Doğu Anadolu Bölgesinde Buğdayda Hastalık Yapan Fungal Etmenlerin ve Yayılış Alanlarının Tespiti Üzerine Araştırmalar (1979-1982)

ERZİNCAN YEREL KURU FASULYE ISLAH ÇALIŞMALARI

İbrahim ULUKAN(¹) Selçuk YILMAZ(¹)

Harun ALICI(¹) H.Reşat AKBAŞ(¹)

Bölgemizde yoğun olarak yetiştirilen yalancı dermason olarak adlandırılan bu populasyon saflığını yitirmiştir. Yöre halkının aynı zamanda severek tüketmesi nedeniyle de bu populasyonun saflaştırılıp üretime kazandırılması amaçlanmıştır.

Bu amaç doğrultusunda, 2007-2011 yılları arasında yapılan bu çalışmada 39 adet yerel populasyon kullanılmıştır. Saf hat seleksiyon yöntemi ile ıslah çalışması yapılmıştır. Ekilen bitkiler gözlenmiş ve bu gözlemler sonucu 262 adet tek bitki seçilmiş, seçilen bitkilerden tek bitki sıraları oluşturulmuştur. 51 tek bitki sırası ümitvar olarak seçilmiş ve hatlar oluşturulmuştur. Oluşturulan hatlar gözlem bahçesine alınmış ve burada da 23 e düşürülmüştür. 23 hattan ön verim denemesi kurulmuş verim ve verim unsurlarına bakılarak sayı 6 ya indirilmiştir. Verim denemesinde şahit olarak Terzibaba çeşidi ve Populasyonun kendisi kullanılmış ve populasyon ortalamasını aşan hatlar bölge verim denemesine alınmıştır. Tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak ekimler yapılmıştır.

Çalışmada hat ve çeşitlere ait bitki boyu, ilk bakla yüksekliği, bitkide dal sayısı, bitkide bakla sayısı, baklada tane sayısı, 100 tane ağırlığı ve tane verimi özellikleri incelenmiştir. Bu araştırma sonuçlarına göre kontrol çeşidin tane verimi 194,92 kg/da olurken hatların tane verimleri 159,07 - 226,31 kg/da arasında olmuştur. Yine kontrol çeşidin 100 tane ağırlığı 36,29 g olurken hatların 100 tane ağırlıkları 40,89 – 55,82 g arasında değişmiştir.

Denemede incelenen özellikler dikkate alınarak yapılan değerlendirmeler sonucunda iki hat (10/2 ve 35/1 nolu hatlar) çeşit adayı olarak belirlenmiş ve 10/2 nolu hat (Erzincan Dermasonu) tescile sunulmuştur.