" öğrenme alanı aileye günlük yaşamda oluşabilecek fırsatları öğretim amaçlı olarak kullanmaları konusunda rehberlik edilmelidir.

24


I. Kademe Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı

Öğrenme Alanı	Hedef	Hedef Davranışlar	Önerilen Öğretim Yöntem ve Teknikleri	Önerilen Ölçme ve Değerlendirme Yöntem ve Araçları
Allah’ı, Hz. Muhammed (s.a.v.)'i ve Kur'an-ı Kerim'i Tanıyalım	1.2.1. Allah’ın var ve bir olduğunu söyler.	Allah’ın var olduğunu söyler. Allah’ın bir ve tek olduğunu söyler. Allah’ın eşi ve benzeri olmadığını söyler. Her şeyi yaratan ve var edenin Allah olduğunu söyler. Allah’ın her şeyi işittiğini ve gördüğünü söyler.	Model olma Eş zamanlı ipucuyla öğretim yöntemi Sabit bekleme süreli öğretim yöntemi	Davranış kayıt formu Ayrık deneme kaydı
	1.2.2. Hz. Muhammed (s.a.v.)'in son peygam- ber olduğunu söyler.	Hz. Muhammed (s.a.v.)’in Allah tarafından pey- gamber olarak seçildiğini söyler. Hz. Muhammed (s.a.v.)’in son peygamber olduğu- nu söyler. "Son peygamber kimdir?" diye sorulduğunda "Hz. Muhammed (s.a.v.)" cevabını verir. Hz. Muhammed (s.a.v.)’in adı anıldığında salâvat getirileceğini söyler.	Model olma Eş zamanlı ipucuyla öğretim yöntemi Sabit bekleme süreli öğretim yöntemi	Beceri kayıt formu Beceri analiz kaydı
	1.2.3. Kur’an-ı Kerim’i tanır.	Çeşitli kitaplar arasından Kur’an-ı Kerim’i gösterir. "Kutsal kitabımızın adı nedir?" diye sorulduğunda "Kur’an-ı Kerim." cevabını verir. "Kur’an-ı Kerim nedir?" diye sorulduğunda "Son ilahi kitap" cevabını verir. Kur’an-ı Kerim’in Allah tarafından gönderildiğini söyler. Kur’an-ı Kerim’in Hz. Muhammed (s.a.v.)’e gönde- rildiğini söyler.	Model olma Eş zamanlı ipucuyla öğretim yöntemi Sabit bekleme süreli öğretim yöntemi	Beceri kayıt formu Beceri analiz kaydı
Açıklamalar	Öğrenci için ilgi ve gereksinimleri doğrultusunda program sonundaki kontrol listesinden hedef davranışlar seçilmelidir. "Allah’ı, Hz. Muhammed (s.a.v.)'i ve Kur'an-ı Kerim'i tanıyalım" öğrenme alanı için kullanabilecek araç-gereç ve materyaller hedef davranışına uygun olarak seçilmelidir. "Allah’ı, Hz. Muhammed (s.a.v.)'i ve Kur'an-ı Kerim'i tanıyalım" öğrenme alanı için okul-ev iş birliğinin sağlanması öğrenmenin kalıcılığı ve genellenmesi için önemlidir. "Allah’ı, Hz. Muhammed (s.a.v.)'i ve Kur'an-ı Kerim'i tanıyalım" öğrenme alanındaki hedef davranışlar için aileye günlük yaşamda oluşabilecek fırsatları öğretim amaçlı olarak kullanmaları konusunda rehberlik edilmelidir.

25


I. Kademe Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı

Öğrenme Alanı	Hedef	Hedef Davranışlar	Önerilen Öğretim Yöntem ve Teknikleri	Önerilen Ölçme ve Değerlendirme Yöntem ve Araçları
Sevgi, Dostluk ve Kardeşlik	1.3.1. Allah ve peygamber sevgisini ifade eder.	Allah’ı sevdiğini söyler. Peygamberi sevdiğini söyler.	Model olma Eş zamanlı ipucuyla öğretim yöntemi Sabit bekleme süreli öğretim yöntemi	Davranış kayıt formu Ayrık deneme kaydı
	1.3.2. Ailesine, öğretmenlerine ve arkadaş- larına sevgisini söz ve davranışlarıyla gösterir.	Annesine ve babasına sevgisini "Seni seviyorum." sözüyle ifade eder. Annesine ve babasına sevgisini sarılarak veya ellerini öperek gösterir. Kardeşlerine sevgisini "Kardeşim seni seviyorum." veya "Canım kardeşim!" diyerek ifade eder. Öğretmenlerine sevgisini "Seni seviyorum.", "Canım öğretmenim!" diyerek veya gülümseyerek gösterir. Arkadaşlarına sevgisini "Canım arkadaşım!" "Sevgi- li dostum!" diyerek veya gülümseyerek gösterir. Arkadaşlarına sevgisini onlarla oyun oynayarak, oyuncaklarını, yiyeceğini ve eşyalarını paylaşarak gösterir. Yere düşen arkadaşını kaldırır. Arkadaşlarına isimleriyle hitap eder.	Model olma Eş zamanlı ipucuyla öğretim yöntemi Sabit bekleme süreli öğretim yöntemi	Beceri kayıt formu Beceri analiz kaydı
	1.3.3. Sevgisini söz ve davranışlarıyla ifade eder.	Sevgisini "Seni seviyorum." sözüyle ifade eder. Sevgisini yakınlarına sarılarak ifade eder. Sevdiklerine sevgisini gülümseyerek gösterir. Sevgi ifadesi olarak büyüklerinin ellerini öper. Bütün Müslümanların kardeş olduğunu söyler.	Model olma Aşamalı yardımla öğretim yöntemi Sosyal öykü	Beceri analizi formu Beceri analizi kaydı Davranış kayıt formu Ayrık deneme kaydı
	1.3.4. Çevresindeki canlılara sevgisini gösterir.	Evcil hayvanlara sevgisini onlara su ve yiyecek vererek gösterir. Ağaç, çiçek ve bitkilere sevgisini onları sulayarak gösterir. Doğaya olan sevgisini onu koruyarak gösterir. Sokak hayvanlarına olan sevgisini onları koruyarak gösterir.	Model olma Aşamalı yardımla öğretim yöntemi Etkinlik çizelgesi Sosyal öykü	Beceri kayıt formu Beceri analiz kaydı
Açıklamalar	Öğrenci için ilgi ve gereksinimleri doğrultusunda program sonundaki kontrol listesinden hedef davranışlar seçilmelidir. Bazı hedef davranışların bilişsel, duyuşsal ve psikomotor yönleri dikkate alınmalıdır. "Sevgi, dostluk ve kardeşlik" öğrenme alanı için kullanabilecek araç-gereç ve materyaller hedef davranışına uygun olarak seçilmelidir. "Sevgi, dostluk ve kardeşlik" öğrenme alanı için okulda öğrenilen konuları ailenin de evde sürdürmesi ve genellemesi önemlidir. "Sevgi, dostluk ve kardeşlik" öğrenme alanındaki hedef davranışlar için aileye günlük yaşamda oluşabilecek fırsatları öğretim amaçlı olarak kullanmaları konusunda rehberlik edilmelidir.