Divan-ü luğat-it tüRK


törüka : düzən. nizam. görənək. adət. adab. - el qaldı, törü



Yüklə 8,02 Mb.
səhifə52/66
tarix03.06.2018
ölçüsü8,02 Mb.
#52477
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   ...   66

törüka : düzən. nizam. görənək. adət. adab. - el qaldı, törü qalmaz: topraq gedər, xuy gedməz.

törüməkka: yaratılmaq·.

törünmək: yazıb yaratmaq. tədvin edmək.

törüt : tolid. - iran törütü.

törütməkka: türütməkka. törətmək. durutmaq. yaratmaq. düzəltmək. onarmaq. yonqamaq. ıslah edilmək.

töş : <> tuş. töşka döş. göğüsün başı.

töşenməkka : döşənmək.

töşək : döşək . 1. yatıq. uyku, yuxu döşəyi. yatacaq yer. 2. mə'dən.

töşək : düşgək. düşlik. 1. düşgək. döşək. açıq. açılmış. sərik. çapğut. çaput. palaz. salın. salıncaq. şiltə. yasım. yatım. bekik. beşik. - tülük yasım: tüklü, pürüzlü, döşək. - döşəkli döşək. döşənək döşək: döşənmiş döşək. 1. salınıb, sərilib, yatırılıb, üstündə oturulan, qonulan, yatan nərsə. - döşək yaturmağı buyurdular: döşək salmağı.

töşəklikka: döşəklik. döşəkli. döşək yiyəsi. döşəyə özgü. - töşəklik barçın. döşək bənzəri şeyləri yapmaq üzərə hazırlanıp ayrılmış olan.

töşəqu : döşəqu. tüşəqü. düşəqü. tuşaquka. tuşaqka. gişən. . köstək. bukağı. buxov.

töşəməkka : döşəmək. 1. yerə salmaq, sərmək. - döşək döşüyüb yatdıq. - pitikləri döşə. 2. göstəriş yapmaq. nümayiş vermək. - döşənmiş piyeslər.

töşətməkka: döşətmək.

töşəyci : döşəyci. yayqıc. toyka. ordu başı: ordu quraqı: yurdun, qorqanın (qərargahın) qulluq, düzən işlərinin yönətcisi.

töşləməkka : döşə, göğüsə vurmaq.

töşlətməkka : döşünə vurdurmaq.

töşük : büsat. - döşük qurub çal çağır baş aldı.

tötrüç : tödriçka. pasqal. pas. aşqal. zibil. fışqı.

tövdürmək : toqıtmaqka. toxutmaq. vurdurmaq. çalıtmaq. çapıtmaq.

tövən : dövən. xərmən dövən. qundığuka.

töv : tavla. axır. aranka. - axırı: aranlıqka. - at tavlası. örgka.

tövmək : döğmək. toqmək. vurmaq. çarpmaq. toxumaq. toxunmaq. toqımaqka. dövülərək sərtləştirmək götürmək, batırmaq.

tövşəmək: təvşəməkka. için için ötmək. çarçamaq. yorulmaq. ləhləmək.

tövülka : dövül. davul. tuğ. təbil.

tövülmək : dövülmək. ursuqmaqka. vurulmaq. yenilmək1. yemək.

töz : döz. qoy. toxda. dayan. dirəng. səbr

tözmək : dözmək əsirgəmək. əzgərməkka. dayanmaq. saxlanmaq. toxdaxlıq göstərmək. səbr edmək. sərməkka. sərinmək.

tözümlü : dözümlü. dözün. utun. sərin. səbirli. yumşaq. qotuq. qoyuq. mütəvazi.

tözün : dözün. dözümlü. utun. sərin. səbirli. yumşaq. yavaş. yumşaq. yaxı yuxı ər. sözə baxım kişi. qotuq. qoyuq. mütəvazi.

tubluka : tuplu. qəbir. məzar.

tubulqanka : yarıp yırtan. dələn. - göy tubulqan: bir quş adı.

tuçka : tunç.

tufan : qayka. qasırquka. qasırqa. qasqur. tüpçil. tüpür. tozlu yel. ağır külək, yel.

