Dokuz eylüL ÜNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ

2.7. Süreç Performansının Ölçülmesi 
 
     Süreçlerin organizasyonel hedefleri hangi ölçüde desteklediğini ve istenen 
çıktılara ulaşılmasında ne derece başarılı olduğunu görebilmek için 
performanslarının ölçülmesi gereklidir. Ayrıca, süreçlerde yapılan iyileştirme 
çalışmalarının süreç çıktısı üzerindeki etkisinin belirlenmesi ile, iyileştirme 
çalışmasından önceki ve sonraki durumları karşılaştırmak amacıyla, süreç 
performans ölçümleri yapılır. Çevrim süresi herhangi bir organizasyonel birimin 
ölçebileceği önemli bir göstergedir. Çevrim süresi, bir sürecin başlangıcı ile bitişi 
arasında geçen toplam süredir. Sürecin her tekrarlanmasında çevrim süresi 
değişebilir. Çevrim süresinin artması, hem müşteri memnuniyetsizliğine yol açar, 
hem de maliyetleri arttırır. Çevrim süresinin artmasının nedenleri arasında işlerin 
tekrarlanması, gereksiz işler ya da alt süreçler, bürokratik işlemler, alt süreçler 
arasında işlerin tekrarlanması sayılabilir. Etkililik oranları (müşterinin süreçten ne 
istediği ve ne gibi bir değer aldığı), etkinlik oranları (kaynak kullanımı, maliyetler, 
fireler, yeniden işlemeler, kapasite kullanım oranı, vb.), uyumluluk oranları 
(müşterinin isteklerine karşılık vermedeki esneklik), maliyet / çevrim süresi, süreçte 
yaratılan katma değer / çevrim süresi, süreçte yaratılan katma değer / süreç maliyeti 
ve süreç içi performans ölçümleri yapılmasına olanak sağlayacak değişik konularda 
çeşitli performans  oranları geliştirilebilir. “Maliyet / çevrim süresi” ile gösterilen 
performans oranı farklı çevrim süreleri ve maliyetleri olan süreç düzenlemelerinin 
karşılaştırılmasında kullanılır. Maliyetlerin azalıp, çevrim sürelerinin artması   
oluştuğunun hesaplanmasında kullanılır. Bu oranın yüksek olması hedeflenmelidir. 
“Katma değer / süreç maliyeti” performans oranı, iki ya da daha fazla sürecin göreli 
karlılığının hesaplanmasında kullanılır. Süreçlerdeki katma değer yaratan 
 
69 Roberta S. Russell ve Bernard W. Taylor, Operations Management, Fourth Edition, 2003, s.623. 
 
76

---

  
faaliyetlerin maliyeti hesaplanarak, sürecin maliyetine oranlandığı zaman ortaya 
çıkan değerin 1’den fazla olması gerekir. Tablo 5’de bazı temel fonksiyonlara ilişkin 
süreç çıktısı performans göstergeleri (ölçütleri) aşağıdaki gibidir,  
 
Tablo 5. Performans Göstergeleri