Doğu Anadolu Bölgesinde Buğdayda Hastalık Yapan Fungal Etmenlerin ve Yayılış Alanlarının Tespiti Üzerine Araştırmalar (1979-1982)

SAKI ELMASININ KLON SELEKSİYONU YOLUYLA ISLAHI II

Salih KESKİN(¹) Özkan KAYA(¹) İsmail ESMEK(¹)

Esra DORUKOĞLU(¹) Hüseyin VURGUN(¹)

H. Murat ÜNLÜ(¹) Dr. Adnan DOĞAN(²) Gökhan KIZILCI(¹)

Bu çalışma; 1999-2001 yılları arasında tamamlanmış olan ‘Sakı Elmasının Klon Seleksiyonu Yoluyla Islahı I’ projesinin ikinci aşamasını kapsamaktadır. Çalışmanın ilk aşamasında 7 Sakı elma tipi (24-M1, 24-M6, 24-M12, 24-M31, 24-M38, 24-Ü6 ve 24-Ü9) ümitvar olarak seçilmiştir. Seçilen bu tipler 3 elma klon anacına (M9, MM106 ve MM111) aşılanmış ve 2003 yılında bahçe tesisi yapılarak Seleksiyon II aşamasına geçilmiştir.

Seleksiyon II aşamasında; 2003-2014 yılları arasında, M 9, MM 106 ve MM 111 anaçları üzerine aşılı olan tiplerin verim değerleri alınmış, fenolojik gözlemler ile teknolojik ve pomolojik ölçümler yapılmıştır. Tipler verimlilik, kalite, periyodisite durumu, meyve iriliği (eni), SÇKM, yağlanma miktarı ve meyve eti sertliği yönüyle değiştirilmiş tartılı derecelendirme metoduna göre değerlendirilmişlerdir. Kümülatif olarak en verimli tiplerin M 9 anacı üzerinde 17806 kg/da ile 24 M-1 tipi, MM 106 anacı üzerinde 22324 kg/da ile 24 Ü-9 ile 22086 kg/da ile 24 M-1 tipleri, MM 111 anacı üzerinde ise 10121 kg/da ile 24 Ü-9 tipi olduğu tespit edilmiştir. Bu değerlendirmeler sonucu M 9 anacı üzerinde 24 M-1 tipi, MM 106 anacı üzerinde 24 M-1 ve 24 Ü-9 tipleri, MM 111 anacı üzerinde ise 24 Ü-6 tipi en yüksek puanı alarak ön plana çıkmışlardır. Ön plana çıkan bu tiplerin ortalama meyve ağırlıkları sırasıyla M9 anacı üzerinde öne çıkan tipin meyve ağırlığı 137,47g, MM 106 anacı üzerinde öne çıkan tiplerin meyve ağırlıkları 150,98 g ve140,33 g, MM 111 anacı üzerinde öne çıkan tipin ise 156,35g olarak tespit edilmiştir. Bu tiplerin meyve iriliklerinin ise, M 9 anacı üzerinde 71,06 mm MM 106 anacında 70,98 ve 70,43 mm, MM 111 anacı üzerinde 69,07 ve 71,43mm olarak tespit edilmiştir.24 Ü-6 tipi MM 111 anacı üzerinde en yüksek puanı almış olmasına rağmen, 24 Ü-9 tipinin yıllar itibariyle bütün özellikleri yönüyle stabil olması ve diğer anaçlar üzerinde de ilk ikide bulunması nedeniyle 24 M-1 ve 24 Ü-9 tipleri çeşit olmaya aday klonlar olarak değerlendirilmiştir.

İkinci aşama sonunda öne çıkan bu klonların (tiplerin) tescil işlemleri başlatılacaktır.