tuq : <> tüq. tuqka. tuğ. 1. (növbətdə çalınan) davul. təbil. - tuğ vuruldu. 2. bayraq. sancaq. 3. hərhanki bir nəsnənin tıxacı, qapağı. bənd. səd. bağac. su bəndi. büvət. kərməç. - tuğa düşmək: girə düşmək. - suya tuğ qur, tuğ vur: bəd vur. 4. tor. tül. pərdə. örtük. - tünlük tuğu: pəncərə, baca tıxacı. 5. yığı. mane'. - tuğ törətmək. - tuğçu: mane' törədən. 6. qanun. müsəvvibə. - tuğ törə: qanun məclisi. 7. tuğla. kəskük. qısquc. həlqə. köpəyin boynuna keçirilən təsmə. 8. saf. hamar.

tuqa : tuka. tüdə. yığımka. yığın. kümə. koma. püştə. yığılmış nə.

tuqadaş : tuqdaş. bitikdaş.

tuqaqlıqka: <> tökəklik. süzqəç yapılacaq ağac.

tuqarmaq: tuqmaqlamaq: çoqmalamaqka. girdələmək.

tuqdaş : tuqadaş. bitikdaş.

tuqla : tuğla. tuğ. kəskük. qısquc. həlqə. köpəyin boynuna keçirilən təsmə.

tuqlamaqka : tuğlamaqka. düğünləmək. bağlamaq. qapatmaq. çulqamaq. çuqlamaqka. bağlamaq. - suyu tuğla: suyu bədlə. - yaravı yağlayan, tuğlayan olsun.

tuqlatmaq: çuqlatmaqka. çulqamaq. buxcalamaq. sarrıtmaq.

tuqluqka : bayraqlı. sancaqlı.

tuqmaqlamaq: tuqarmaq. çoqmalamaqka. girdələmək.

tuqnu : tuğnu. tunğuka. tuğun. sağır. kar.

tuqra : tuqraqka.

tuqraqka : tuğraq. tuğra. 1. damqa. möhür. 1. yarlıq. buyruq. fərman. 1. tuqzaq. əmanət.

tuqralıq : : tuğruka. qılınc, bıçaq, xəncər kimi şeylərin saplarının içlərlnə keçirilib, bərkidən incə dəmir. parazvana1.

tuqramaq : 1. tuqzamaq. tamqalamaq. imzalamaq. möhürləmək. peçatlamaq. 2. bağlamaq. qapatmaq. - bu yarağı tuqla: bu cırığı qapat.

tuqruka : tuğruka. tuqralıq. qılınc, bıçaq, xəncər kimi şeylərin saplarının içlərlnə keçirilib, bərkidən incə dəmir. parazvana1.

tuqsaqka: tuğsaq. dul qadın. dul.

tuqsay : tuqsay. 1. tuq. hesabın bitişi. hesabın cəmi. küll hesab. - tuqsayı mən verəcəm. 2. qiyamət. hesab günü. - tuqsaya qalmasın qanım.

tuqşab : doşab. şirə. çaxır.

tuquc : tuğuc. tıxac. mane'.

tuqumlu: tuxumlu. uruqluka. bollu. bərəkətli.

tuqun : tuğun. tunğuka. tuğnu. sağır. kar.

tuqun : tüqün. düyün. tüyün. düğün. çimri. çinis. -

tuqunmaq : turulmaqka. durulmaq. yorulmaq. tükünmək. usanmaq. bıqmaq. bezmək.

tuqurmaq: todqurmaqka. doyurmaq. bıqtırmaq.

tuqzaq : tuzaq. (< tuq: düğün). tuğra. əmanət.

tuqzamaq: tuqramaq. tamqalamaq. imzalamaq. möhürləmək. peçatlamaq.

tul : ( l <> r ) < tur. dur. turqka. durq. boy. ucalıq. uzunluq. boyut.

tul : tulka dul. tuğsaq. quduzka. - dul tuğsaq: dul qadın.

tula : <> dölə (dölləmək: döl buraxmaq). tuxum. bala. uşaq. özəlliklə it çüçüyü.

tulqaruc : tolarsuqka. tolqaruc. ayaq izi.

tulquq : tulum. örülmüş, hovlanmış, şişirilmiş tuluq.

tulquqlanmaq: tulum kimi şişmək.

tullanmaq : tavratmaqka. tələsmək. əcələ edmək. əcələ ettirmək. davrandırmaq.

tullanmış: 1. salıntı. atılmış. 2. mətrud.

tuluq : sanaçka. sağnaç. dağarcıq. xurcun.

tulum : tağarka. tağarcıq. çuval. xurcun. xaral. qabka. sarnıçka.

tulunka : dulun. dolun. 1. girgah. 2. gəmin iki yanında bulunan parçalar. 3. qulaq altı. gəmdə qulaq altında bulunan halqa. qayış halqası. - tulun tulunğlamaq: duluna. qulaq altına vurmaq.

tulunlamaqka: tolunlamaqka. boyunla üzün ortalığından vur maq. şapalaqlamaq.

tumağuka : tumav6. söyuq dəğmə. zükam. nəzlə. ingi. uçuqka. uçquqka. ingi.

tumaqka : qapatmaq. tıxamaq.

tuman : - duman tütmək: tütünməkka. tutunmaq.

tumanka : duman. his. işka ( ş <> s ) is. puska. sis.

tumanlanmaq: dumanlanmaq. pus bolmaqka. puslanmaq.

tumar : 1. açın. ehsan. ikram. 2. bitik. - tumar bürkmək: bitik türüşmək.

tumarlatmaq: tumutmaq. tumatmaq. yumutmaqka. yumıtmaq. toplanmaq.

tumatmaq: tumutmaq. tumarlatmaq. yumutmaqka. yumıtmaq. toplanmaq.

tumav6 : tumağuka. söyuq dəğmə. nəzlə. ingi. zükam.

tumər : turmaka. tumra. turp.

tumka : tum. düm. "teyxa. bütün. tinik6" anlamında, söz bərkidici ilgəc. - tüm qara. - tüm doru. düm ağ.

tumlıqka : donluq. soğuq. soyuq nərsə. - ölü üzi tomluğ: ölü üzü don (soyuq) olur.

tumlımaqka : donlamaq. soğumaq.

tumlıtmaqka: donlatmaq. soğutmaq.

tumluqlanmaqka: 1. donuqlanmaq. soğuq bulmaq. 2. soğuq davranmaq. surat asmaq.

tumlutmaqka: soğutmaq.

tumra : turmaka. tumər. turp.

tumrum : tomruq. tomrumka. kütük. kötük. kündə.

tumutmaq : tumatmaq. tumarlatmaq. yumutmaqka. yumıtmaq. toplanmaq.

tun : tunka 1. dinc. dinlənmə. - könlüm tun boldu. 2. tüngə. ilkin. qadının ilk cocuğu. qadının ilk qocası. dölənmə.

tuncuqmaqka: qayqılanıb, susub qalmaq. dinməmək. bağlanmaq. dursunmaq. - ayı qış yuxuna tuncuqdu.

tunç : tuç.

tunçımaqka: qoqmaq. pozulmaq. tıncımaq. tıncqamaq.

tunğra : - tunğra tüşmək: onqıra yatmaqka: unqıra yatmaqka sırt üstü yatmaq.

tunğra tüşməkka: unğıra, onqıra yatmaq üz üstü düşmək. üzü yumulu yatmaq.

tunğuka : tuğnu. tuğun. sağır. kar.

tunqaka : tonqaka. babır. bəbr.

tunqalamaqka: tonqalamaqka. babırlanmaq. bəbirlənmək.

tunqraka : tonqıra. kir. bulaşıq.

tunmaqka : donmaq. tünmək. qapanmaq. tıxanmaq. tutulmaq. buğlanmaq. bağlanmaq. bulutlanmaq. - göy tundi. - qapı tundi. - art tundi: gədik qarla bağlandı.

tunmaqka : tonmaqka. donmaq. tünmək. tutulmaq. qapanmaq. tıxanmaq.

tunturmaqka : dondrmaq. qapatmaq. örtmək.

tuplənməkka: diblənmək. diplənmək. özün tutmaq. kökləşmək. zənginləşmək. çoxarlmaq. - ağac tüpləndi. - o tüpləndi: o pullandı, varlandı.

tuplu : tubluka. qəbir. məzar.

tupramaqka: topramaqka. böyütmək. şişirmək. - uşaq nəyi toprama.

tupulqanka: təpip cuman. yarıp yırtan. dələn. - tupulqanka: bir quş adı.

tupur : topur. iri. - topur yinu: iri mirvarid.

tur : turqka. durq. dur. 1. boy. ucalıq. uzunluq. boyut. - yerin eni turqu. - bir mıx turqu: uzunluğu. - bir süngü turqu. - yerin eni duru. - enli durlu. - enindən kəs duruna qoy. 1. hazır. 1. tor. yava. yavaş. (# < tez: iti. durmayan).

tura : turaka. qalxan. sipər. düşmandan, nərsədən savınma ayqıtı.

turab : yardımcı. yarav. mavin. uytun.

turacaq : duracaq. turasıka. - turası yer. duracaq yer.

turacaq : turquka. duracaq. yam. - duracaq zaman: turqu oğur:

turaq : durqa. durqaq. turuqlaqka. dayancaq. sığnaq. pənahqah.

turaqlamaq: tüşlənməkka. bir gediş, yol arasında dayanmaq, təvəqqüf edmək.

turan : duran. 1. diri. yaşayan. canlı. ölməz. qalxan. armaz. 2. turquçıka. durquçu. durucu. turdaçı.

turan : duran. duranq. bəfalı. - adaşlıq üzə durun: yoldaşlığa bəfalı.

turasıka : durasıka. 1. duracaq. - turası yer. duracaq yer. 2. turquyka. durquy. durmalı. durmağa yarar, uyqun. - bu turquy yer əməs: bura durmalı, qalmalı yer dəğil.

turba : durba. türül. dürül. boru. yoğun lülə.

turbıka : 1. yardımcı. yavər. uyuntu. 2. tosun.

turbınlamaqka: turpunlanmaq. 1. araştırmaq. 2. qıyas edmək. 3. ölçümləmək.

turbunka : turbın. 1. araştırma. izləş. istəş. salıştırış. - onun evin türbünlə: axdar. 2. ölçmə. qıyas etmə.

turcaq : başlanqıc. dirsək. giriş. salma. - iş durcağı. - pitik durcağı.

turciməkka : durcımaq. başlamaq. - işə durcumaq.

turcıtmaq: durcıtmaq. türçıtmaqka. durcutmaq. dirsətmək. başlatmaq. girşitmək. qursatmaq. işə salmaq. bərpa edmək.

turcutmaq: durcutmaq. türçıtmaqka. durcıtmaq. dirsətmək. başlatmaq. girşitmək. qursatmaq. işə salmaq. bərpa edmək.

turcutmaqka : durcutmaq. türçitməkka. törçütmək. dirsətmək. başlatmaq. girşitmək. qursatmaq. işə salmaq. bərpa edmək.

turdacıka: turquçıka. durquçu. durucu. duran. turan.

turdaq : durdaq. davarlıqka. tavrıq. qoyaq. xəznə. ambar.

turdu : durdu. durub. qalmağ - durduğu durmadığı birdir: durub durmadığı birdir. qalıb qalmadığı birdir.

turdurmaq : durdurmaq. basurmaqka. bastırmaq. dikətmək. saxlamaq. bərkitmək.

turıqsaqka : turquluq. durmayı sevən. durmaq diləğində olan.

turq : bax > tur.

turqaq : durqa. duraq. durqaq. turuqlaqka. dayancaq.

turqamaq: qalxmaq. qoğzanmaq. canlanmaq. dirilmək. bərpa olmaq.

turqanka : 1. bacaran. başaran. 2. iqdam edən. qalxan. - durqan uluğ işlərə. 3. durğan. tayqan. müqavim. çalışqan.

turqınmaq: turqunmaqka.

turqu : turquka durqu. 1. duracaq. - turqu oğur: duracaq zaman. 2. torqu. tor. tutqu. pərdə. - incə torqu: incə turqu: zərif, yumşaq yufaq pərdə, parça. 3. parça. qumaş. - bəyin turqusu təlim olsada, dənqləməz kəsməz: ağıllının parçası bol olsada, ölçmədən biçməz. 4. yaşam. həyat. - əmgəksizin durqu yox, munda tamu: qayğısız yaşam yoxdu, bu dünya cəhənnəmdi. 5. utanc. həya. 6. durmağa, olmağa, qalmağa yarar. iqamətqah. - bu durqu yer əməs.

turquçıka : durquçu. durucu. duran. turan. turdaçı.

turquqka : utatnma. uyalış6. həyâ. şərm. - turquqsuz: utanmaz. sırtıq. - turquq bolmaqka: utanır olmaq.

turquqlanmaq: turqıqlanmaqka. qaçınmaq. qocunmaq. üstələməkdən çəkinmək. hesab aparmaq. sayqı göstərmək. utanmaq. - o məndən turquqlandı.

turqulamaqka: durqulamaqka:ucalığın ölçmək.

turquluq : turuqluqka. 1. diriklik. . durmayı diləyən. 2. durqunluq. dinclik. 3. cılızlıq. arıqlıq. zayıflıq.

turqunka : durqun. 1. utancaq. çəkincək. 2. turuqsaqka. dursi. dirənən. isrararlı olan. 3. durmuş. axarsız. - turqun su: birkə. turqunka. durqun. 4. durqun. yaşam. keçinəcaq. 1. turqun ! : durqun !utan !. - turqunmadan söylədi. -

turqunluq : durqunluq. turuqluqka. dinclik.

turqunluq : durqunluq. turuqluqka. turquluq. diriklik. cılızlıq. arıqlıq. zayıflıq.

turqunmaq : durqunmaq. utanmaq. həya edmək. - oğlən həya eylə bir: turqun bir.

turqunmaqka: turqınmaq. durqunmaq. 1. duruqmaq. utanmaq. sıxılmaq. çəkinmək. - gördüyün işlərdən turqunmazmı heç. - turqunmadan girdi. turqunub deyənmədi. 2. arıqlamaq. zayıflamaq.

turqurmaq: durqurmaq. doğrutmaq. tovurmaqka. . durvurmaq. doğrutmaq. dikmək. qabartmaq. - o qulağın tovurdu: dikətdi.

turqurmaqka: 1. durdurmaq. qaldırmaq. tikmək. yapmaq. inşa edmək. bərpa edmək. 2. zayıflatmaq. yordurmaq. durqunlaştırmaq. - ölkə iqtisadın durqurdu. 3. işdən çıxarmaq, salmaq. incitmək. arqutmaq. - qayğı məni durğurdu. 4. ala qoymaq. gecikdirmək. mə'təl edmək. - işlərimi durqurdu.

turquyka : durquy. durası. durmalı. durmağa yarar, uyqun. - bu turquy yer əməs: bura durmalı, qalmalı yer dəğil.

turmaka : tumər. turp. tırp. - küvij turma: puka turp. - sarı turma: yer kökü.

turmaqka: durmaq. 1. qalxmq. - bulut durdu. - səsi durdu: səs qalxdı. 2. hazır olmaq. - durun: hazırlanın. - duran şeylər: hazır olan şeylər. 3. arıqlamaq. 4. gedmək. başlamaq. - hara durusan, otur görək. - durun !. - haydı dəlilər durmuş topraq qurağında- axa dur: ax. axqınan. - qaqa dur: çırp. çırpqınan. - baqa dur: bax. baxqınan. 5. qoyunmaq. qonmaqka. oturmaq. toxdamaq. - ağrım qondu. 6. güdmək. bəkləmək. qözləmək. 7. iqdam edmək. qılmaq. - siz havax duracaqsız. - buyruq olsa durarıq. - durqan uluğ işlərə. 8. turuqmaqka. duruqmaq. toplanmaq. dolmalanmaq. 9. qırmaq. durdurmaq. 10. döğrəmək. döğrələmək. - qayğı məni turğurub: qussə məni çulqayıb. 11. olmaq. 12. türüməkka. toplanmaq. 13. toplanmaq. türümək. 14. durmaq. çıxmaq. yüksəlmək. ayaqta durmaq. qalxmaq. 15. arıqlamaq. zayıflamaq. - yeməsən durarsan. - dura dura yox oldu: arıxlaya arıxlaya yox oldu.
-
təq durmaqka: susmaq.

turmamaq : durmamaq. təlsəşmək. tələsmək. təzişməkka. tazışmaq.

turmayan : yayılqanka. yayılan. sübatsız. həvəsli.

turmşu : durmşu. turuqıka.

turnaka : durna. turna quşu.

turp : turmaka. tumra. tumər.

turpilmiş: qıssa. tüpi. kəsik. biçik. güdə.

turpınlamaqka: turbunlanmaq. 1. araştırmaq. 2. qıyas edmək. 3. ölçümləmək.

turplamaqka : örnəkini yapmaq. ölçümləmək.

tursi : turuqsaqka. durqun. dirənən. isrararlı olan

tursu : turus. durus. dursu. tamaşa. numayiş.

turş : qımızka. əkşi. - qımız almılaka: turş alma.

turşatmaq : coğşatmaqka çuğşatmaq. tuvşatmaq. çuvşatmaqka. coşdurmaq. qaynatmaq. coşdurmaq. əkşitmək. - çaxır tuvşatmaq. - sirkə qarnımı tuvşatdı.

turşsamaq : acıqsamaqka. canı turş, əkşi istəmək.

turşu turşuka: tuşu tuşu. eşəki durdurmaq üçün söylənən söz. -

turşu : açar.

turu : duru. duruş. 1. dəvam. - işlərin duru pozuldu. - işi başlamaq birdir, durusu mindir. 1. süzük. saf. arın.

turucu : durucu. duran. turan. turquçıka. durquçu. turdaçı.

turuçıka : durucu. durmayı iş edinən.

turuqıka : durmşu.

turuqka : duruq. 1. törüq. alıq. aciz. zayıf. 2. sığıncaq. duraq6. qalaq6. pənahqah. 3. bez. qabar, dolama kimi nərsə. 4. yığılma yeri. 5. tırıq. arıq. incə.

turuqlaqka: 1. duraq. durqa. durqaq. dayancaq. 2. əkin. tarla. tarqlıq.

turuqlamaqka: duruqlamaqka. 1. duruğuna, boyuna, uzunluğuna ölçmək. - yer turqulamaq. - yol amacıvı durqula, işə çıx. 1. turuqlanmaq. durqunlaşmaq. durqun, arqın düşmək. qurumaq. arıqlamaq. zayıflamaq. - kök kişi yeməsə duruqlar. - sıcaq hava duruqlatır. - az yeyir duruqlur, çox yeyir tırıqlır.

turuqlıka : durmayı düşünən, tasarlayan.

turuqluqka: turquluq. tırıqlıq. durqunluq. cılızlıq. arıqlıq. zayıflıq.

turuqmaqka: duruqmaq. durmaq. toplanmaq. dolmalanmaq.

turuqsaqka : durqun. dursi. dirənən. isrararlı olan. bir şeydə düşgün, müsirr olmaq. (bir şeyi, bir şeydə) durmaq, qalmaq, yaşamaq sevən. - yaşama pula, vara duruqsaq. - şəhvətə duruqsaq.

turuqsamaq: duruqsamaq. qoyvanmaq. vellənmək. yubanmaq. - işlərində qoyvanma.

turuqsamaqka: dursunmaq.

turulmaqka: durulmaq. yorulmaq. tuqunmaq. tükünmək. usanmaq. bıqmaq. bezmək. - işləməkdən turulduq. - yeməkdən turulduq.

turumka : durum. 1. uzunluq. boy. bir kişi boyu olan uzunluq. - gölün bir ər turumu dərinliyindədi. 2. qırtışka. abıhava.

turumlamaqka: suyun dərinliğini boyu ilə ölçmək.

turumlu : durumlu. hallı. uğraqlı.

turumsınmaqka: qalxar görünmək.

turumsunmaq: turumsunmaq. edər görsətmək. - yuxar durumsudu. - yeyər durumsunmaq.

turumtayka: yırtıcı bir quş. ərkək ad·.

turunka : durun. dayan. dirən. muqavimət.

turunmaqka: turunmaq. 1. dayanmaq. durup dirənmək. - o mənim ütrü durundu. 2. arıqlaşmaq. duruqlamaq.

Yüklə 8,02 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   ...   66




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin