Dinar sanayi geliŞİm stratejileri plani projesi araştirma raporu

DİNAR SANAYİ GELİŞİM STRATEJİLERİ PLANI PROJESİ

Sanayi, gelişmiş toplumu karakterize eden en önemli özelliklerden biridir. Sanayinin gelişimi şehirleşmeyi, modernleşmeyi ve büyümeyi beraberinde getiren bir olgudur. Bir yerde sanayinin gelişmesiyle, insanın o alandaki hâkimiyeti ve etkisi artmakta, beşeri güç kendini hissettirmektedir. Bu gücün etkisiyle gelişim daha da hızlanmaktadır. Bu açıdan bakıldığında, her bir yörenin kendine özgü özellikleri sanayi için faklı bir potansiyel oluşturmaktadır. Türkiye’nin sanayileşme düzeyine paralel şekilde, TR33 Bölgesi dâhilindeki illerde de tarih boyunca önemli sanayi yapılanmaları oluşmuş, gelişmiş ve çeşitlilik göstermiştir.

TR33 Bölgesi hâlihazırda önemli bir sanayi yapılanması barındıran, sanayisi çeşitlilik arz eden bir bölge durumundadır. Zengin yer altı kaynakları ve coğrafi konumu sahip olduğu önemli sanayi potansiyeline katkıda bulunmaktadır.
TR33 Bölgesi’nde sektörlerin yarattıkları katma değer açısından dağılımı incelendiğinde, hizmetlerin %47, sanayinin %33, tarımın ise %20’lik bir paya sahip olduğu görülmektedir. TÜİK Bölgesel Gayri Safi Katma Değer (GSKD) verilerine göre, TR33 Bölgesi sanayi üretimi, 23,9 milyar TL değerindeki katma değer ile Düzey 2 Bölgeleri arasında 6. sıradadır. TR33 Bölgesi dâhilindeki toplam gayri safi katma değerin %32,8’ini yine sanayi sektörü oluşturmaktadır. Rakamlardan da görüldüğü üzere sanayi sektörü bölge ekonomisinin önemli bir kısmını oluşturmaktadır.
Sanayi sektörü, Türkiye’deki toplam istihdamın %25’ini oluştururken, TR33 Bölgesi’ndeki sanayi istihdamı %26 düzeyindedir. Bu oran Dinar için %4,13’ tür ve bölge ortalamasının çok altında seyir etmektedir. Bu da Dinar’da sanayi sektörünün gelişmediğini gösteren önemli bir göstergedir. Bu bakımdan Dinar’da sanayileşme ile ilgili olarak ilçeye özgü sorunların çözümü bölge ekonomisi için hayati önem taşımaktadır.
Proje kapsamında hazırlanan “Dinar Sanayi Gelişim Stratejileri Planı” araştırma raporu ile potansiyel bir sanayi bölgesi olan Dinar’da, sanayinin gelişmesinde engel oluşturan temel sebepler araştırılmış, sanayileşme süreci ve sorunları ilçe düzeyinde ele alınmıştır. TR33 Bölge Planı’nda sanayide rekabet gücünün artırılması kapsamında Bölge’de gelişme potansiyeline sahip sanayi kollarının bulunduğu, bölgenin önemli sanayi merkezlerine yakınlığı ile birlikte değerlendirildiğinde, sanayide rekabet gücünün arttırılması, yüksek derecede önem arz eden bir gelişme ekseni olarak ortaya çıkarılmıştır. Bu kapsamda değerlendirildiğinde Dinar’da sanayinin gelişmesinin taşıdığı önem daha da artmaktadır. Çalışma, daha önce bu açıdan ele alınmamış sanayi sektörünün gelişimine dikkat çekmesiyle, ilçe ve il sanayisi bakımından yararlı olacak sonuçlar doğuracaktır. İlçede proje kapsamında gerçekleştirilecek faaliyetlere yönelik daha önce benzer bir çalışma gerçekleştirilmemiştir. Bu bakımdan proje ilçe için bir ilki teşkil etmiştir.

ARAŞTIRMANIN ÖNEMİ VE KAPSAMI

Günümüzde sosyo-ekonomik refah düzeyi bakımından gelişmiş ve azgelişmiş ülkeler olduğu gibi; her ülkenin sınırları içerisinde de gelişmiş ve az gelişmiş bölgeler bulunmaktadır. Bu farkın oluşmasındaki temel neden, dinamik bir yapıya sahip olan ve gelişme sürecine yön veren iktisadi ve sosyal faktörlerin ülke mekânı üzerinde farklı yoğunluklarda dağılmasıdır.

“Dinar Sanayi Gelişim Stratejileri Planı” projesi; Dinar Ticaret ve Sanayi Odası vasıtasıyla uygulanabilir bir yerel ekonomik araştırma gerçekleştirmeyi, bölgeye gelmesi beklenen yatırımcılara ve/veya iş geliştirme olanaklarını araştıran bölge sanayicilerine, iş kurma fikri olan girişimci adaylarına ve işadamlarına bölgedeki ekonomik varlıklar hakkında detaylı veri tabanı oluşturmayı hedeflemektedir. Bu veritabanı ile Dinar’ın ekonomik gelişmişlik açısından ihtiyaç ve beklentileri ile yatırım fırsatları tespit edilecek, dünyadaki uygulamalar ve hizmetten faydalanan tarafların beklentilerini göz önünde bulundurarak ileride yapılması gereken çalışmalara ışık tutması açısından Dinar’ın mevcut durumu tanımlanıp nerede olduğu belirlenecek ve de yapılması planlanan stratejik yapılanmanın hazırlık çalışmaları tamamlanacaktır.
“Dinar Sanayi Gelişim Stratejileri Planı” araştırma çalışması sayesinde; yerel ekonomik kalkınmanın, yerelin yaşam kalitesini bir üst seviyeye çıkarma çabası olduğu hususunda yerel kamu, sivil toplum ve özel sektör otoriteleri arasında ortak anlayışın oluşturulmasına ve Dinar’da üniversite-yerel yönetimler-özel sektör-kamu kurumları arasında işbirliği kültürü ve örgütlenmenin geliştirilmesine de katkıda bulunulacaktır.
“Dinar Sanayi Gelişim Stratejileri Planı” araştırması; sektör farkı gözetmeksizin Dinar ilçesindeki imalat sanayini kapsamaktadır. Araştırma; imalat sanayinde faaliyet gösteren firmaların mevcut durumunun analiz edilmesi, sanayi sektörünün gelişimini engelleyen problemlerin belirlenmesi ve ilçedeki sanayi potansiyelinin ortaya konulması ile sanayi stratejilerinin geliştirilmesini içermektedir. Böylece çalışma sonucunda ilçe sanayisi vizyonu belirlenecek ve sanayide sürdürülebilir gelişim sağlanacaktır.
Dinar ilçesinde faaliyet gösteren firmalarının ve yörenin sorunları ile potansiyelleri ortaya konmuş, iyileştirme ve geliştirme için çözüm önerileri geliştirilmiştir. Bu doğrultuda amaç, firmaların bilgi düzeylerinin ve teknolojik altyapılarının geliştirilmesine, potansiyellerini geliştirmelerine ve rekabet güçlerini artırmalarına yardımcı olacak stratejilere yön vermektir. Böylece, Dinar ilçesindeki firmaların potansiyellerinin geliştirilmesi ile bölgenin sürdürülebilir kalkınmasını sağlanırken, sosyal sermayeyi ve girişimcilik geliştirilerek yerel potansiyeli harekete geçirilecektir.

ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ

Araştırma çalışması kapsamında Dinar sanayi GZFT analizi, anket çalışması ve mevcut durum ile ilgili literatür taraması gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmalar sonucunda ortaya çıkan bilgiler doğrultusunda Dinar Sanayi Gelişim Stratejileri Planı Araştırma Raporu hazırlanmıştır. Yaklaşık 1 aylık bir süreçte tamamlanan çalışma kapsamında başvurulan araştırma yöntemleri detayları şu şekildedir.

Literatür Taraması: Bu çalışma kapsamında ilçe sanayisinin genel durumunu yansıtmak amacıyla sektör ile ilgili resmi kurumlardan ilçenin genel ekonomik durumunu belirlemeye yönelik istatistiki bilgiler araştırılmıştır. Literatür taraması ile dünyadaki ve Türkiye’deki sanayi gelişim politikaları incelenmiş, mevcut çalışmalar değerlendirilerek ikincil veriler derlenmiş ve mevcut çalışmaların Dinar’da uygulanabilirliğine yönelik analiz yapılmıştır.
Dinar Sanayi GZFT Analizi: Dinar sanayisinin durumunu belirlemeye yönelik bir GZFT analizi toplantısı gerçekleştirilmiştir. GZFT analizi, bir sistemi incelemek veya sistemle ilgili politikaları oluşturmak için kullanılan analitik bir yöntemdir. Dinar sanayisi GZFT analizi ile de amaçlanan Dinar sanayisinin güçlü ve zayıf, avantajlı ve dezavantajlı noktalarının ortak bir platformda görülebilmesini sağlamaktır. Toplantıya sanayi sektörü ile ilgili tüm paydaş kurum ve kuruluşlar davet edilmiştir. Toplantı Progem Danışmanlık firmasından bir moderatör ve raportör eşliğinde ve bölgeden 21 kişinin katılımı ile yaklaşık 4 saat süren bir çalışma sonucu tamamlanmıştır. Toplantıda ortaya çıkan sonuçlar analiz edilerek Dinar sanayi GZFT analizi hazırlanmış ve rapora eklenmiştir.
Anket Çalışması: Dinar TSO üye veri tabanı kullanılarak ilçede imalat sanayinde faaliyet gösteren 51 adet işletme ile anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Faaliyet kapsamında işletmelerin genel bilgileri (kuruluş tarihi, faaliyet alanı, personel sayısı vb), kapasite kullanım oranı, AR-GE faaliyetleri ve teknoloji düzeyleri, üretim planlaması ve satışları, yatırım eğilimleri, kredi kullanım ve teşviklerden yararlanma durumları, dış pazara açılma, verimlilik ve rekabet güçleri analiz edilerek Dinar sanayisinin mevcut durumu ve sanayi potansiyeli ortaya çıkarılmıştır. Anket çalışması kapsamında Progem danışmanlık bünyesinden bir saha koordinatörü ile 2 anketör görev almıştır. Öncelikle uzmanlar tarafından bir anket formu oluşturulmuş, anket formu Dinar TSO yetkilileri ile paylaşılarak nihai haline getirilmiştir. Anketör ekibe yapılacak çalışma ile ilgili anket formu üzerinden 3 saatlik eğitim verilmiştir. SPSS programına veri girişleri yapıldıktan sonra SPSS analiz yöntemleri (Ortalama, frekans, çapraz tablolar vb.) kullanılarak analizler gerçekleştirilmiştir. Anket sonuçlarına ilişkin analiz raporlarına Dinar Sanayi Gelişim Stratejileri Planı Raporu’nda yer verilmiştir.

1.