Doğu Anadolu Bölgesinde Buğdayda Hastalık Yapan Fungal Etmenlerin ve Yayılış Alanlarının Tespiti Üzerine Araştırmalar (1979-1982)

İLETİŞİM

Tel No : 446 225 19 05

Fax No : 446 225 20 52

e-posta : [e-mail]

Web : http://arastirma.tarim.gov.tr/erzincanbk

DOĞU ANADOLU BÖLGESİNDEKİ BAZI ÇOK YILLIK BİTKİ TÜRLERİNİN (FRİTİLLARİA SPP. VE TCHİHATCHEWİA İSATİDEA BOİSS. (BRASSİCACEAE)) KÜLTÜRE ALINMASI (TÜBİTAK 106G022)

Meral ASLAY(¹) Kemal ÇUKADAR(¹) H.Murat ÜNLÜ(¹) Zakine KADIOĞLU(¹) Mehtap TEKŞEKŞEN(²)

Bu çalışma ile ülkemizin sayılı cins endemikleri arasında bulunan ve süs bitkileri potansiyeline sahip Tchihatchewia cinsi ile Fritillaria cinsinin, Doğu Anadolu Bölgesindeki mevcut türlerinin toplanarak kültüre alınması ve süs bitkileri sektörüne kazandırılması amaçlanmıştır. 2006–2009 yılları arasında yürütülen araştırmada Fritillaria cinsinin ve Tchihatchewia isatidea türünün Doğu Anadolu Bölgesindeki yayılış alanları tespit edilmiştir. Tespit edilen alanlardan canlı bitki örnekleri alınarak Erzincan Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü bünyesinde kurulan koleksiyon bahçesinde muhafaza altına alınmıştır. Bitki toplanan lokasyonlara ait toprak analizleri yapılmış cins ve tür bazında toprak istekleri belirlenmiştir. Bu proje kapsamında türlerin tür teşhisleri yapılmış ve herbaryum örnekleri hazırlanmıştır.

Bu çalışma ile ilk kez Fritillaria cinsi ile Tchihatchewia isatidea türünün DNA izolasyonu ve depolanması yapılmış ve ileride yapılacak çalışmalarda kullanılacak ters lale ve Allıgelin genetik stokları hazır hale getirilmiştir. Türlerin farmakolojik analizleri yapılarak fitokimyasal içerikleri belirlenmiştir.

Muhafaza altına alınan bitkilerde kültüre alma, adaptasyon ve ıslah çalışmaları yapılmıştır. Popülasyonların özelliklerini belirlemek amacıyla bazı seleksiyon kriterlerine göre gözlem ve ölçümler yapılmıştır. Elde edilen veriler doğrultusunda dört Fritillaria cinsine ait ve birde Tchihatchewia cinsine ait toplam beş tür ileride yapılacak çalışmalarda öncelik verilecek ümit var türler olarak seçilmiştir. Ülkemizin doğal Ters lale ve Allıgelinlerinin tamamını kapsayan bir katalog yine ilk defa bu proje ile bilim dünyasına kazandırılmıştır.