Divan-ü luğat-it tüRK


umma : umuncka. umut etmə. ümid. ummaq



Yüklə 8,02 Mb.
səhifə56/66
tarix03.06.2018
ölçüsü8,02 Mb.
#52477
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   66

umma : umuncka. umut etmə. ümid.

ummaqka: umunmaqka. umtunmaq. umtulmaq. umnalmaqka. ümid edmək. düşünmək. güman edmək. - qoydu eli umduru. - qaldıq baxa umduru.

umna : güman.

umnalmaqka: ummaq. ümid edmək. düşünmək. güman edmək.

umtulmaq : umunmaqka. umtunmaq. ummaq.

umtunmaq : umunmaqka. umtulmaq. ummaq.

umulan : umuncluka. umutlu.

umunc : - umunc tanrıya tut: umudun ona bağla.

umunc tanrıya tut:: umudun ona bağla.

umunca : < umunc ona: umunc tanrıya. ümid onadı.

umuncka : umma. umut etmə. ümid.

umuncluka: umulan. umutlu.

umunmaqka : umtunmaq. umtulmaq. ummaq. - umunmadın sən mənə. - umunqınan tanrıya. - mən tanrıya umundum.

umurday: qəza xətanı qaytaran onqun, inanılan nə. ümüd kanı. güvənc.

umutlu : umuncluka. umulan.

umzuq : yumzuq. omzuqka. nərsədə dönük, girdə bölük. yəhərin ön, arxa yanı.

un : kimi. - süsi otun oruldu: qoşunu ot kimin qırıldı. - otun gəldi: od kimi gəldi.

unamaqka: razı olmaq. qəbul edmək.

unaşmaqka: onaşmaqka. uyuşmaq. qəbullanmaq.

unaşmaqka: onaşmaqka. uyuşmaq. qəbullənmək.

unatmaqka: razı edmək.

unıtqanka: unutan. unqutan.

unıtmaqka: unutmaq.

unqamuqka: solaq. çolaq.

unqıra : - onqıra yatmaq tunğra tüşməkka. üz üstü düşmək. üzü yumulu yatmaq.

unqıra­ka : - onqıra yatmaqka sırt üstü yatmaq. tunğra tüşmək.

unqun : onqun. öngün. ünvan.

unqutan: unıtqanka. unutan.

unqutmaq: unutmaq. unıtmaqka.

unutan : unıtqanka. unqutan.

unutan : yanğılqanka. yanılan.

unutmaq :unıtmaqka. unqutmaq.

unutmaqka: unıtmaq.

unutmışka: unutulmuş.

uraq : urqaka. ürkə. yekə.

uraqanka: uran. hürən. hürəgən.

uraqutka : qadın. avrat. arvad.

urama6 : quşaq. qurşaq. belbağ. bağ. kəmər.

uran : hürəgən. uraqanka: hürən.

urdı toqıdıka : vurdu. dövdü.

urdutalka: ardutal. ordutal. hamamotu.

urı qığıka: hay küy. qürültü. hayqırı. qıqı.

urıka : 1. dərə. yol. - tərinğ urı: geniş dərə. 2. səs. qürültü. 3. oğul. - urı oqlan. ərkək cocuq.

urılamaq : şişirmək. goplamaq. - ər urıladı.

urımaqka : taxmaq. urmaq.

urışmaqka: vuruşmaq. uruşmaq.

urq : urqka. ip. urqan. uruq.

urqa : urqaka. uraq. ürkə. yoğun hündür, yekə nərsə, ağac.

urqaçı : dişi. - urqaçı buta, butalaq: tişi torum: dişi törum.

urqaka : böyük ağac·.

urqan : örqənka

urqan : urqka. ip. uruq.

urquka : kəndisiylə bir şeyə vurulacaq nəsnə, ayqıt.

urlamaq: hurralamaq. hurra çəkmək.

urmaq : urımaqka. taxmaq.

urmaqka : 1. ürimək. vurmaq. dövmək. qoymaq. yapmaq. taxmaq. 2. otlamaq. - qoyun urdi: otladı. 3. çıxmaq. - bulut urdu.

urraka : ərkəklərdə olan qasıq yarıqlığı. qavlıç·.

