*dipnotlar yazıda nerede kullanılmışsa oraya parantez içinde yapıştırılmıştır

**************************************************

Sosyalizmin canlılığı ve Sovyetler Birliği’nin çöküşü

Shiueru Kurasaki

(Modern Rusya Tarihi Profesörü, Kyushu Uluslararası Üniversitesi)

Sovyetler Birliği'nde ve Doğu Avrupa'da sosyalist sistem çökmüştür.

Bu gelişim karşısında yaygın olarak piyasada dolaşan görüşler aşağıdaki gibi ileri sürülmektedir:

Sosyalizm sona ermiştir; kapitalist sistemin, sosyalist sisteme üstünlüğü kanıtlanmıştır, tarihsel gelişimin bir yasası olarak kapitalizmden sosyalizme geçişi iddia eden Marksizm’in iflası kanıtlanmıştır; “demokrasi, özgürlük ve insan hakları” evrensel insani değerlerdir vb... Bu argümanlar bir dereceye kadar halk tabakalarının geniş yığınlarını ve toplumsal ilerleme arzulayanları etkilemektedir. Bu arada, bu ülkelerde, çöküşe, stalinist sosyalizme, yani Marksizm’den sapmış tek parti diktatörlüğüne dayanan, anti-demokratik bürokratizmin, buyrukçuluğun, büyük kuvvet politikalarının ve hegemonyacılığın neden olduğunu söyleyerek, sosyalist sistemin çöküşünü ve hatta Sovyetler Birliği Komünist Partisi (SBKP)'nin dağılışını sevinçle karşılayan gruplar mevcuttur.

Bugün, Sovyetler Birliği ve Doğu Avrupa ülkelerinde sosyalizmin terkedilmesi ve kapitalizmin restorasyonu sürecinin yaşanmakta olduğu açıktır. Ekonomileri toplumsal mülkiyetten, sermayenin, toprağın ve diğer üretim araçlarının özel mülkiyetine dönüşüm içerisindedir. Rekabet ilkeleri ve orman yasasına dayanan pazar benimsenmiştir. Bu süreçte, kızışan kanlı etnik çatışmalara, işletmelerin ve şirketlerin “rasyonalizasyonu” çabalarının veya başarısızlıklarının bir sonucu olarak sokakları işsiz halkın doldurmasına, sosyal güvence ya da refah sisteminin(218)çöküşüne, göğe fırlayan mal fiyatlarına, halkın yoksullaşmasına ve yaşamlarının yıkımına katlanmaktadırlar. Bu olgular şu yakıcı soruları ortaya çıkarmaktadır. Sovyetler Birliği ve Doğu Avrupa'da “özgürlük, demokrasi ve insan hakları” sloganı altında, bu bir dizi değişimin sürdürülmesi hangi amaç ve kimin içindir? Aynı zamanda bize de bir soru yönelmektedir: Bizler bugünün ve yarının Japonyası’yla ne yapacağız?

Bu yazıda, tarihe dalarak, sosyalist Sovyetler Birliği’nin çöküşünün nedenlerini açıklamaya ve karşı saldırılara, kara çalmalara, sona erişi hakkındaki iddialara karşın sosyalizmin sürdüğünü, canlılığını gösterdiğini ve böylelikle insanların kendi parlak geleceklerini yalnızca sosyalizmde bulabileceklerini kanıtlamaya çalışacağım.