Divan-ü luğat-it tüRK

təmür qazuq_ka: təmür qazınğuq. dəmir qazıq. qutb ulduzu.

təmürgən_ka : oq təmırəni.

təmür_ka : dəmir.

təmürlüq_ka: dəmir əritllən, süzülən yer.

tən : dən. 1. mən. - dənə: mənə. 2. dənə. kərçü. qırıç. kərüç. 3. qab. gövdə. bədən.

təncimək_ka: ısırmaq. kötüləşmək. yoxsullaşmaq

təndir : təmtür. (< təmtürmək_ka. tamturmaq). ocaq. odcaq. od yanılan yer, oğuq.

tənə : dənə - dənə toplamaq. mənğlənmək_ka. mənləmək. dənləmək.

tənə vurmaq: böğürləmək.

tənə : tənə_ka dənə. 1. dən. burcuq. kərçü. qırıç. kərüç. . uruq_ka. tuxum. evin_ka. ivən. - dənə tutmaq: uruqlanmaq_ka. - dənə dənə axmaq: burçaqlanmaq_ka. 2. otluq_ka. 3. bənək_ka.

tənək : tənğək_ka. tanğaq_ka. tənik. tinək. tinik. hava.

tənələmək : gözləmək. gözəmək_ka. göz göz, dənə dənə edmək. - üzü dənələmək: gözəmək.

tənələmək: dənələmək. 1. qözəmək. - üzüm gözəmək. 2. uruqlamaq_ka.

təngə : dəngə. insaf.

təngir : münsif.

təngizmək: bax > tənqimək.

tənglənmək: dənglənmək. dəhlənmək. tanğılmaq_ka. iplə sarılmaq.

tənğək_ka: tanğaq_ka. (< tin. tın) tənək. tənik. tinik. hava.

tənik : 1. billur. açıq, duru, saydamlı nərsə. (_{< met >} təkin). . insaf. törü. düz. ədl. həqq. 2. tinək. tənğək_ka. tanğaq_ka. tənək. tinək. tinik. hava. 3. yapraq. yapruq. yapruş saf. düz.

tən_ka : tən_ka. gövdə.

tənq : tənq_ka dəng. öqür.

tənq : tənq_ka. dənq. dək. bölük. oluk. dəğər. səhm. pay. təqsim. hissə. 1. çıxar. qabilliyət. zərfiyyət. 2. varkən. - gücü dəni döğüşdü. 3. tay. - tənq tüş: tay tuş. 4. yarı. əş.
- dəngəsin pozmaq: qayıtmaq ( t < > q <> c ) tayıtmaq_ka. cayıtmaq. tayturmaq. taydırmaq. qaydırmaq. caydırmaq. qayqıtmaq. qərq edmək. yerindən edmək.

tənq : tənq_ka. imkan. fırsat. sıra.

tənqək_ka: hava.

tənqərmək_ka: dəngləmək. dənqləştirmək.

tənqəşmək_ka: dənqləşmək.

tənqil_ka : ön ayaqları çizgili.

tənqimək: təngimək_ka. dəngimək. 1. daralmaq. - qızlıq eli təngidib: bahalıq eli arğurub. 2. dəngə, tam ölçüyə gəlmək. dəmlənmək. şişmək. - quş təngidi: quş göyə qalxdı. - ox dəngidi: ox milləndi. - o öpgəsindən təngəldi: o hirsində şişdi. 2. bağlanmaq. - o başını dəngidi: sarıdı.

tənqləmək_ka: dənqləmək. iki şeyi birbirinə taxlamaq, ölçüşdürmək. - yaveylə yaxşı dəklənməz.

tənqlənmək_ka: 1. ölçülmək. tarazlanmaq. düşünmək. göy götürləmək. 2. düşünmək. çara düşünmək·.

tənqlənmək_ka:.

tənqmək_ka: havalanmaq. havaya yükşəlmək.

tənqri_ka : 1. tanrı. 2. göy. 3. böyük bir dağ. böyük bir ağac kimi qözə ulu görünən hər şey.

tənqriqən_ka: tanrıya tapınan bilgin. bilgin kimsə.

tənqriqəri_ka: tənğriqərü. tanrıya doğru. tanrıya yônələrək.

