Doğu Anadolu Bölgesinde Buğdayda Hastalık Yapan Fungal Etmenlerin ve Yayılış Alanlarının Tespiti Üzerine Araştırmalar (1979-1982)

DOĞU ANADOLU BÖLGESİNDE SEBZE OLARAK TÜKETİLEN YABANİ BİTKİ TÜRLERİNİN TESPİTİ

ZAKİNE KADIOĞLU(¹) KEMAL ÇUKADAR(¹) MERAL ASLAY(¹) N.NAZAN KALKAN(¹)

HÜSEYİN VURGUN(¹) NİHAL ERTÜRK(¹)

Bu proje ile sebze olarak tüketilen doğal bitki türlerini tespit etmek, teşhislerini yaptırmak, kullanım şekillerini belirlemek, bitkilerden muhafaza amacı ile tohum örnekleri alınarak bu materyalleri erozyona uğratmadan gelecek nesillere aktarmak amaçlanmıştır.

Bu amaçla yapılan çalışmamızda Erzurum ve Erzincan İllerinde 2011-2013 yıllarında Nisan ve Ekim ayları arasında sürvey çalışması yapılmıştır. Bu çalışma sonucunda sebze olarak tüketilen 37 familyada 182 bitki türü tespit edilmiştir. Bu türlerden 99 türün tohum örnekleri alınmıştır. Toplanan bitkilerin herbaryumları hazırlanıp teşhisleri yaptırılmıştır. Bu bitkilerin yöresel adları, bulunduğu yerin adresi, rakımı, enlem ve boylamları, bitkinin kullanılan kısımları, kullanım şekilleri öğrenilerek kayıt altına alınmıştır. Kayıt altına alınan bilgiler, herbaryum örnekleri ve alınan tohum örnekleri Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Ulusal Gen Bankası ve Türkiye Tohum Gen Bankasına gönderilmiştir

Çalışmamızda, bitkilerin, kök, gövde, sürgün, çiçek, dal, yaprak, tohum ve yumru gibi kısımlarını sebze olarak tüketildiği, bitkinin yenilen kısımlarının yöreden yöreye farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Bölgede tespit edilen bu bitki türleri taze olarak tüketildiği gibi, kurutarak, salamura edilerek, turşuya işlenerek, dondurularak veya konserve şeklinde muhafaza ederek uzun süre tüketilmektedir. Yöre halkı tespit edilen bitkileri genellikle, çiğ (salata), yemek, sarma, çorba, börek içi, turşu, reçel olarak değerlendirmektedir. Bu bitki türlerinden bazılarının ise aynı zamanda, baharat olarak, tat ve koku vermek için, çay olarak ve tedavi amacı ile de kullanıldığı tespit edilmiştir.