Divan-ü luğat-it tüRK

azıq_ka : <> azuq. ayuq. atuq. (ağzuq_ka: ağmış. ağmaq: çaşmaq. aşmaq. dəğişmək. ). 1. itmiş. çaşmış. dəğişmiş. naxalis. - azuq ox: nərədən gəldiyi, kimin attığı bəlli olmayan ox. - azuq munq: itgin. yoldan çıqan. azan. yolunu itirən. 2. əcib. görünməmiş. foquladə. qeyri təbii. 3. yad. yat. tanış olmayan. 4. ayıq. huşlu. başlı. - əsrük azıq: ayıq kefli. 5. köpək, it dişi.

azıqlamaq_ka : azı dişiylə, köpək dişiylə ısırmaq. azı dişinə vurmaq. - doğuz atı azıqladı.

azıqlanmaq_ka: azuqlanmaq_ka. azıq yiyəsi olmaq.

azıqlı_ka : köpək, it dişili.

azıqlıq_ka: azuqluq_ka.

azıqluq_ka: azuqluq_ka. 1. azığı olan. azıqlı. 2. dişlik. azuqə. 3. azı dişi bəlirmiş olan. 4. azıqlıq. azıq üçün hazırlanmış şey.

azılmaq_ka: itilmək. itmək. - yol azıldı: itdi.

azımaq_ka: 1. sızmaq. - küp azığı, azığındandır. 2. - qulağım azıdı: gurultunun çoxluğundan kar olmaq, ağır duyar olmaq.

azımsamaq : azlanmaq_ka. azsınmaq. az görmək

azın : atruq. ayın. adın. başqa. ayrı. ayruq.

azırmaq : ( z <> y <> d ) ayırmaq. adırmaq.

azışmaq: ( z <> y <> d ) ayırşmaq. atışmaq. aralanmaq.

azıt : inhiraf. münhərif.

azıtan_ka : azıtqan_ka. ayıtqan. adıtqan. azdıran. yoldan çıxaran.

azıtmaq_ka: azdırmaq. yoldan çıxarmaq. - səni azıtan kim oldu bala !.

azlanmaq_ka: azımsamaq. azsınmaq. az görmək. - bu yarmağı azlanırsınmı.

azma : 1. azman. qırıq. metis. - yaban ayqırıylə evcil qısraqtan olan at: arqun_ka. 2. taşağının dərisi yarıldığı üçün aşamayan qoç.

azmaq : 1. yoldan çıxmaq. 2. yavamaq. tərsinmək_ka. tərslənmək. bətərləşmək. ağırlaşmaq. - yara tərsindi. - kəsəl tərsindi. 3. sızıb axmaq. - küp azıdı.

azmaq : qışmaq_ka. qıyşıqmaq. qaymaq. qıyqışmaq. qıyışmaq. qayışmaq. bir ortamdan, yoldan əğilib, yana düşmək. münhərif olmaq.

azman : azma. qırıq. metis. - yaban ayqırıylə evcil qısraqtan olan at: arqun_ka.

azraq_ka : daha az.

azrı : ayrı. haça. - azrı ağac: ayrısı, ayrıntısı olan ağac. haça. - qorxmuş quş, qır il azrı ağac üzə qonmaz_ka.

azsınmaq: azlanmaq_ka. azımsamaq. az görmək

azu_ka : iki şeydən birini seçməyi anlatır. 1. (yahut. vəya. ya. yaki). - bu, azu o: ya bu ya o. - ora, azu bura: ya ora ya bura. - ver azu al. - ged azu gəl. 2. sorqu simgəsi. (ya ?) - gəlirmisən azu barurmüsən: gəlirsən ya gedirsən.

azuq : bax > azıq_ka. ağduq. adquq. ayuq. ayquq. aduq. aqduq. adquq_ka. yad. başqa. azmış. ayrılmış. dəğişik. tanınmayan. bilimnəyən. qarışığı olan.

azuqə : azıqlıq_ka. dişlik.

azuq_ka : > azıq.

azuqlanmaq_ka: > azıqlanmaq_ka.

azuqluq_ka: > azıqlıq.

b
babır : bəbir. tonqa_ka. tunqa_ka.

