Dolayı vergilərin uçot və auditinin təkmilləşdirilməsi yolları

Tədqiqatın informasiya bazası və işlənməsi metodları. Dissertasiyada nəzərdən keçirilən məsələlərin işıqlandırılmasında Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsinə müvafiq qanunvericiliyə, normativ aktlara, təlimatlara, metodiki göstərişlərə və iqtisadi ədəbiyyata istinad edilmişdir.

Mövcud informasiyalar əsasında iqtisadi nəzəriyyənin induksiya, deduksiya(ümumidən xüsusiyə), analiz və sintez metodlarının köməkliyi ilə dissertasiya işinə dair lazımi təkliflər irəli sürülmüşdür

Dissertasiyanın həcmi və strukturu. Dissertasiya işi giriş, üç fəsil, nəticə və təkliflərdən, eləcə də istifadə olunmuş ədəbiyyatların siyahısından ibarət olmaqla 92 səhifə həcmindədir.

Girişdə mövzunun aktuallığı geniş şəkildə əsaslandırılmış və onun tədqiqinin əhəmiyyəti vurğulanmışdır.

Birinci fəsildə dolayı vergilərin uçot və auditinin məqsəd və vəzifələri açıq­lanmış, onların büdcə daxilolmalarında yeri nəzərdən keçirilmişdir. Belə ki, həmin fəsildə əvvəlcə dolayı vergilərin uçotunun, sonra isə auditinin məqsəd və vəzifələri açıqlanmışdır. Fəslin sonunda dolayı vergilərin mahiyyəti açıqlanmış, onların ölkəmizin vergi sistemindəki rolu və dövlət büdcə gəlirlərindəki mövqeyi dəyərləndirilmişdir.

Dissertasiyanın ikinci fəsli dolayı vergilərin uçotunun aparılması qaydası və həmin vergilərin audit yoxlamasının aparılması metodikasına həsr olunmuşdur. Həmin fəsildə əvvəlcə əsas dolayı vergilərdən olan ƏDV və aksilərin hesablanması və ödənilməsi üzrə təsərrüfat əməliyyatlarının mühasibat uçotunda əks etdirilməsi qaydası geniş şəkildə işıqlandırılmışdır. Fəslin sonunda isə büdcə vergi daxilolmalarında böyük xüsusi çəkiyə malik olan əlavə dəyər vergisinin aparılması metodikası göstərilmişdir.

Nəhayət dissertasiyanın sonuncu fəslində dolayı vergilərin uçot və auditindəkı mövcud problemlərin müəyyən edilməsi və təkmilləşdirilməsi üzrə tövsiyyələr verilmişdir. Bu fəsildə əvvəlcə dolayı vergilərin uçotu, sonra isə auditinin təkmilləşdirilməsi yolları üzrə bəzi fərziyyələr irəli sürülmişdir.

Dissertasiyanın nəticə hissəsində tədqiqat işində aparılmış nəzəri təhlilin gedişində əldə olunan müddəalar ümumiləşdirilmiş və tövsiyə xarakterli təkliflər irəli sürülmüşdür.

Sonda isə istifadə edilmiş ədəbiyyat siyahısı verilmişdir.