tənqriqərü_ka: tənğriqəri. tanrıya doğru. tanrıya yönələrək.

tənqtürmək: təngtürmək_ka. yüksəltmək. - quşun göyə dənktürür.

tənləmək: dənləmək. mənləmək. mənğlənmək_ka. dənə toplamaq.

tənlətmək: dənlətmək. mənğlətmək_ka. mənlətmək. yemlətmək.

tənrimək_ka: təngimək. başı dönmək.

təp : bax > tab.

təpcəmək : 1. köpüşmək_ka. kökləmək. tikmək. 2. təvçəmək_ka. ata ata, ara bir, iri iri tikmək. kökləmək.

təpcərmək: tapşırmaq_ka. yapışdırmaq.

təpcətmək: təfcitmək_ka. təvçimək. sıxca, kip tikdirmə.

təpə : 1. bağqu_ka. baqu_ka. yüksəklik. 2. tobix. tənbih. 3. üyüq_ka. yığın.
- təpəsinə vurmaq: tüpüləmək_ka. təpələmək.

təpələmək: tüpüləmək_ka. təpəsinə vurmaq.

təpəmək: tobixləmək.

təpən : şığırıb, fışqırıb tüpən, dələn. - dəmir tüpən: dəmir dələn.

təpi : səpi. sapı. hərəkət. təkan.

təpik_ka : təpiş. təpmə. - təpik təpmək: təpikləmək.

təpilmək: təbrətmək. təprətmək. həmlə edmək.

təpinci : təpinqüci. təpindəçi. abid.

təpin_ka : sitayiş. niyayiş. - yalnız ona təpin: təkcə ona sitayiş elə.

təpinmək: - təpin yalnız ona təpin: təkcə ona sitayiş elə.

təpinmək_ka: təpmək.

təpiş : tapış. 1. vəkil. arçı. araç. 2. təpmə. atyaqla vurma.

təpişmək_ka: savaşmaq.

təpləş : muxalif. zidd. ( # taplaş: muvafiq. razı. )

təpləşmək_ka: təbləşmək_ka. muxalifət edmək. ziddinə, əleyhinə qalxışmaq.

təpmək : 1. qoğmaq. inad edmək. 2. döğmək. təpikləmək. dabanlamaq_ka. sabanlamaq_ka. vurmaq. - o nökərin təpdi. - sərçə işi ərməs, örtgün təpmək: sərçə işi değil, xərmən döğmək. 3. sabanlamaq_ka. dabanlamaq_ka. sapanla sürmək.

təprenmək_ka: təprenmək. qaynanmaq. qımıldanmaq.

təprəm : silkər. zəlzələ.

təprəmək_ka : qaynamaq. qımıldamaq.

təprəş : 1. təprətík_ka. coşqun. qaynar. 2. həvəs. kapris.

təprəşmək_ka: 1. tapraşmaq. sıçraşmaq. çalqaşmaq. 2. oynaşmaq. təprəşmək. qaynaşmaq. qımıldaşmaq.

təprətəsi : təprətiləcək. təprətəsi yer. təprətiləcək yer.

təprətík_ka: təprəş. coşqun. qaynar.

təprətíklik_ka: coşqun. qaynar.

təprətiqsi_ka: təprətili. təpretməkdə tələsən.

təprətişmək_ka:coşuşmaq.

təprətqən_ka: çox təprətən.

təprətqüçi_ka: təprətən.

təprətqü_ka: təprətiləcək.

təprətmək: sapıtmaq_ka. sallamaq.

təprətmək: təbrətmək. 1. təpilmək. həmlə edmək. 2. sıçratmaq. atlatmaq.

təprətmə_ka: təprəndirmə.

təprətmək_ka: 1. təprəndirmək. qımıldatmaq. 2. saldırmaq. - ər yağıya təprətdi: cumdu. 3. sıçratmaq. qoğzamaq. qaldırmaq. - mal davarın təprət ged. - götüvü bir təprət. - təprətiqsi_ka: təprəşik. təprəşməyə canı olan. tələsik.

təprətmək_ka: tavratmaq_ka. qızdırmaq. təlbələmək. tələsdirmək.

təprətmiş_ka : təprətilmiş.

təprəttəci_ka: təprətən.

təpsək : təpşər. 1. həvəskar. 2. kaprisli. bülhəvəs.

təpsəmək_ka: təpsənmək. qısqanmaq. ciciklənmək. qınamaq. həsəd edmək. çəkəməmək. - yoldaşıvı təpsəmə. - qutluluğun təpsəmək. - öz qutuvu arada, qutlu kimi təpsəmə: qınama.

təpsətmək_ka : təpzətmək. 1. nərsəyə ciciklənmək. 2. sıxıb sıxışdırmaq. tikmək.

təpsi : 1. büdik. büzik_ka. büdik. oyun. oynama. oynama. oyun. büdik. büzik_ka. rəqs. 2. təvsi_ka. təbəs. süfrə.

təpşər : təpsək. 1. həvəskar. 2. kaprisli. bülhəvəs.

təpşətmək: təpib, qoğub yormaq. - tərimi təpşətdin: tərləddin. tərimi çıxardın.

təpuğ : <> tapuğ qulluq. xidmət.

təpzəmək_ka: təpsəmək. ciciklənmək. həsəd edmək. çəkəməmək. -.

təpzəş : təbzəş. tapzaş. tabzaş. cicik. qısqanış. həsəd. - nədir bu təpzəş, nədir bu dartış: həyəcan.

təpzətmək_ka : təpzətmək. təpsəmək. təpxətmək_ka. ciciklənmək. çəkəməmək.

təpzük : tapzuq. tapızqu. tapızquq. tapışmaq. tapmaca2. bilməcə. sınama. - təpzüq tapızmaq: tapmaca sormaq.

tər : (< dərmək: almaq. vermək). 1. edər. dəğər. müzd. ücrət. çalışana verilən para. - tarçı: tərçi: işçi. 2. dəridən çıxan su damcıları. - tər atmaq_ka: bədən təri dışarı atrnaq. - tər bulmaq_ka: tərləmək. utanmaq. mahcup olmaq. - tər dənəsi: burçaq_ka. 2. dər. tərk_ka. dərk. (< dərmək). tez. çabuq. tərgin. 3. iş. - tərçi: işçi. - tərgə: işçi qatı. işçilər.

tər : tər_ka uçat. ücrət. müzd.

tərçi_ka : (< dərən). uçatçı. ücrətlə çalışan. ırqat. muzdur.

tərə : dərə. 1. quy_ka. qoy_. quytu yer. dip. 2. arqu_ka. aruq. 3. oprı_ka. obruq. oyruq. oğruq. çuxur. 4. oy. 5. özük_ka. üzük.

tərən : dərən. tərqüşi_ka. tərqüçi. toplayan.

tərəyağı : qaymaq. qanaq. qayaq. qonaq. qıyaq_ka.

təri : dəri. 1. hər şeyin dərisi. sıyrım. qabıq. üz. - yer saqrısı: yerüzü: sağrı_ka. sağır. - təri ötmək_ka: tər dərldən keçmək. - tər atmaq. təritmək.

tərik > təriq

təriq : tərik. dərik. tirik. 1. yığmaq. - onun pul dəriğini gör: onun pul yığmağına bax. 2. tərk_ka. tərgin. tez. çabuq. şaşqın. dərrov.

təriq : təriq_ka dərik. tarıq. (tirik. dirik. diri: dirək. iti. uca). 1. yeyin. tez. - təriq qıl. - təriq düşən, təriq qalxar. - tərik gəl. - tərik duyma sandığın. 1. tiriq. dərmə. dərlş. dərnək. dərqə.

təriqmək: tərikmək. dərikmək. tirikmək. yığmaq. - yarmaq dəikmək.

təriqsək_ka : dərməyi. toplamayı diləyən.

təriq-tarıq : tərik-tarıq. (dərik: eniş. tarıq: yoqquş). eniş yoqquş dərə təpə. tarmut_ka. - dərik-tarıqlı yerlər.

təriq-təriq: tərik-tərik. dərik-dərik. tərqil tarqıl_ka. alaca, xət xət, rəh bə rəh olan.

tərilən : dərilən. tərgilən. tərilgən_ka. toplanan.

tərilgən_ka : dərilən. dirilən. dərgilgən. dirgilgən. toplanan. yığılan.

tərilmək_ka: 1. tarılmaq. biçilmək. vurulmaq. <> urulmaq <> orulmaq_ka. 2. dərilmək. toplanmaq. - elim günüm dərildi.

tərim : dərim. örtgün_ka. örqütün. biçin. örtəm. ürtəm. ütrəm. xərmən.

tərimsinmək_ka: dərər kimi görünmək.

tərin : batıq_ka.

tərincək_ka: çərşov. örtük.

tərinğək_ka: 1. su sızıntısı. 2. su birikintísi. 3. qaynaq.

tərinğ_ka : dərin. ənqin. engin. geniş.

tərinğüq_ka: qaynaq.

tərinmək_ka: dərmək.

təriş : dəriş. dərtiş. tartış. açış. açılış. yarış. - sərgi dəriş: dartışı. - işlərin dəriş: dartışı.

tərişmək_ka: dərmək. toplamaq.

təritmək_ka: ( < dəri. 1. < tər atmaq. 1. < dəri ötmək). tərləmək.

tərkin : türkün. törkün. tərnik. tərnək_ka. 1. tirkin. millət. - yazılmasın tərkinim: - tarılmasın türkünüm: dağılmasın millətim. - 2. yığnaq. gəngəş. 3. dərnək.

tərkinmək: ( r <> z ) təzginmək_ka. 1_. tartınmaq. dartınmaq. çalxanmaq. 2_. fırlanmaq. dönəmək. çönmək. - acun tıqrı təzginir: fələk çarxı fırlanır. - çığrı təzgir: çevir. 3_. döğr vurmaq. təvaf edmək. - bu yeri tərkinib gəldik. - kə'bəni tərkinin. 4_. atınmaq_ka. - siqarı atın: tərkin.

tərkişmək: ivsəmək. evsəmək. əvsəmək. tələsmək. dalsamaq. əcələ edmək (istəmək).

tərq : tərk_ka. dərk. tər. dər. (< dərmək). tərik. tərgin. dərgin. yeyin. tez. çabuq. şaşqın. dərrov. ıti. - tərq gəlmək_ka: təz gəlmək. - tərq qılmaq_ka: çabuq olmaq·. - tər gəlib, tər geddi. - tər qıl, tər gəl. - tər ed, tər qıl.

tərqan : tarxan_ka. bəy. həzrətləri. - tərxan qadın qatında: böyük xanım (xanım həzrətləri) qulluğunda.

tərqəq : tərgək_ka. dərgəh. 1. (< dərmək: sərmək). süfrə. 2. (< dərmək: yığmaq). buxca. - tərgək bağın çək: bərkit.

tərqəlir_ka: dərmək. toplamaq üzərə olan.

tərqən : tərgən_ka. 1. tərxan. tarxan. qılavuz. iş başında olan. işbaş. rəhbər. 2. vali. 3. dərgin. yeyin. ıti. - dərgin gəl: tez gəl.

tərqəşmək: tirqəşmək_ka. tərgişmək. toplanmaq. toplaşmaq. arxa arxaya gələrək dərləşmək.

tərqi : tərgi. tərqü_ka. sıra. dizi.

tərqi : tərgi_ka. tərgü. süfrə. - tərgi uruldu.

tərqil : tarqıl_ka. dərkli. dərik dərik. alaca, xət xət, rəh bə rəh olan - tarqıl yılxı. alaca heyvan.

tərqilən : terilgən_ka. dərilən. toplanan.

tərqin : dərgin. (dərilmiş. < dərmək). sıx. türkün. durqun. bərk. tərk_ka. dərgin. yeyin. iti. - tərgin sular.

tərqin_ka : tərgin. 1. dərilmiş yığılı, toplu, toplanmış olan hər şey. - tərkin su: sıx, gur, qaynar su. - tərgin su: dərilmiş, yığılmış qoşun. 2. tərk. tez. çabuq.

tərqişmək: tirqəşmək_ka. tərgəşmək. toplanmaq. toplaşmaq. arxa arxaya gələrək dərləşmək.

tərqləmək_ka: ivmək. əcələ edmək.

tərqüçi : tərqüşi_ka. dərən. toplayan.

tərqü_ka : tərgi. 1. süfrə üzərində cərgələnmiş yemək. 2. sıra. dizi.

tərqüşi_ka: dərən. toplayan.

tərlan : taylanğ. tayxan. tayqan_ka incə, kibar, gözəl, boylu boslu.

tərləmək_ka: (təritmək_ka. ( < dəri. 1. < tər atmaq. 2. < təri ötmək). çiğlətmək_ka. çiylətmək_ka. çiləmək_ka. çilətmək_ka. (< çiy. çiğ: şeh). yaşartmaq. ıslatmaq. sulamaq. ölləmək. 1. çılamaq. sulamaq. 2. tərin, suyun silib tumarlamaq. yumşatmaq. 3. çilənmək_ka. çiminmək. yaşlanmaq. sulanmaq. ıslanmaq. 4. irlənmək. ırlanmaq. ır bulmq_ka. utanmaq. - bu işlərdən. 5. tər atmaq_ka. tər dəridən keçmək. tər atmaq_ka. təritmək. təri ötmək_ka. bədən təri dışarı atrnaq. 6. vermək. ödəmək. . qaşağılamaq. kəbrələmək. silmək.

tərlik_ka : təri çəkmək üçün yəhərln, palanın altına qoyulan keçə.

tərman : dərman. 1. əmlik. 1. topulqaq. bulqab. bulutqa. dolbağ. dolbuğaq. ot. mərhəm.

tərmək : dərmək. tiqirmək. dərmək. yığmaq. toplamaq. - tərinqıl: yığqınan. (# taramaq_ka: açmaq) - para dərən: pul yığan.

tərnək_ka : dərnək. 1. tolqa. dolqa. patuq. 2. tirkin. tərkin. tərnik. yığnaq. gəngəş. əncümən.

tərnik : tərnək_ka. dərnək. tirkin. tərkin. yığnaq. gəngəş.

tərpətmək: sapımaq_ka. sapamaq. sallamaq.

tərrik : dərrik. tirrək. dərgür. dərik. tırıqu_ka. seyrək olan. sıx olmayan. - tırıqu yer.

tərsə : təsgəri. tatru_ka. dartu.

tərsən : tərsin. 1. ürkək. qaçqın. - tərsin uşaq, ılıx (ılxı: yılxı: heyvan). 2. dikqafa. inad. 3. xuysuz. bədəxlaq.

tərsin : tərsən. 1. ürkək. qaçqın. - tərsin uşaq, ılıx (ılxı: yılxı: heyvan). 2. dikqafa. inad. 3. xuysuz. bədəxlaq. 3. mədəniyyətdən uzaq, geriyə, dala qalmış kimsə, ölkə. - elin tərsin qatı: geri qalmış, becərilməmiş təbəqəsi. - tərsin ölkələr.

tərsinmək_ka: tərslənmək. 1. qızmaq. savaşmaq. - nəyə uşağa tərsinirsin. 2. yavamaq. azmaq. bətərləşmək. ağırlaşmaq. - yara tərsindi. - kəsəl tərsindi.

tərs_ka : _{< met >} sərt. 1. qüc, qıyın, çətin olan hər nəsnə. - tərs iş. tərs adam. - tərs görəv. 2. qırt_ka. axlaqsız. 3. utanmaz. inad. arğuq_ka. 4. taba_ka. aykırı. zidd. rəğmən. qarşı. - tərs tərs vurmaq: hər tərəfdən yandan vurmaq.
- tərs tərs urmaq_ka: hər yanından, hər yanına vurmaq·.

tərslənmək: tərsinmək_ka. qızmaq. savaşmaq.

tərtiş : dərtiş. tartış. dəriş. açış. açılış. yarış. - sərgi dətişi: dartışı. - işlərin dətişi: dartışı.

tərvaza : dərvaza. qapqa. böyük qapı. qala, şəhər qapısı.

tərviş_fars : dəvriş. (<təvişmək: çevrişmək. təvirmək: devrişmək. çevirmək). çönmüş. devrilmiş. alıq. vurqun.

təs : təs_ka. tas_ka. 1. obanma, mubaliğə ilgəci. - təs təgirmə: gip girdə. 2 tərs. pis. kötü. verimsiz. - təs kişi. təs at. - təs ölkə. - təs topraq. 3. hər nəsnənin kötüsü, bayağısı.

təsgəri : tərsə. tatru_ka. dartu.

təsir edmək: ədləmək_ka. edləmək_ka. eyləmək. ülgü yapmaq. dəğər vermək. önəmsəmək. əhəmmiyət vermək.

təstəgirmə_ka: gipgirdə.

təv : təf_ka. təv_ka kələk. al. aldatma. hilə. - avçı neçə təv bilsə, ayı anca yol bilir.

təvçəmək_ka : təpcəmək. ata ata, ara bir, iri iri tikmək. kökləmək.

təvçimək: təfcitmək_ka. təpcətmək. 1. sıxca, kip tikdirmə. 2. oyulqamaq. seyrəkcə tikmək.

təvə : dəvə. dəvə. dəvəy. təvəy. təvi. tivi. - dəvə dabanının ucları: qaraquş_ka. - dəvə tüyünün uzun olanları. - cuqdu. yoqdu. yoqru. yuqdu. yoqruy_ka. - təvə, qoyun tüyündən yapılan qəyim: qars_ka.

təvgən_ka: həmişə. hər vax, hər zaman.

təvi : tivi. dəvə. təvə. dəvəy. təvəy.

təvinmək_ka: təğinmək_ka. dəğinmək. tasalanmaq. utanmaq. sıxılmaq.

təviş : zəhmət. əziyət.

təvişmək_ka: tüvişmək. taxışmaq. taxmaq. şişə ət düzmək.

təvmək_ka: təğmək. taxmaq. saplamaq. əti şişə saplamaq. düzmək.

təvrişmək: devrişmək. çevrişmək. çönüşmək. alınmaq. vuruşmaq.

təvsi_ka : təpsi. təbəs. süfrə.

təvşəlmək_ka: təvşülmək. təğşülmək. dəğşülmək. 1. dağılmaq. ufalanmaq. qırışmaq. 2. qarışmaq. buruşmaq. dolaşmaq. - işlərim yaman təvşəyib_ka. - ip kələfi təvşədi_ka.

təvşəmək_ka : 1. dağşamaq. dağılmaq. qarışmaq. dolaşmaq. 2. tövşəmək. için için ötmək. çarçamaq. yorulmaq. ləhləmək. 3. tavşamaq. buruşdurmaq. ilişdirmək.

təvşətmək_ka: 1. qarıştırmaq. dağıtmaq. birbirinə vurmaq. dolaştırmaq (ip). bir işi təngitmək. 2. çərçətmək. tökdürmək. - tər təvşətmək: tər tökdürmək.

təvşinmək_ka: təvşünmək. dəğşinmək. çalışmaq. çırpınmaq. - siz bu işdə təlim təvşinirsiz: yaman çalışırsız.

təvşülmək : təvşəlmək_ka. dağılmaq. ufalanmaq. qırışmaq. qarışmaq.

təvşünmək_ka: təvşinmək. dəğşinmək. çalışmaq. çırpınmaq.

təvürgən_ka: çəvirən. - əvşürqən təvürgən: əvürgən təvürgən evirip çevirən. qüc işləri başaran.

təvürmək_ka: çevirmək. - evürdi təvürdi: evirip çəvirdi. alt üst etti. təsərrüf etdi.

təynək : bax > təqnək.

təytiq_ka : ağıllı. zəki· - tətiq.

təzək_ka : təzək. at kübrəsi.

təzəkləmək_ka: pisləmək.

təzginmək_ka : ( z <> r ) 1_. tərkinmək. tartınmaq. dartınmaq. çalxanmaq. 2_. fırlanmaq. dönəmək. çönmək. - acun tıqrı təzginir: fələk çarxı fırlanır. - çığrı təzgir: çevir. 3_. döğr vurmaq. təvaf edmək. - bu yeri təzkinib gəldik. - kə'bəni təzkinin.

təziq_ka. : tazıq. təzki. xalq arasında ürqüntü. paniq. -

təzinmək_ka: tazınmaq. durmamaq. tələsmək. qaçınmaq. qaçar görünmək.