baca : pəncərə. öpri_ka. öprük. dəlik. - güc eldən girsə, düz tünlükdən çıxar: zor asdanadan girsə, düz bacadan qaçar.

bacaq_ka : bağac. baçqa. oruc. pəhriz.

bacarıqsız: udumsuz. yöntəmsiz. uquvsuz.

bacı : - böyük qız qardaş. qocanın, qarının kəndindən böyük qız qardəşi: əkə. əyə. əçə_ka. - böyük qız qardaşin qocası: yəznə_ka.

bacıq qılmaq_ka: andlaşmaq. əhdləşmək.

bacqa : bacaq_ka. bağac. oruc. pəhriz.

badaç : badıç_ka. badaş. bağdaş. çardağ. darbəst.

badar_ka :_{< met >} təpər. padar. gurultuyu, tezliyi, tələsməyi bildirir. - badar badar: padar padar: patır patır: təpər təpər: təpə təpə: qaça qaça.

badaş : bağdaş. badıç_ka. badaç. çardağ. darbəst.

badıç_ka : badaç. badaş. bağdaş. çardağ. darbəst.

badımcan: bütükə_ka. patlıcan.

badqamaq: badğamaq: bağdamaq_ka. bükmək. özəlliklə ayağı qətləmək. gürəştə sarmaya almaq. sarmalamaq. ayaq yaqalamaq. çəlmə vurmaq. -

badqamaq_ka: bağlamaq. yaxalamaq. çəlmələmək.

badrarm_ka: bədrəm. bəyrəm. bayram. sevinc. əğləncə, bəziş günü.

baha : basıq. basruq_ka. ağır.

bahadür: tıqraq_ka. yılmaz. yiğit.

bahalanmaq: qızumaq_ka. fiyatlanmaq.

bahasınmaq: qızlanmaq_ka. bahalı bulmaq.

bax: baq

baq : bağ. 1. don. pərhiz. mane'. 2. bağ. bar_ka. bağul. böyük. 3. quşaq. qurşaq. belbağ. urama. kəmər. 4. bax. düşün. - bax bir: düşün bir. 5. buxça. boğ. boq_ka. heybə. 6. dartıq_ka. ip. hörkən. sarqı.
- baq !: bax !qay !. gözlə !. diqqət !.
- bağı çözülmək: boşanmaq_ka.

baqac : bağac. baçaq_ka. baçqa. oruc. pəhriz.

baqacuq_ka: bağacuq_ka. bağacuq. qoltuq altında olan ət.

baqaç : bağaç. bağıc. bıçıq. bəçik. bıçğaş. bağaç. bağlantı. and, sözləşmə. və'də. əhd.

baqadurlanmaq: bağadurlanmaq. tıqramaq_ka. tıqraqmaq_ka. tıqdamaq. qıvraqlanmaq. yavranmaq. bağadurlanmaq. tiğrək, qatı, sərt olmaq. cürətlənmək.

baqa_ka : qurbağa. qaplumbağa.

baqan : bakan. burunqud. öndə gedən. kosan. yolağçı. öndər.

baqanaq_ka: baqayaq. baqqan. çatal dırnaqlıların iki dırnaqları arası. iki dırnaqtan hər biri.

baqan_ka : bağan. həlqə. toqa. tuğ. boyunluq. boyun bağ. - altun bağan: altın halqa.

baqanlıq_ka: bağqanlı. halqalı. toqqalı. - baqanlıq qayış: halqalı, toqqalı qayış.

baqanuq_ka: baqayuq. at dırnaqlarının ortasındaki tümsəciq ət parçası.

baqaturmaq_ka: baxa durmaq.

baqayaq_ka : bağanaq. çatal dırnaqlıların iki dırnaqları arası. iki dırnaqtan hər blr.

baqayuq : bağayuq_ka. bağanuq. at dırnaqlarının ortasındaki tümsəciq, ət parças.

baqdamaq: bağdamaq_ka. badqamaq. bükmək. özəlliklə ayağı qətləmək. gürəştə sarmaya almaq. sarmalamaq. ayaq yaqalamaq. çəlmə vurmaq. -

baqdaş : bağdaş. bağdaş. badıç_ka. badaç. badaş. çardağ. darbəst.

baqdatmaq_ka: qürəştə sarmaya aldırmaq.

baqdur : bağdur. alpaqut_ka. alqabut. alp. alpər. ərən. qoçaq. yiğit.

baqıc : bağıc. bağaç. bıçıq. bəçik. bıçğaş. bağlantı. and, sözləşmə. və'də. əhd.

baqıq : baxıq_ka baxma. baxış.

baqın : bağın. baqna_ka.

baqınmaq: baxınmaq_ka bir şeyin sonuna baxmaq. düşünmək. bəkləmək.

baqır : bağır. 1. bağır. qeyrət. barıq. - bağır soqum: mirrix (mars) ulduzu (pılaneti). qızıllıqda misə oxşaydı. 2. bağır. ürək. - bağrım başın qartadı: ürək yaramı açdı.

baqırçaq: bağırçaq_ka. barqıraç. yük döşəyi, toxumu. səmər. palan. .

baqırdaq_ka : bağırdaq_ka. qadın göğüslüğü. məmə qabı. lifcik.

baqır_ka : bağır. 1. qaraciğər. - böyük bağır: cürətli. öngər. yenmz. 2. - yay bağrı: yayın orta yeri. 3. qeyrət. - bağırlı: qeyrətli. başı uca, boysınmayan. 4. paxır. mis. - var paxır, yox altun. 5. çində pul birimlərindən. 6. boğumlanmış, qoyulanmış, ləxdələnmiş suyuq. - qan bağrı: qan ləxdəsi.

baqırqa : bağırqa. boğurqa. bayquş. quburğa_ka. üki. ühi. yapaqulaq_ka.

baqırlaq_ka : "bağırtlaq" deyilən quş. ptərocləs.

baqırlanmaq: bağırlanmaq_ka. pıxtılaşmaq. axar şey donmaq, qoyulaşmaq, quyuqlanmaq.

baqırlıq_ka: 1. böyük. bədük. sayqı dəğər kişi. 2. qarabağır. kirtüc. öngər. inad. söz dinləməz. kimsəyi dinləməyən.

baqırmaq: bağırmaq. banğıramaq. manğramaq_ka. munğramaq. yüksək səslə çağırmaq. hayqırmaq: qıqrmaq_ka. ağlamaq. yığlamaq. sıxtamaq. cırlamaq. çoxlamaq. yıqlamaq. ığlamaq. sığtamaq. carlamaq.

baqırsaq_ka: bağırsaq_ka. barığsaq. bağsaq. barsaq. könül alıcı. mehriban. rahim. - kor bağırsaq. bükün. apandiş.

baqırsuq_ka: bağırsaq. ıçək₆.

baqırtı : bağırtı. çoqı_ka. çaqı. çuqı. gürültü. savaş.

baqırtmaq: bağırtmaq_ka. münğrətmək. manğratmaq. banğıratmaq.

baqış_ka : bağış. 1. baqış. baqışma. görüş_ka. qarış. 2. ək yer. boğum. 3. baqış. but_ka. (çay pulu). 4. alqa. bağışlanmış. - alqa bulaq: bağışlanmış kölə. 5. açıq. açuq_ka. töhvə. sələ.

baqışqan : baxışqan_ka hərkəsə qöz ucu ilə baxan.

baqışlalmaq: bağışlalmaq_ka. bağışlanmaq.

baqışlamaq : bağışlamaq. bədləmək. edişmək_ka. verişmək. qılışmaq. ikram edmək. itsəmək. etsəmək. edsəmək. göndərmək. başarmaq. keçürmək_ka. vazkeçmək. ərtürmək_ka. qəbullənmək. keçirmək. səvritmək_ka. yarqamaq. rəhmət eləmək yarturmaq. qırağa qoymaq. göz örtmək. səfnəzər edmək. - mənim yazığım artıran tanrım.

baqışlayan : bağışlayan. gəzürən. kəçürən. keçqürqən. köçqürən. güzəşdə gedən.

baqışmaq : baxışmaq. qöz ucu ilə baxmaq.

baqışmaq_ka : (qöz ucu ilə) baxışmaq

baqıtmaq: baxtırmaq_ka. baxıtmaq. qaratmaq. qaraşıqa qoymaq.

baqqıl : baxqıl. bax ginən. diqqət ed, yönəl. - bilgə ərik bulursan, baxqıl ona tabaru: bilən, danışman kişi tapsan, ona sarı diqqət ed, yönəl.

baqlacan: baxlacan paxlacan. badımcan. patlıcan. bütükə_ka.

baqlamaq_ka: bağlamaq. boğlamaq. 1. tümək_ka - tü ağzın. - qapını tü. 2. kültürmək_ka. kültələmək. kütləmək. buxovlamaq. - ayağı kültürülmüş. 3. sarmaq. yularlamaq. - sarmamış sütdən qayaq: qaymaq bağlamadı. 4. tuğlamaq_ka. düğünləmək. qapatmaq. köstəkləmək. kişəmək_ka.

baqlan_ka: şişək. ətli canlı. baruq. - baqlan quzı_ka: yeni, səmiz quzu.

baqlanmaq : bağlanmaq. 1. boğlanmaq. banmaq_ka. - qoy bandı. 2. yaprulmaq_ka. yapışmaq. yıpranmaq.

baqlantı : bağlantı. and. sözləşmə. bağaç. bağıc. bıçıq. və'də. əhd.

baqlatmaq_ka: bağlatmaq. buxcalatmaq.

baqna : bağna. pillə. basamağ. - on bağnalı pillə.

baqram : bağram_ka. bayram. (< baq. bəq. bək: kan. yekə). genişlik. böyüklük. açıqlıq. bolluq. - baqram qum_ka: qumluq yer.

baqrışmaq: bağrışmaq. 1. banğıraşmaq. manğraşmaq_ka. munğraşmaq. 2. sıxtaşmaq. ağlaşmaq. ıqlaşmaq. 3. kükrəşmək.

baqsaq : bağsaq. barsaq. baqırsaq_ka. bağırsaq_ka. barığsaq. könül alıcı. mehriban. rahim

baqu_ka : baquq. bağqu_ka. baku. təpə. ucalıq. yüksəklik. yüksəkcə yer. yoxuş. bəkük. bəkü. bərkik. bərki. qala. qorunmuş yer. istehkam.

baquq : baqu. bəkük. bəkü. bərkik. bərki. qala. qorunmuş yer. istihkam.

baqul : bağul. bar_ka. bağ. böyük.

baqumaq_ka: bəkükmək_ka. bərkimək. möhkəmləşmək.

baqurmaq: baxurmaq_ka baxtırmaq. görsətmək. - bir mən baqur.

balaxana: qalıma_ka.

bala_ka : nərsəyə kömək olaraq yapışdırılmış, qoyulmuş tikə. yardımçı. köməkçi. çıraq. uşaq. balaq. bəllə. bəllək. bələk. balqu. bəlgü. nişan. quş. heyvan yavrusu. - doğşan balası: çavun. - bala bala: balu balu_ka. lay lay. - bala bacı: cınqıl. sınqıl.

balaq_ka : balıq. bəlik. bəllək. 1. mil. fitil. yara yoxlamaq üçün kullanılan mil. - bəliklik kəpəz: fitillik pambıq. 2. pilik. piltə. - bəlikliq kəpəz_ka: fitillik. fitil, piltə yapmaq üçün pambıq. 3. sovqət. ərməğan. töhvə. . bilək. bələk. ərməğan. dartıq. bala. bəllə. bəllək. bələk. balqu. bəlgü. nişan.

balaqlamaq_ka: bələkləmək. ərməğan qılmaq. - ağırlayıb bəliklədilər.

balçıq_ka : palçıq. sıvıq çamur.

baldır_ka : bıldır. 1. ügey. üvey. - baldır oğul. ügey oğul. - baldır qız: ügey qız. 2. dağın burun kimi çıxan yeri. - dağ baldırı. 3. - ilk olaraq meydana gələn nərsə. işlədə birinci görüləni. - baldır tarıq_ka: ilkbahar başında əkilən əkin. - baldır quzu_ka: ilk doğulan quzu.

baldız : 1. < baldır qız: ügey qız. doğma olmayan qız. 2. arvadın kiçik bacısına, əji baldız söylər. - ərin kiçik bacısına, arvadı "singil" söylər. - ər arvadın böyük bacıları "əkə" çağrılır.

baldu_ka : balta. ( < bal)

balıqçin_ka: balıq tutan, yeyən quş. balıqçı quş

balıq_ka : balığ. 1. palıçıq. balcaq. çamur. 2. yaralı. - balığ ağrınır: yaralı ağrır, sancılır, incir. 3. yara. yaralı. - düşdü ərənlər balığ, indi ürək ağrınır. - balıqlanmaq: yaralanmaq. - balıqım iriləmiş: çirkləmiş. - balıqlar əmləşdi:çarlaşdı. dərman qoyuldu. - balq qılmaq: yaralamaq. 4. çapaq. suda üzən balıq. - balıq suda, gözü dışda: bilən nərsəni bilməzdən gəlmək. 5. yetsik. yetim. ərsək. ərsik. ərişmiş. 6. qala.
- balıq yemək istəmək: balıqsamaq_ka.
- balıq avlanan bir çeşit ağ: izdərik_ka.
- balıq avlamaq üçün kullanılan ucu əğri dəmir: olta: arqaq_ka.
- balığı olan: balıqlıq_ka. - balıqçıl quşu. balıqçı quş: balıqçın_ka.
- balıq yiyəsi olmaq. balığın çoxalması: balıqlanmaq_ka.
- balıqlı: balıqlıq_ka.

balıqlamaq : balıq, yara vurmaq. yaralamaq.

balıqlanmaq_ka: 1. balığın çoxalması. - göl balıqlandı. 2. bulanmaq. - su balıqlandı. 3. şəhər salmaq.

balıqlıq_ka: 1. palçıqlı, çamırlı yer. 2. balığı olan.

balıqmaq_ka: yaralanmaq. - ər balıqdı.

balıqsamaq_ka: balıq yemək istəmək.

balın : balqın. bulğa. ürküntü. qopuş. bəlva

balış : (< bal: bölük). (balıq, baldır kimi) bütünlənmiş, kəsilmiş, doldurulmuş tikə. yastıq. püşti ( ş <> k ) bükti.

bal_ka : bal. arı yağı. - bal arısına bənzəyən blr sinək: muquzqaq_ka.

balqat : batlaq. palçıq.

balqın : 1. quşuq. ürkük. 2. ürküntü. qopuş. bulğa.

balqınmaq : quşq olmaq. atılmaq. diksinmək. ürkmək.

balq_ka : çamur - balıq.

balqu : bəllə. bəllək. bəlgü. bələk. bala. balaq. nişan.

balmaq_ka: bağlanmaq. - banmaq.

balsap : sapdal. sapbal. dalsap. saplaq. bəsbəl_ka. sap. bir tel sap. söküm.

balta : baldu_ka.

baltuq_ka : balta. - qarı öküz baltuqa qorxmaz.

balu balu_ka: bala bala. lay lay. ninni söyləmək.

bamaq_ka: bağlamaq. - o atın ayağın badı.

bamıq : pamıq.

bancuq : mancuq. (< bağlamaq). bağlı. xurcun. buxca.

bancuqlamaq: mancuqlamaq. (< bağlamaq). xurcunlamaq. buxcalamaq.

bandeytaxt₂: - bandeytaxt₂ törəni: bandırı. mandırı_ka. gəlin, qüveyin başına saçı, töhvə saçılan yer, törən.

bandırayazmaq: manqırmaq_ka

bandırı : mandırı_ka. gəlin, qüveyin başına saçı, töhvə saçılan yer, törən. bandeytaxt₂ törəni.

bandırmaq : mandurmaq_ka. batırmaq. quşatmaq.

bang : banğ_ka 1. bung. bönğ_ka. ağır bir şeyin düşməsiylə çıxan səs. 2. bağırma·.

banılmaq: <> manılmaq_ka.

banq : < bənğ_ka. vəng. vəngildəmə səsi.

banqıramaq : banğıramaq . bağırmaq. manğramaq_ka. munğramaq.

banqıraşmaq: banğıraşmaq. bağrışmaq. manğraşmaq_ka. munğraşmaq.

banqıratmaq: banğıratmaq. bağırtmaq_ka. manğratmaq_ka. munğratmaq.

banqraşmaq: banraşmaq. manraşmaq. bünrəşmək. münrəşmək. kükrəşmək.

banqu : manqu. manğqu_ka əbədi. sonsuz. dayimi.

banmaq_ka: bağlanmaq. - qoy bandı.

banzı_ka : bənzə. bənəz. nərsənin qırılıb, kəsilib pozulduqdan sonra qala qalıntıları, qırıntıları, dənləri bənləri, tikələri, izləri.

bar : - bar mu_ka ?: var mış ?.

baraç : barça_ka. barıç. bütünü.

baraqan_ka: varğan. varan (çox).

baraq_ka : parraq, yunlu tüklü qöpək. - baraqlıq_ka: köpəyi olan kişi.

baran : gələn. - baranlar: gələnlər. - baran varmı: gələn varmı.

barası_ka : varısı, varılacaq, gediləcək, barası yer. - barası yerin yoxdu.

barça_ka : baraç. barıç. bütünü. - barçız gəlin: hamız gəlin.

barçı : arçı_ka. 1. araç. tapış_ka. təpiş_ka. vəkil. 2. xurcun. heybə. - bir baş min barçın tutdu, bir barçın iki baş tutmadı.

barçın_ka : parça. qumaş. turqu_ka. yolaq barçın. yolaq parça. yol yol parça. yol yol çizgiləri olan. - töşəklik barçın. döşək bənzəri şeyləri yapmaq üzərə hazırlanıp ayrılmış olan. - boyalı barçını: boyalı parça. - barçın boyuğu onqdı: parçanın boyası atdi. - barçın geyir: parçaya bürü. - bir qolaç barçın. - türlü çiçək yarıldı, barçın yazım gərildi. - barçın yamağı barçına. - yaşıl yerlik barçın.

bardaq : bart_ka. ölçəv. buqaç. kasa.

barduqı_ka: vardığı.

barğın : var yox. şey şüy. - evin barğın satığsadı: ev eşiyin.

barıç : barça_ka. baraç. bütünü.

barıçtırmaq : barışdırmaq. aralamaq_ka. arılamaq. arasını bulmaq.

barıq_ka : 1. gediş. - o barığ berdi: o dopa doğru, heç bir saymadan geddi. o geddiki geddi. 2. barlanmış. sasımış. barıq sasıq_ka: qoğumuş, pozuq, xarab şey. 3. qeyrət. bağır.

barıqlı_ka : 1. varıqsı. gedikli. varmağa,. gedməyə diləkli, istəkli. 2. yerikli. melli. əğimli. vurqun. düşgün. məczub. - mən sənə barıqlı, səndə mənə baruqli.

barıqsaq: barığsaq. baqırsaq_ka. bağırsaq_ka. bağsaq. barsaq. könül alıcı. mehriban. rahim

barıqsamaq_ka: barsamaq. varmaq.

barılmaq_ka: varılmaq.

barımsınmaq_ka: qedəri yazımaq.

barın : (qadınlarda) aybaşı. qaidə.

barındı : gediləcək yer.

barınmaq_ka: qadınların aybaşı qanı gedsəi, boşanması.

barınmaq_ka: qidilmək. varılmaq.

barış : varış. elik. qavuş. bir araya gəlib oturmaq. sülh.

barışdırmaq: barıçtırmaq. aralamaq_ka. arılamaq. arasını bulmaq.

barışıq : barışma. qavşut_ka. baysallıq. qavşış gəlişiş.

barışlıq_ka: 1. qonuq odası. 2. varılan yer.

barışma : barışıq. qavşut_ka. baysallıq. qavşış gəlişiş.

barışmaq: eytişmək_ka. curlaşmaq. yarışmaq. birbirinə gedmək.

barıştırmaq: ətişmək_ka. edişmək.

bar_ka : 1. var. . - ev bar: ev var: ev eşik. - evin barqın satığsadı: ev eşiyin satmaq istədi. 2. bağ. bağul. böyük. - bar kişi: yekə ər.

barq : bax > bar.

barqa : şallaq.

barqaq : barlı. yüklü. dolu.

barqalı qaldı_ka: qedəyazdı.

barqalmaq : barlanmaq. yüklənmək. dolunmaq. - damar barqalandı.