ursamaqka: vurmaq istəmək.

ursuqmaqka : vurulmaq. dövülmək. yenilmək1. yemək. - savaşa girən ursuğar: yiyər.

urt : urtka yurt. dəlik. - iğnə yurdu:. iğnə dəliyi.

uru : (< vurmaq). çarpı (< çarpmaq). sarı (< sarmaq). salı (< salmaq). örtü.

uru yazmaqka: vurayazmaq. dövəyazmaq·.

uruq turıqka : tayfa tırıq. qohum yaxın.

uruq : urqka. ip. urqan.

uruqka : 1. urqan. urq. uzanan nərsə. ip. 2. dövmə. kötək. - uruq urmaqka: kötək vurmaq. 3. dənə. tuxum. evin.

uruqlamaqka: (< ur. uruq) 1. uruqun, çərdəğini (çəkirdəğini), tuxumun çıxarmaq, ayırmaq. dənələmək. - kəpəz uruqlamaq: pamığı qozasından ayırmaq. - ərik uruqlamaq. 2. cücərtmək. gülləmək. tomurcuqlamaq. tuxuma oturtmaq.

uruqlanmaqka: tuxumlanmaq. döllənmək. dənə tutmaq. - əkin, tarıq, kəbəz (pambıq) uruqlandı. - əlçə uruqlandı. - kəpəz uruqlandı: pambıq qozalandı.

uruqluka : (< oq. uq). 1. tuxumlu. bollu. bərəkətli. 2. soylu.

uruqluqka : tuxumluq. - uruqluq buğda. - uruqluq yünğka: ip yapmaq üçün hazırlanmış yün. - uruqluq altunka: para vurmaq ötrü qızıl. - uruqluq yun: çalınmağa, əğirməyə anıt (hazır) yun.

urulamaq : urılamaqka. 1. kəndini övmək. çox şişirmək. - kişi urıladı. - özün öğüb uauladı. 2. urlamaq. yurlamaq. orılaşmaq. urılaşmaq. orlaşmaq. bağırmaq. səsini yüksəltmək.

urulqan : ürülqənka. orulqan. şişən. qabaran.

urulmaqka : <> orulmaq <> vurulmaq. 1. biçilmək. tarılmaq. dərilmək. 2. dövülmək. 3. qurulmaq.

urulmaqka : örülmək. hörülmək.

urumdayka: bu daşla ağını etgisi gidərilər.

urunc : oruncka. ışıq. açaq. kəvik. rüşvət. - qara bulutu yel açar, urun bilə il açar: rüşvət düğün açar.

urunmaqka : peşman olup vurunmaq, dövünmək, sarınmaq, örtünmək.

urunmaqka: tikilmək. qalxmaq.

uruş toquşka: uğraşma. savaşma.

uruşka : urma. savaş. vuruş. vuruşma.

uruşmaqka: urışmaqka.

uruşmaqka: vuruşmaq.

urut : qurut. quru ot. (keçən yıldan qalma ot için).

us : uska 1. ayırd. təşxis. 2. kərkəs quşu.

usalka : uysal. 1. qafil. qəfil. iş bilməyən. 2. uyaq. üzü yola. söz dinləyən. sözə baxan. yumşaq. 3. mədəni. ədəbli.

usanmaq : aymanmaqka. utanmaq. çəkinmək. - o məndən bu işdə aymandı.

usanmaq: böqməkka.

usanmaq: turulmaqka. durulmaq. yorulmaq. tuqunmaq. tükünmək. bıqmaq. bezmək.

usanmaq: ulınmaqka. ulunmaq. bıqmaq. qıvrılmaq. doymaq.

usanmaq: utanmaq. armaq.

usayuq : uyasuq. uysal. qafil.

usıtqanka: susatan.

usıtmaqka: susatmaq.

uslamaqka: anlamaq. xeyri şərdən ayırt edmək, təşxis vermək. - o nəyi usladı.

uslayuka : kərkəs quşu qibi.

uslu : uca. ulac. alça. yumuşaq xuylu. incə. yüküm. həlim. bilən.

usluq : uzuqluqka. usuqluq. oyaqlıq. huşluq. huşluluq. (# uyqluq: qəfillik).

usmaqka : 1. susamaq. - yaman usmusun. 2. sanmaq. - mən ayla usdum: mən öylə düşündüm:

usmaqka: susamaq.

usnatmaqka : bənzətmək. üsnəmək.

usta : qılavuz. yorçı. mahir. uz kiş. uz. əli uz əli işə yaraşıqlı. udumlu kişi.

ustalaşmaq: uzlanmaq.

ustun : sutun. üstə saxlayan (> situnfars). dirək. ox. sırıq.

usuq uyuq : bilən bilməyən.

usuqluq : uzuqluqka. oyaqlıq. usluq. huşluq. huşluluq. (# uyqluq: qəfillik).

usuqmaqka : susamaq.

usuqmuş: susamış. - usuqmuşa, sağış qamu, su görünür.

usutanka: susutan. - usutan sıcaq. - şor çor yemək ustur. - usutan güyəş qapsadı.

usuzka : uysuz. yuxusuz. uykusuz. yuxlu.

: ka 1. kimi. - axar gözüm dəniz. 2. iştə. şimdi. elə. indi. - doğmuş günü batar. uş bura gəl. - uş gəldin. - uş geddi uş gəldi. - uş qonağ, uş qonğçı. - uş qadaan alım: ay sənin ağrın alım. - uş xuraman gəzən gözəl. - uş qıldığın doğru. - bala yoxumdu, uş verdiyim bu. 3. heyvanı bir nəyə qurşatmaq. - hürrrr. . üş. . . üş. oxxəəəhhhhhhh. . . 4. aqaç, dal. buynuz kimi şeylərin özü. - münğüz uşı. buynuz özü. 5. iştə.
- uş uş
: uş uşka öqüzü suvarmaq üçün söylənən.

uşaq : yavru. tölka. döl. - uşaq muşaq: çar çarmqka.

uşaqka : 1. kiçik. ufaq. - uşaq oğlan: kiçik cocuq. - uşaq otunq: oğraq odun. tıraşa. uşaq iş: xırda təfəq iş. - uşaq söz: yalın, köksüz, boş söz. - uşaq kişi: səfeh kişi. 2. qoğu. dediqodu. - uşaqçı: qoğucu·. - uşaq söz. qoğu olaraq söylənən söz.

uşaqlamaqka : qoğlamaq. qoğaralamaq.

uşaqlıqka: 1. işdə göstərilən cocuqluq. 2. qoğuculuq. sər səffe sözlər söylənmək.

uşalamaq: uşatmaq. üşələmək. uvşatmaqka. ufalatmaq.

uşalmaq: üşəlməkka. ufalanmaq. uvşalmaq.

uşalmaqka: ufalanmaq. oğulmaq. ovşamaq. üşəlmək.

uşatmaq: uşalamaq. üşələmək. uvşatmaqka. ufalatmaq.

uşatmaq: üşətməkka. ufalatmaq. uvşatmaq.

uşatmaqka : uşalmaq. oğşatmaq. oğsalamaq. uvşatmaqka. üşəlmək. üşətmək. oğmaq. ufalatmaq. - çörək uşat.

uşqun : quşqulu. quşlu. öşərqənka. nigəran.

uşqun : quşqunka. əkşi bir çeşit dağ otu.

uşqunka : ışqunka. quşqunka.

uşqurməkka : 1. üşürmək. qışqırtmaq. ıslıq çalmaq. fışqalamaq. - ilan üşgürdü: fışqırdı. 2. usqırmaq. xatırlamaq. - o unutmuş sözün uşqurdu: yadına saldı. - uşqur bir az keçən günləri. 3. quşqurmaq. yügürmək. atılmaq. tizikmək. - iti üstümə uşqurtdu: quşqurtdu. 4. nəfə salmaq. - us üşgürsə ölür: qara quş soluq salsa, kişni öldürür.

uşqurtmaqka: 1. xatırlatmaq. 2. quşqurtmaq. yügürtmək. - iti üstümə uşqurtdu: quşqurtdu

uşunka : omuz başı. çiğin başı.

ut : ud. uy. 1. həya. - çaxşaq üzrə ot bitməz, çağra ilə ut olmaz. (ut: üz. həya). 2. sığır. öküz. 3. uy. uyqu.

utamaqka: <> ütəmək. bax > ütmək.

utanan : utanqaç. uyatsılıqka. uysal. uyatsqılka. uyaslıq. həyalı.

utananan: uyaz. həyalı.

utanc : ötüv. ötük. turqu. durqu. həya. .

utancaq : turqunka. durqun. çəkincək.

utandırmaq : tanlamq. tanqlatmaq. sanğlatmaq. şaşırtmaq.

utandırmaq : uvurqarmaqka:

utanqaç : uyatsılıq. uyatsqılka. uysal. uyaslıq. utanan. həyalı. utun.

utanmaq: 1. təvinməkka. təğinməkka. dəğinmək. tasalanmaq. sıxılmaq. 2. qızqutlanmaqka. qısqutlanmaq. suçlanmaq. özün günahlı saymaq. çəkinmək. 3. uyazımaqka. usanmaq. armaq. irlənmək. ırlanmaqka. ərinmək. ır bulmqka. tərləmək. əymenməkka. çəkinmək. aymanmaqka. xəcalət çəkmək. - o məndən bu işdə aymandı. - bu işlərdən utanmazmı, ırlamazmı. tərləməzmi. 4. uyazmaq. oyazmaq. - ağız yeyir, göz utanır: uyazır.

utanmaq: uyalmaqka. çəkinmək.

utanmalı: ərincka. arnıc. arsıq nə.

utanmaz: aykırı. tərs. inad. arğuqka. manqus6. manus6.

utatnma: turquqka. həyâ. şərm.

utımaq : udımaq. uyumaq.

utımka : udım. uyım. arxa sıra. ard. arxa. mütəaqib.

utlatmaqka: udlatmaqka. uydurmaq. arxasına düşürmək.

utluqka : udluqka. uyluq. sığır kimi heyvanların axırda yattığı yer.

utma : ötüşka. ütüş. utuş. ütmə. oyunda, yarışda utmaq, aparmaq.

utmaqka : <> ötmək. 1. aparmaq. sındırmaq. - andağ əri kim ötər. 2. ozmaq. osmaq. ötmək. uzmaqka. keçmək. başqasından iləri keçmək. - onun atı ozdi. 3. sınqırmaq. sınrmaq. içəmək. 4. oyunda yutmaq. oyunda ütmək. 5. sındırmaq. yenmək. - andax əri kim utar: kim yenər, sındırar.

utran : ozan. uzan. aparan. qalib.

utraşmaq: uzraşmaq. üzrəşmək. itiləşmək. - gəngəşli bilik utraşur, gəngəşsiz bilik opraşur.

utru : utruka 1. o yana. - otru utru: bu yan o yan. 2. yuxarı. dik. dikə. - utru dur: qalx. dik dur. - utru durub, yağdı ona, kiş ox, çığılvar, dedim asığ əməs, sən daxı yalvar. 3. ütrü. otra. otru. (< üz) üzrü. üzə. önə. qarşı. - ilan yarpuzdan qaçar, hara gedsən, yarpuz ütrü çıxar.

utrulanmaqka: 1. üzə qalxmaq. udaqlanmaq. 2. üz üzə gəlmək. 3. üzüz üzə, ut uta gəlmək. qarşılanmaq.

utrunmaqka : otrunmaq. dayatmaq. qarşı qoymaq istəmək. yönəlmək.

utruşmaqka : < > ütrüşmək.

utsuqmaqka: utulmaq. utuzmaq. - sınamasa arsıqar, saqınmasa utsıqar: dənməsə aldanar, gözləyib diqqət edməsə utuzar. - sınamasa, ər sınar, sağınmasa utsuqar.

utturmaq: yalfatmaq. yalqatmaqka. yalatmaq. yutturmaq.

utu : uduka. utuka uzuka. uyu. uyım. (uymaq. yumulmaq). 1. art. arxa. dal. - sən kimin uyu gedirsin: sən kimin dalısıcan gedirsən. - mənim uyu gələn yoxdu: dalmdan. - bu çay uyu gedin. 2. mürid. şayırd. peyrov. - mən sizə uyu. 3. üyə. üzv. - bu qujum uyuları: bu təşgilat üzüvlər. dalba dal. arxası sıra. mütəaqlp. arqasında. üzündən. dolayı. 4. təpə. - qum uyu: qum təpə. 5. uyqu. 6. qum yığını.

utuq : 1. yutuq. ütük. tamahkar. acgöz. 2. ötük. ozuqka. uzuq. iti olub qabaqlayan. - ozuq

utuqluqka: uduqluqka. uyuqluq. qafillik.

utulamaqka: uyulamaqka. uymaq. dalsıcan gedmək. - ökli olan (ağlı olan) kötü yolu uyulamaz.

utulmaq: utsuqmaqka. utuzmaq. - sınamasa arsıqar, saqınmasa utsıqar: dənməsə aldanar, gözləyib diqqət edməsə utuzar.

utum : damcı. toncu. donuc. danuc. tançuka. tıqım. tıxım. luqmə. tikə. dürmək. qalbuzka.

utum : udum. öpümka. yeyim. içim. - bir utum çaxır: bir udum çaxır.

utun : 1. utanqaç. həyalı. (# ötün: utanmaz). 1. dözün. dözümlü. sərin. səbirli. yumşaq. qotuq. qoyuq. mütəvazi. - utun birlə vuruş, ötün birlə dirəşmə: həyalı kişiylə söz çıxsa, yol tapılar, həyasızla sözləşsən, qavqa yapılar.

utuncka : utanc. utanmalı. uyaladiqan6. - utunc iş.

utunka : 1. dəğərsiz. alçaq. 2. güstax.

uturmaqka: udurmaqka. üzürmək. səçip ayırmaq. adırmaq. ədirmək. ödürmək. ödürmək. üdürmək.

utuş : uduş. ötüşka. ütüş. ütmə. utma. oyunda, yarışda utmaq, aparmaq.

utuşmaqka : mərcləşmək. bağlaşmaq. yarışmaq. qumar oynamaq. - onunla utuşma.

utuşmaqka: uduşmaqka. udışmaq. uyuşmaq. uyuşmaq. qatılaçmaq.

utuşmaqka: uduşmaqka. udışmaq. uyuşmaq. uyuşmaq. qatılaçmaq. pıxtalanmaq.

utuzka : uduzka. uyuş.

utuzlamaqka: uduzlamaqka. uyuzuna dərman, əlac yapmaq.

utuzluqka: uduzluqka. uyuzlu

utuzmaq: utsuqmaqka. utulmaq. - sınamasa arsıqar, saqınmasa utsıqar: dənməsə aldanar, gözləyib diqqət edməsə utuzar.

uva : uvaka. uvaka. ava ava. həvə həvə. 1. çağıran, danışan kişiyə yanıt üçün "nə buyuruyorsun?" " eşidirəm" "bə'li" deməkdir. 2. içinə şəkər ufalanan bir çeşit yemək -

uvmaqka: övməkka. ovmaq. uvmaq. oğalamaq. ovalamaq. ufalamaq.

uvşalmaq: üşəlməkka. ufalanmaq. uşalmaq.

uvşatmaq: üşətməkka. ufalatmaq. uşatmaq.

uvşatmaqka : ufalatmaq. uşalamaq. uşatmaq. üşələmək.

uvulmaqka : ufalanmaq. əzilmək·.

uvunmaqka : kəndi kəndinə ufalamaq.

uvurqarmaqka: utandırmaq.

uvuşka : ufalanmış nəsnə. - uvuş etməkka: ufalanmış əkmək.

uvuşmaqka: ufalaşmaq.

uvutqarmaqka: utandırmaq. usandırmaq. - uvutqarma məni.

uvutlanmaq : ufut bolmaqka. utanmaq.

uvutlanmaqka: utandırılmaq. usandırılmaq. - uvutlandırma məni.

uy : uyka. uz. 1. uyun. uzun. davamı olan. - yollar uyu: yollar uzunu, davamı. - uyu yollar: izli yollar, uzun yollar. 1. arxa. dal. dalı. dalba dal. - yığlab, uyu artadım: ağlayıb dalınca qaldım, aldırıldım. - nələr uyu: şeylər, mallar dalsıca. - mənə uyu: mənim dalımca. mənə yan, mənə tərəf. - çığrı uyu təzkinür. - uyu bardım öküş ivdim: dalıca geddim, çox tələsdim.

uya : uyaka. 1. hısım. qardəş. - uya qab: həmzad. taydaş. 2. quş yuvası. 3. uyqa. uyaq. həya. şərm.

uyaqka : 1. uya. uyqa. həya. şərm. 1. uysal. usalka.

uyaladiqan6 : utuncka. utanc. utanmalı. - utunc iş.

uyalamaqka : yuva yapmaq.

uyalış6 : utatnma. turquqka. həyâ. şərm.

uyalmaqka: çəkinmək. utanmaq.

uyan : 1. uyat. ısıq. isik. həyalı. 2. uyqa. peyrov. müqəllid. 3. - uyan !: uylan. tabe' ol.

uyanıqlıq: sağlıka.

uyaslıq : uyatsılıqka. uyatsqıl. uysal. utanan. utanqaç. həyalı.

uyasuq : usayuq. uysal. qafil.

uyat : uyan. ısıq. isik. həyalı.

uyatmaqka: utanmaq. uyadmaq. - o məndən uyatti.

uyatsılıqka: uyatsqıl. uyaslıq. uysal. utanan. utanqaç. həyalı.

uyatsqıl : uyatsılıqka. uyaslıq. uysal. utanan. utanqaç. həyalı.

uyaz : utananan. həyalı.

uyazımaqka: utanmaq. xəcalət çəkmək. - ağız yeyir, göz uyazır.

uyazmaq: oyazmaq. utanmaq. - ağız yeyir, göz uyazır: utanır.

uydurmaq: utlatmaqka : udlatmaqka. arxasına düşürmək.

uyxu : - yuxu davası: uyuq ot.

uyıq ər : yuxlayan kişi·i.

uyıqlamaq: uyuqlamaq.

uyım : utımka. udım. arxa sıra. ard. arxa. mütəaqib.

uyınmaq : sönmək. (# odunmaq: odlanmaq). - uyunub odlanmaq: sönüb yanmaq.

uyıtqan : çox yatan, uyan. həp uyan. uya yazan.

uyıtma : pənir.

uykusuz: usuzka. yuxusuz. yuxlu.

uyqa : 1. uya. uyaq. həya. şərm. 2. uyan. peyrov. müqəllid.

uyqarmaq : oyqarmaq ( y <> z ) ozqarmaq. uzqarmaq. 1. düşünmək. anlamaq. - o məni geyin oyqardı: o məni sonra başa düşdü. - işləmək biləkdən, oyqarmaq bilikdən. 2. uyqurmaq. oyardırmaq. - gün çıxana uqurməni: oyat məni.

uyqun : 1. ərkün. yarkün. münasib. 2. oyqun. imkan. fırsat. uğur.

uyqur tatı: türk gavırı. türklərlə yaşıyan fars.

uyqurmaq: ( y <> z ) uzqurmaqka. oyandırmaq. - məni uzqur: oyad.

uyqusuz: usuzka.

uylan : uyan. tabe' ol.

uylaş : təqlid.

uylaşmaqka: 1. uymaq. dalıcan düşmək. 1. birbiri ardınca yürümək.

uylatmaq: öyrətmək. göndərmək. tabe' edmək.

uyluqka : 1. hünər. sənət. 2. təqlid olunan kimsə. 3. dayaq. hər nəyin dayancaq yeri. 4. otluqka. oyluq. qol qəmiğinin qalın yeri.

uyluqka : udluqka. utluq. sığır kimi heyvanların axırda yattığı yer.

uymaqka : uyulamaqka. 1. uylaşmaq. dalıcan düşmək. 2. birinə bağlı olmaq. 3. oymaq. üyə. üzv. mürid. 3. umub dalıca düşmək. - mən sizi uyuladım: mən sizə uydum.

uymaqlanmaq: oymaqlanmaq: üyələnmək. qollanmaq. gəlişib çoxalmaq.

Yüklə 8,02 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   66




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin