Donderdag 23 Februari stierf Leonard Beels onverwachts. Hy was sinds lang lijdende en had soms vreeslijke pijnen in het middenrif, zodat hy dikwijl over de grond kroop. Zyn medicus Dr

EINDE

1 8 8 8.

Maandag 31 Dec. schaakte Lore weer voor het eerst sedert een jaar met Nor en 's avonds zaten wy met ons zessen rondom de gedekte tafel de weldaden Gods te overdenken. Ik las de Nieuwjaarspsalm 81,de Psalmen 90, 91 en 92 en Johannes 6., ALLO 1889«

$9/z.

Dinsdag 1 Januari begon de van Lennep kalender met: " Ik wil,'t zij onder heil of kruis " Ik Heer ! Uo dienen met myn huis !"

Henk moest te Amsterdam by Agnes eten en wilde een agent van politie helpen,die het te kwaad kreeg met een dronkaard,maar werd door de agent geslagen,zodat zyn nieuwe hoed bedorven was,en toen hy zich by de Brigadier beklaagde,door deze gearresteerd,maar vrijgelaten toen hy zyn naam noemde.

Op 2 Jan. stierf Clara Witsen Elias,een van Lore's oudste vriendinnen. Lore had haar trachten te zien,maar was niet ontvangen. De volgende dag bezocht Lore de Schochs,aan wie zy een hartig woordje zeide over de Scheurkalender,die tot walgens toe het heilsleger afgodisch verheerlijkt.

Zondag 6 Jan. wachtte Dora my op met een koraal op de piano,zeide een Duits vers op over Jesaja 63:7. Het was een surprise voor ons dat zy ook Duits van Juffr. Bader geleerd had. Lore gaf my " Two years ago",een turfbak en een kolenemmer; van Max en Em kreeg ik een wollen vest en van Caroline ook een wollen vest,dat ik terstond aantrok; verder Warnecks Missionsgeschichte,een kist sigaren,een hanglamp voor de slaapkamer,Keil's Commentaar op Leviticus,Numeri en Deuteronomium en van Hendrik ƒ 500,-.

Alle kinderen waren er,behalve Fanny,JW. en Caroline. Geen der leden van de familie had de moed gehad om het huwelijk van Louis van Loon en Adèle Tachard te Parijs by te wonen. Henk en Fanny waren op de bruiloft van Henri Deutz van Lennep en Bella Teding van Berkhout,maar daar mocht geen enkele toast geslagen worden,omdat de Bruigom niet spreken kon.

Lore en ik verhuisden naar de logeer kamer,waar het warmer was dan in onze grote slaapkamer met vier ramen.

Lore wilde dat ik myn vertaling van Ezechi'ël met de aantekeningen van Keil zou uitgeven,maar ik had er geen moed toe nu Jeremia zo slecht verkocht was en er zo weinigen zyn die des Heilands bevel om de Schriften te onderzoeken ter harte nemen. En dan ! wie begeert Ezechiël te kennen ? Zelfs Clara Elias zeide:" Is dat niet die man met de raderen ?".

De Duitse Echo schreef een prijsvraag uit over de vraag waarom men de twee ogen sluit by het kussen. Er kwamen meer dan 3200 antwoorden in en een Pool werd bekroond.

Hogerbeets,dèe op het meisje van Balabrega geschoten had,stond te Haarlem te recht en werd door Paap verdedigd. Macaré eiste slechts 4 jaar en was koek en ei met de advokaat en de moordenaar,zodat er,gelijk het Nieuws van de Dag zeide,slechts een handdruk aan ontbrak.

Zondag 20 Jan. hoorden wy van hoort te Bussum preken. Uitnemend !

De doleantie heeft dit goede gevolg gehad dat mannen als Verschuur,Gro- nemeyer,Barger,Schuller en Daubanton te Amsterdam beroepen zyn.

Anna van Loon vertelde my dat zy in Hosea had zitten lezen maar er niets van begrepen had. Zy sprak er zó over dat het my duidelijk was dat zy geen der kleine profeten,op Jona na,ooit gelezen had. Zy zeide:" Ruchana (op z'n Frans uitgesproken) "wie is dat ? En dan telkens dat hoereren !".

Reden te maar,dacht ik,om noch Ezechiël noch een der kleine profeten uit te geven.

In Januari en Juli zond Tane my altyd het Blaadje van Spanje te corrigeren, en dat was telkens een heel werk,want even goed Frans als zy schreef,zo slecht was haar Hollands. Zy kende het onderscheid niet tussen de Genitief en de Ablatief; schreef belijdde voor beleed,den in de le naamval, pastoren voor pastoors; in het verleden deelwoord altijd een t als het een d moest zyn; alle woorden,die op ooten eindigen met één o,en plaatste altyd het werkwoord waar het niet behoorde. Het was dikwijls een toer om van haar zinnen iets dragelijksl te maken en wee my als ik een der Spaanse namen verkeerd schreef,bijv. Carrasco met één r !

Zaterdag 26 Jan. kwam te 12.20 een telegram van Max:" Heden ochtend 8 uur zeer voorspoedig geboren Carel Louis. Moeder en kind zeer wel." Em had tot 6-5- geslapen.

Sam van Eeghen schreef ons dat Olga van een Olga bevallen was op diezelfde dag.

Maandag 28 Jan. vertrok Lore naar Loenen en vandaar schreef zy my o.a. de volgende dag:" Ik zit hier in JW's gezellige studeerkamer en wil " je gauw komen vertellen dat ik zeer geniet. JW. en Caroline stonden bei- " den aan het Station en wy wandelden naar de pastorie. Veel hadden wy

" natuurlijk samen te praten zodat de tijd omtoloog en het middernacht was " eer wy het wisten. Wy hadden een heerlijk diner met een prachtige,door " Caroline gebakken koek,en ik heb de grote verwarmde logeerkamer. Je weet " niet hoe hartelijk ik ben opgewacht,dat verwarmt het hart,zulk een re- " ceptie,en het is niet te verwonderen dat ik geniet."

" Ik ga dus vanavond naar Velp om daar de nacht door te brengen. Er " is maar één ding dat my spijt,namelijk dat je niet hier met en by my " bent,want dan zou ik nog meer genieten dan ik nu reeds doe. En nu ga ik " je misschien vervelen,maar ik kom je een gunst vragen en ik hoop zé " dat je Ja zult zeggen. Al deze laatste jaren ben ik telkens aan het Avond " maal geweest zonder er iets aan te hebben by Klmmp of te Bussum. Nu " weet ik wel dat dit voornamelijk myn schuld is,maar toch zou ik zo dol- " graag aanstaande Zondag by Max gaan. Vrijdagochtend zou ik op Bantam " terug willen komen en dan Zaterdag weer naar Dieren gaan om er tot " Maandag te blijven. Vind je dat plan heel vervelend ? Ik zou het je " heus niet vragen als het niet voor het Avondmaal was. Als je het niet " goed vindt en Neen zegt,zal ik heus geen pruikje opzetten en je heel " vriendelijk aankijken. JW. heeft nu catechisatie,maar zal my over een " uur met Caroline naar het Station brengen. Wat heeft de Heer ons toch " lieve kinderen gegeven !".... (Dat is waar,maar wat heeft Hy my ook een lief vrouwtje gegeven !).

Ik kreeg die brief Woensdag 30 Jan. en telegrafeerde aan Lore dat ik haar plan van heen en weer te reizen niet goedkeurde en haar daarom de raad gaf om liever tot Maandag te blijven,maar zy kwam toch Vrijdag terug en vertrok de volgende dag naar Velp.

Rudolf,de Kroonprins van Oostenrijk,maakte zich van kant,maar niemand heeft ooit precies gebeten waarom. Hy was met de Belgische prinses Stephanie getrouwd en had een dochtertje.

Agnes Beels verhuurde Swaenenburgh aan de zoon van Allard Pierson. Dit was een verlies voor de Chr. School te 's Graveland.

Jan Luden werd associé van Willem van Loon in de plaats van Piet Loman; toen ik later op het kantoor kwam,bood hy my een stoel aan,wat Willem van Loon nooit gedaan had.

Op 1 Maart stier| Caroline's grootvader Gunning,oud 87 jaar; en op Zondag 3 Maart doopte Jan Willem het Kareltje van Max en Em.

Ernst van Loon schreef ons dat hy met Cornelie Schimmelpenninck geëngageerd was,kleindochter van onze gezant te Berlijn,die ik daar op onze huwelijksreis gezien had. Een van haar broers is met een Roomse Dumonceau getrouwd,een zuster met van Tets en een andere met Jacob Boreel. Haar vader was een der adorateurs van Louky Bors$i en het is jammer dat zy niet met hem getrouwd is en Hendrik met Hesje van Lennep.

Donderdag 7 Maart spoorüen Lore en .ar den Haag om by Saar Hartsen in de Zeestraat te gaan logeren. Het sneeuwde eerst en stortregende later, maar Lore ging toch met Jet Hartsen en Anna Elout een catechisatie van van Gheel Gildemeester bywonen,terwijl ik de gehele middag alleen met Saar allergenoeglijkst bleef praten. Wy dineerden eerst te 6% met Augusta Elout en 's avonds woonde ik in Hartsens kamer de visite by van een orkest- directeur Spoel. Hartsen zou namelijk de volgende avond een muzieksoiree geven,maar de Koning was ziek geworden en de laatste berichten waren zé ongunstig dat Hartsen niet wist wat hy doen zou. Eindelijk besloot hy de soiree niet te laten doorgaan en gaf hy Spoel ƒ 100-. Het was amusant om diens strijkages gade te slaan en om het andere woord Excellentie aan Hartsen te horen zeggen.

QS/oj s°iree nu echter niet doorging, dachten wy te kunnen blijven,maar Vrij- / dagochtend begrepen wy dat Hartsen daarop niet gerekend had en trokken wy dus na het ontbijt naar het Bezuidenhout by de Elouts.

Jet Hartsen verbaasde zich over de onbeduidendheid en onkunde der Haagse freuletjes,die nooit een boek inkeken en over niets praatten dan over toilet,bals en opera's. Zy leefden in een maalstroom van ijdelheid.

Wy sliepen op zolder en hadden te weinig dek; het raam sloot slecht en de stores klepperden. De trap was zé steil en gevaarlijk dat ik niet wist hoe Lore beneden zou komen met haar pijnlijke been. Saar had beter gedaan om ons niet te vragen,of de kamer van Jet voor ons in te ruimen. Voordat Hartsen de muzieksoiree had afbesteld,wisten wy niet beter of wy zouden die bywonen,maar hy zeide ons dat wy er niet by hoorden. Toen
Terwijl Louise Elout met Lore naar Scheveningen reed,bezocht ik leiders,maar ik vond alleen de 15-jarige Caroline,die er lief uitzag. Wy aten by de Elouts en keerden naar Amsterdam terug,waar wy by Anna en Tane sedert Maandag logeerden om aan de grote schoonmaak van Bantam te ontkomen.

Donderdag 14 Maart verlieten Lore en ik Amsterdam en spoorden wy naar Dieren. By het wakker worden had Lore zo'n pijn in de knie dat zy zich haast niet kon bewegen,en Tane haar beduidde dat zy naar Wiesbaden moest gaan om zich door Mezger te laten behandelen,maar daaraan viel niet te denken. Mezger vroeg ƒ 30,- daags. Later heeft hy de mensen nog meer geplukt.

Lore kreeg een brief van Daubanton met een Aflevering der Theol. Literatur Zeitung,die een zeer vleiende recensie bevatte van JW's dissertatie .

Op Vrijdag reden wy 's middags per stoomtram naar Velp. Het was z<5 bitter koud en de Hoorden wind zó scherp,dat Em er een steek in de borst tl van kreeg, en Lore was zo koud gekleed ! Wy aten op Ma Retraite met Nepveu, Mariqi,Lou,Alfred,René en de nurse,en werden te 9i door het rytuig teruggebracht. Lore kon er haast niet instappen.

Zaterdag wreef Lore haar knieën met kamferspiritus en dit hielp tijdelijk. Ik kreeg een Hexenschuss en wy bleven de ganse dag thuis,zodat Lore goed vorderde aan haar Deventers tapijt.

Zondag brandden haar knieën zó dat zy er niet meer kamferspiritus op wreef maar slaolie. Max preekte over de kwaaddoeners,uitnemend !

Vrijdag was Hansje de Pesters-v.d.Brugghen overleden,die slechts 53 jaar werd. Zy was de Pesters' vierde vrouw. Later probeerde hy er een vijfde te krijgen en vroeg hy Suze Six,maar deze antwoordde dat hy dit na de dood van zyn eerste vrouw wel had kunnen bedenken en het nu te laat was.

Maandag 18 Maart bezocht ik van Dijk te Doetinchem,die te bed lag en nogal ziek was en 's avonds keerde ik naar Amsterdam terug. Dinsdag had ik zitting aan het Hof en Woensdag vergadering der Prov. Staten, waarna ik te 4 uur naar Dieren terugkeerde,alwaar Mia Oyens ook logeerde. Donderdag reden Lore en ik naar Loenen waar JW. oms met een rytuig af- Ll£JLZ haal^e' Ik vergat te zeggen dat de kleine Carel Louis een goede slaper was. Vrijdag sliep hy overdag 4 uur achtereen van IO-5- tot 2\/.

Te Loenen troffen wy zacht weer en regen,die ons niet belette te wandelen. Lore kon het niet verder brengen dan de schaapskooi en keerde toen met Caroline terug,maar JW. en ik maakten een grote wandeling en kwamen in een slagregen thuis. Toen begon het te sneeuwen en lag er spoedig een flinke laag sneeuw op het veld. 's Avonds voelde ik my weer ziek en las ik in de Bouwstenen over het Réveil en in de Theol. Studiën een aankondiging van JW's dissertatie door Kuenen.

Vrijdag 22 Maart had Lore weer veel pijn in de knieën. Caroline had het druk,daar de Nepveu's zouden komen lunchen en Max en Em eten. De Nepveu's kwamen al te elf uur en Caroline vroeg ook hen te eten. Ik haalde Max en Em te 1-j van het Station.

Zondag 24 Maart preekte ik over Mare.14:53-63. Men luisterde aandachtig, maar myn stem was te zwak.

Klomp werd weer beroepen,ditmaal te Zetten,maar hy bedankte weer ! Maandag 25 Maart keerden Lore en ik naar Amsterdam terug en feliciteerden wy Anna met haar 69ste jaar. Wy vonden er Louise Elout,Norrie en Zettie Labouchere met haar beau,de dikke Hendrik Hooft,dien zy boven Jan Six en Bicker verkoren had. 's Avonds viel Louise Elout van de trap zonder iets te breken of te kneuzen.

ik sliep met Lore in één kamer, zyj»( in myn bed en ik op een veldbed. Dinsdag had ik zitting en 's middags gaven de zusters weer un petit diner avec plus de deux viandes. Het was een ware bruiloft met talloos veel lichten en grote hitte. De gasten waren Frank en Constance,die al een jurk voor de te verwachten Baby van Constance van Loon gekregen had,Anna van Kinschot,Sam en Olga.Jan Six Jr.,Cateau van Lennep en Lou van Loon.'s Avonds stelde ik nog een arrest van 9-5- tot 11 uur.

Woensdag 27 Maart had ik weer zitting en by de deliberatie was het weer treurig om te zien hoe weifelend de Ranitz was. Ik was rapporteur en adviseerde tot condemnatie,aaarop sprak de Ranitz als jongste lid en was hy het geheel met my eens,Fles en v.Valkenburg evenzeer,maar toen v.d.Feen als gewoonlijk voor vrijspraak was en Lemke de rol van verdediger op zich nam,draaide de Ranitz om en legde hy zich by 't advies van deze neer,zodat de schuldige boef werd vrijgesproken.
Donderdag 28 Kaart keerden wy voorgoed naar Bantam terug,waar een Welkom met sparregroen ons in de vestibule verraste. Het gras was al groen} de erwtjes w&ren uit de grond en een heerlijke voorjaarslucht woei ons tegemoet. Lore was byzonder wel.

Wormser schreef my dat er in 1888 77 exemplaren van Jesaja verkocht waren en er nog slechts 12 over waren; van Jeremia waren slechts 33 exem- 7&ZC) plaren verkocht en nog 407 voorhanden. Een uitgave van Ezechiël met de plans van de nieuwe Tempel zou ƒ 926,- kosten,over 33 vel of 470 bladz. en dat was my te duur.

Dinsdag 2 April bezocht ik na de zitting myn broer Willem,maar die kon ik nooit alleen vinden. Hu zaten er weer drie jongens te borrelen, Clemens Beels,Albert Schimmelpenninck en Warner van Lennep (Piauw).

De Verenigde Kamers der Staten Generaal verklaarden pp 3 April dat de Koning buiten staat was om te regeren.

v&.es'

hdiL

Caroline schreef uit Loenen dat JW. bloeddiarrhee had en flauw gevallen was en dat de dokter van Beekbergen hem volkomen rust had voorgeschreven. Wy spoorden daarop Zaterdag 6 April naar Loenen. Te Apeldoorn zeide Willem Gunning ons dat hy gewaakt had en de toestand gunstiger was en te Loenen komende,zagen wy Caroline voor het open raam van JW's slaapkamer zitten met een veel opgeruimder gelaat. Emilme zat by JW. wien wy even goeden dag zeiden. Donderdagavond had de Dr. aan Caroline gezegd dat de familie gewaarschuwd moest worden,en had zy een affreuse nacht gepasseerd,bovendien nog ontsteld door leven op zolder alsof er een glasruit werd verbrijzeld.

Zondag 7 April. JW. en Caroline hadden van 11 tot 67 geslapen. Frank had de vorige dag getelegrafeerd of hy een diacones mocht zenden,maar dit was onnodig en daar het gevaar geweken was,konden Lore en ik Maandag naar Bantam terugkeren.

Een week later kreeg Dora hoge koorts en na het eten sloeg haar pols 130 slagen in de minuut en rees de thermometer tot 40. Wy lieten Dr.Jonker halen en toen wees hy 38.8.

Daar Caroline s

Dora kreeg 's avonds een hevige neusbloeding met braking en werd in bed gehê&l stijf,maar daarna wees de thermometer 37 en was de koorts geweken.

Gedurende JW's ziekte was iedereen te Loenen even hartelijk geweest eb zelfs de pastoor had naar zyn toestand laten vragen. Hy was nog uiterst zwak,maar zat weer een-of tweemaal daags op,doch moest zich zo rustig mogelijk houden.

Lore voelde zich ook veel beter,maar Henk was gedurig koortsig,hetgeen hy toeschreef aan de Haarlemse lucht.

Woensdag 17 April schreef Caroline dat JW. geheel gekleed opzat,maar nog in zyn slaapkamer moest blijven. Dora had goed geslapen,de temperatuur was 37.5,maar de volgende dag 37,8. Zy speelde met haar twee poppen in bed.

Op Goede Vrijdag ging ik met Lore aan de bediening te Bussum,waar Barger optrad,daar v.Regteren Altena keelpijn had. Slechts 8 mans,maar twee tafels met vrouwen. Cornelis (de koetsier) was ook in de kerk,maar kwam niet mede aanzitten. Dat ongelukkige formulier met zyn " wie onwaar- diglijk eet'enz.) houdt velen terug.

Zaterdag 20 April was Dora gelukkig beter,37,4; 84 polsslagen. Frank kwam te 5 uur per wiel in 55 min. van Breukelen aanrijden,tegelijk met Constance,die in een rytuig van de Jong opreed. Zy vierden dus hun eerste trouwdag by ons.

' fièvres rien que par un refroidissement; plus tard nous en causeront.

' J'espère que ta Mietje ne t'a pas trop manqué la nuit comme le jour,

' et que tu peux jouir de la savoir si utile chez JW. et Caroline. Comme ' c'est bon pour le repos de celui-ci que le jeune Gunning se charge de ' ses cathécumènes et que tous ceux qui le peuvent viennent si aimablement ' à son secours; enfin c'est heureux qu'il se sente encore tout à fait ' hors de combat et de la tentation de se remettre à son oemvre."

Anna schreef een sympathiek briefje:" Engin chérie voici aussi un mot de sympathie de ma part. J'avoue que j'ai été bien inquiète,et quand on se sent ainsi in the dark and in many doubts and fears,il est si difficile d'exprimer quelque chose qui vaille la peine d'être dit. Aussi ne puis-je te dire assez toute ma joie de vous savoir hors d'in- quiétude,et cela suffit pour le moment,mais 1'on ne comprend pas ces
Als ik thuis was en geen stukken had te lezen en te exerperen of arresten te maken,werkte ik voor het Gymnasiumfonds,dat veel meer te doen gaf dan ik my had voorgesteld. Ik was in waarheid in de fuik gelopen en kon er niet weer uit.

Sophie van Lennep communiceerde ons het engagement van haar zoon Adolf,bygenaamd Dop,met Elize Sillem,oudste dochter van John.

horman had vacantie van 18 tot 29 April,maar deed helaas niets dan schaken,zonder ooit uit te gaan.

V92&

HSibo

Dinsdag 30 April moest ik weer een groot diner by de zusters vieren met Lore,Willem,Hendrik,Louise Elout,Agnes en Karei Beels, Frank en Con- stance woonden in Frascati het gongres tegen de prostitutie by,waar Frank secretaris van H.Pierson was. Ik liep er de volgende dag heen en zag er tal van socialisten. Frank was secretaris van de Sectie voor het Recht.

Donderdag 2 Mei vergadering van het Gymnasiumfonds te Utrecht. Wel 50 leden en begunstigers waren opgekomen,van wie ik nog ettelijke giften en inschrijvingen ontving.

JW. en Caroline kwamen op Bantam logeren. Dr.Jonker schreef hem riciniolie voor en vergunde hem in de lucht te zitten,maar vond tevens dat hy 3 maanden rust moest nemen. De nachtegalen zongen om het hardst, de beuken waren byna alle groen en de eiken liepen uit.

Frank en Constance kwamen Zaterdag 4 Mei logeren. Heemskerk wilde hertrouwen met de bonne,die met Henri Labouchere weggelopen was en een kind had. Ik ging er Heemskerk over spreken,die erkende dat het een dwaasheid zou zyn maar te verliefd was om van de meid af te zien en niet wist wat hy met het kind zou doen. Ceejet had de onhandigheid begaan om hem naar Zwitserland te sturen ten einde haar zoon Henri terug te halen,en toen was Heemskerk zelf verliefd geworden.

De lectuur by Anna en Constance was altyd moeilijk,want wat ik er byvoegde had voor haar geen waarde en zy hadden liever dat ik my bepaalde tot het voorlezen. De meiden hadden geen Bijbel by zich en keken uit het raam; Dirk was de enige die volgde. " Qu'ils en attrappent ce qu'ils peu- vent," zeide Tane.

Donderdag 9 Mei spoorde Lore met Anna en Tane naar Alkmaar,van waar zy een mooie rijtoer maakten over Bergen en Heilo.

In de steenkolenmijnen in België staakten 70.000 arbeiders.

De Koning had 40 jaar geregeerd en de Synode had alle predikanten uitgenodigd dit te herdenken,maar de gereformeerde Klomp weigerde dit te doen en liet ons aan het Avondmaal " Uit diepte van ellende ..." zingen. Hy zat weêr in modderig slijk,herhaalde tienmaal hetzelfde,namelijk dat wy in de dood liggen en hy bad of het God mocht behagen ons eenmaal daaruit te verlossen ! En dan die verkouden huilerige stem !

Gunning werd tot Hoogleraar te Leiden benoemd en nam dit aan. Ik schreef hem dit niet te doen,daar hy met zoveel zegen te Amsterdam werkte, de studenten van van Dijk hem niet konden missen,evenmin als de anderen zyn preken,voordrachten en cursussen,voorts dat hy 60 jaar was en dus moeite zou hebben om nieuwe vakken in te studeren,en zich naar een kleiner stad te verplaatsen,terwijl hy pas verhuisd was en dus financieel grote schad zou lijden.

Dinsdag 14 Mei sprak ik hem en zeide hy my dat er nooit een leerstoel te Leiden door een gelovige bezet was en hy dit een infamie vond,dat van Toorenenbergen,Hogerzeil,La Saussaye en zyn broeder hem dan ook geraden hadden de benoeming aan te nemen. Financieel zou de schade niet groot zyn, want het traktement bedroeg ƒ 6000,- en in Leiden woont men goedkoper dan in Amsterdam. De vakken,waarin hy te Amst. onderricht gaf,waren niet de zijne,en die,welke hy te Leiden zou moeten doceren,Encyclopedie en Philosophie der Godsdiensten,warem het juist wel.

Lore schreef aan Maria hepveu o.a. "....Donderdag ben ik met Anna,

" Constance en Agnes te Alkmaar geweest en hebben wy ook Bergen en Heilo " bezocht. Ik had er sedert 1860 altyd lust in gehad om die streek eens " te zien,omdat het toen zo weinig gescheeld had of Maurits was er subst.

" Officier geworden,en nu vond ik het alleraardigst om dat stadje te be- " zoeken. 't Is er kraak netjes en het bos van Alkmaar is allerliefst,

" zodat het er in elk geval aangenamer zou geweest zyn dan in "de Oude " Stad Nymegen." JW. gaat bepaald vooruit,de dokter is tevreden,en daar " deze hem rust heeft voorgeschreven,hopen wy hem zeelucht te verschaffen,

" want zeelucht is altyd "the thing" voor hem geweest. Frank en Constance

" zyn ook nog hier eh 't is prettig om die twee jonge echtparen by ons te

hebben."h* 3/ Maandag 20 Mei bezochten wy op Swaenenburgh Mevrouw Pierson-Goudoever,

een mooi jodinnetje,die klaagde over de vochtige kamers en de bespottelijk hoge prijzen,welke Ravenhorst voor de groenten en vruchten vroeg.

De volgende dag at ik met Lore in het Panopticum,en terwijl ik de Evangelisten had,hield zy haar bijbellezing ten huize van Mevr. Warmolts.

Woensdag 22 Mei verloor JW. weer bloed,waardoor hy geheel achteruit gezet werd.

Voor de zilveren bruiloft van de Nepveus kochten wy een zeskante porceleinen pot en een tuinbank.

Woensdag 29 Mei leerden Frank en Constance naar Breukelen terug na sinds 20 April by ons gelogeerd te hebben,dus nog te kort. Zy namen Dora mee. Vrijdag 31 Mei vertrokken JW. en Caroline naar Scheveningen. Dora schreef dat zy met Constance per stoomboot naar Utrecht was gevaren om het hondje in de Veeartsenijschool te zien. JW. en Caroline kregen kamers op het Kerkplein,niet te ver van zee. Fanny was in Londen.

Dinsdag 4 Juni vierde de Evangelist Geel zyn zilveren bruiloft. Lore en ik bezochten hem. Er waren veel cadeaux van armen,maar niet van rijken, y $ 3Z, alleen bloemen en40,- van N.G.Pierson,en lepeltjes en ƒ 25,- van de

Walkarts,maar niets van Anna v.d.Vliet,Nepveu,Constance,Agnes,John Sillem, Anna en Tane.

Donderdag 6 Juni kregen wy de uitnodiging voor het aantekeningsdiner van Ernst van Loon en Corrie,maar Lore had niet veel lust om te gaan, daar zy geen japon had en wy niet wisten waar wy zouden logeren,want del Sol en Hoog Beek en Royen waren vol.

Mezger verbrak te Wiesbaden zyn contract en werd nu gedagvaard door de stad tot een schadevergoeding van l-jr millioen mark, terwijl er beslag werd gelegd op al wat hy in huis had. Als reden gaf hy op dat een koetsier hem beledigd had en er van de bouw van een Sanatorium niets kwam.

de Ranitz was de wispelturigste snuiter denkbaar. Meermalen gebeurde het dat hy zyn advies had uitgebracht en daarna een totaal tegenovergestelde mening verdedigde,ja dikwijls als het arrest al geredigeerd was. En niet minder wispelturig was hy in andere opzichten. Hy was uit Arnhem gekomen, maar verlangde er weer teru^te keren en toen er aldaar in de Rechtbank ' weer een vacature ontstaan was,solliciteerde hy naar de vacante plaats,

maar men had daar genoeg van hem. Nu was hy nog geen half jaar raadsheer te Amsterdam of hy vroeg om naar den Haag te worden overgeplaatst en men voldeed aan zyn verlangen,want hy werd tot raadsheer in den Haag benoemd. Voor ons was het geen verlies,want aan de terechtzittingen viel hy geregeld in slaap. In zyn plaats werd David Lopes de L.’ . C..?.. benoemd en dit was een grote aanwinst. Hy was een medestudent en een oud vriend van my,een door en door fatsoenlijk,gedistingeerd en bekwaam man,even edel als Kann burgerlijk en ordinair was.

Zaterdag 8 Juni gaven wy een feest ter ere van Geels zilveren bruiloft. Wy hadden Geel gevraagd met zyn vrouw en zes kinderen,voorts Roos, van Mels en Wilkens met hun vrouwen,14 in 't geheel. Te 11\ haalde de omnibus van Boeschoten hen van de trein te Bussum af,en wy liepen rond tot 1 uur. Daarna dineerden wy tot 2\. Fricandeau,pasteitjes,bloemkool,erwtjes, zalm,sla,dessert,taart en kruidewijn. Schepsellief wat aten zy ! Te 3 uur reed ik met Geel en de vier vrouwen door al de buitenplaatsen,terwijl Cornelis met de meisjes Geel in de muilezelwagen toerde. Nor roeide met Jan en Cornelie Geel en schaakte met Jan. Dora wees haar poppen en het kinderhuisje en Wilkens vroeg of de grote pop al op de Zondagschool ging.

Het weer was onverbeterlijk schoon,want de lucht was door een onweder een weinig afgekoeld. Toen ik van onze rit was teruggekomen ging Lore met de vrouwen op een bank vóór het huis zitten praten,en deze hingen aan V $ y haar lippen. Later zaten wy in de verandah. De kinderen .Geel vertrokken te 6y en te 7 uur gingen wy weer aan tafel voor een goüter van brood,ga- lantine,aardbeien,taart en thee. Ik las de Psalm der 7 donderslagen voor en zy zongen ons de zegen toe. Te 8-5- bracht de omnibus allen weer naar de trein terug.

Hansje Röell zeide ons dat haar zoon Cees als luit.ter zee op 12 Mei in Atjeh had meegevochten en een Luit. der Infanterie en 17 man had zien sneuvelen.

Ik begon aan de vertaling der Psalmen.

Eveline Hartsen engageerde zich met Gerrit Hulsman,zoon van de predikant te Randwijk in de Betuwe. Anna zeide my:" Elle est si jeune,sait- elle ce qu'elle entrepeend ?".
Nu ons feest voor Geel zo goed gelukt was,dank zy het mooie weer, wilde Anna met de dames Insinger hem ook een partij buiten geven,maar ik ried dit af en zeide dat hy veel meer aan wat geld had,daar hy zelf een groot feest aan zyn Zondagschoolhelpers en familieleden had moeten geven, dat de hele nacht geduurd had en toen gaven de zusters hem 20 en de dames Insinger ƒ 50,-.

v


L/ÏÏ39

Mezger was zo verstandig aan het proces tegen hem door een schikking een einde te maken.

Henk kwam met de jager van Henri Enschedé,den Otter,zeven sprenkels in Bantam zetten of leggen en de volgende dag lieten zich een kraai en een lijster vangen.

De Schah van Perzië was in Amsterdam met 22 slaven. Onze president at met hem by de Burgemeester.

Op Donderdag 20 juni promoveerde David Eliza van Lennep.

Zaterdag 22 Juni reden Lore en ik door de drooggemaakte Horstermeer naar Breukelen,waar Erank te 2 uur kwam,waarna wy tot de Ridderhofstede Oudaan wandelden en per stoomboot terugvoeren, 's Avonds terug naar Bantam.

Maandag 24 Juni kwam Emilie met haar drie jongens logeren. Max kwam later. Anna schreef aan Lore dat JW. en Caroline hun verblijf te Scheve- ningen moesten verlengen en zy daartoe gaarne wilden bydragen.

Op 25 Juni was ik rapporteur in drie zaken,en bepaalde de President de uitspraken op 27 Juni. Ik verzette my daartegen,doch toen hy er by bleef,zeide ik dat het my dan niet mogelijk zou zyn het feest in Hydepark by te wonen en telegraferen zou. Ik zeide dit voor de èraP>want Lore en ik hadden al bedankt. Daarop werkte ik van 5 tot aan een der arresten en at met Lore in de bovenzaal van het Palais Royal,waarna ik 's avonds de andere arresten stelde.

Toen ik de volgende dag aan het Hof kwam,vroegen my al de heren naar het feest en lieten zy het hoofd hangen toen ik antwoordde,dat ik het niet had bygewoond. " Maar wy dachten zeker dat je gaan zou." - " Ery^an- " neer had ik dan de arresten moeten maken," vroeg ik. '

Max en Em waren er wel geweest. Er was een schitterende electrische verlichting,vuurwerk,souper en bal. La ville et les faubourgs waren genodigd,maar de Hagenaars trokken by elkaar.

Zaterdag 29 Juni werden tfenk,Max en Frank met hun gemalinnen op de bruiloft van Ernst en Corrie genodigd,maar Lore en ik niet. Dat was amusant !

Max stond op een zestal te Vlissingen.

Dinsdag 2 Juli had ik weer vergadering der Prov. Staten evenals Woensdag, Donderdag en Vrijdag. Ik logeerde by Henk en Fanny.

Donderdag promoveerde Karei Beels privatim en ging hy naar Noorwegen op reis.

Woensdag 3 Juli had het Zendingsfeest te Nimmerdor plaats gehad.

Maar de naam van dat goed moest liever Bitterdor heten,want het was er stoffig,droog en dor,en de ontvangst beneden alle kritiek. Men moest 20 min. lopen over een zandige,zonnige weg eer men aan het terrein kwam.

Max sprak te 2 uur in de brandende zon over Spanje en Beets bevond zich onder zyn hoorders. Hoedemaker en de Visser trokken ook veel hoorders. Miek,Norrie,Dora,Juffr.Bader,Mat je,Mietje en Jaantje woonden het feest by,maar Lore was gelukkig thuis gebleven,want zy zou doodmoe geworden zyn.

Ofschoon wy niet op de bruiloft genodigd waren,rekenden wy ons toch verplicht naar de receptie te gaan. Ernst had ons Corrie niet gepresenteerd evenmin als Louis Adèle,en daar Corrie ons dus nooit gezien had,hoorde ik Ernst tot haar zeggen toen wy binnenkwamen:" Dat zyn Oom en Tante van Lennep."

Wy hadden ons echter eerst naar Scheveningen begeven om JW. en Carol. te zien en eerst te 4 uur traden wy het huis van de moeder der bruid binnen. Wy vonden de bruid te groot en met een lelijke trek om de mond. Er waren veel cadeaux in zilver en in de corbeille had Louky haar kostbaarste juwelen gelegd. Mevrouw de wed, van Hall-Schimmelpenninck,met wie ik wel op Elswout gegeten had,en wier man Floris van Hall herhaaldelijk Minister was en een vriend van Papa,schonk ons thee. Nogal aardig was het dat de Heer van Verschuer op Lore afkwam en haar zeide:" Ik zie aan je gezicht dat je een van Loon bent,maar welke van Loon,dat weet ik niet." Hy vertelde dat hy 80 jaar geworden was,maar hy liep nog even recht als vroeger.
Wy spraken ook met de beeldige Pauline van Lennep,dochter van Dik en V

Hugo werd burgemeester van Heemskerk,lid der Prov. Staten en bewoont Mar- quette,de vroegere heerlijkheid der Rendorpen.

Te 5 uur reden wy per tram terug naar Scheveningen,waar wy met ons zessen in Zeerust aten,terwijl Sam en Olga,Charles en Ethel,Willem en Thora in het Kurhaus aten,waar 's avonds muziek en bal was.

Ik keerde 's avonds naar Bantam terug,maar Lore bleef te Scheveningen om de/ volgende dag Gildemeester in de Badkapel te horen preken.

Ik geloof dat wy na de receptie te hebben bygewoond nog een invitatie kregen voor de bruiloft op Dinsdag 9 Juli,maar wy bedanktem.

Lore kwam Maandag 8 Juli van Scheveningen terug maar spoorde de volgende dag weer naar Amsterdam voofc haar bijbellezing. Wy hadden v.d.Brink te logeren en Donderdag kwam Agnes en bracht Horman zyn bewijs van toelating tot de 4de klas,terwijl Max naar Amsterdam reed om Artis aan Gerrit, zyn tuinjongen,te wijzen. Vrijdag kwam Marie de Savornin Lohman logeren.

Te Breukelen sloeg de bliksem een man en twee koeien dood en trof dicht by Rustenburg een boom.

ypy/ Woensdag 17 Juli spoorde ik met Frank te 4i uur van Amsterdam naar

Nieuwersluis,waar Constance en Jet Hovy my met een rytuig afhaald^,terwijl Frank op zyn velocipède en met een parapluie in de hand voor ons uit reed. Donderdag had ik vergadering van het Gymnasiumfonds en 's avonds keerde ik naar bantam terug,waar ik JW. en Caroline vond.

Zondag 21 Juli spoorde ik met Lore,JW. en Caroline naar Amsterdam, waar Max" in de Nieuwe Kerk voor Hogerzeil optrad. Hy had tot tekst I Jo&.4: q en 9. Wy dejeuneerden by de Insingers met Henk en de anderen.

Maandag kreeg ik een brief van Koo Avis over de preek van Max en het genot dat hy er van had. De/ vrouw van van Mels had er 14 bladz. van opgetekend.

Woensdag 24 Juli keerden JW. ?n Caroline naar Loenen terug.

Maandag 29 Juli begon Gijzel het terras achter de eetkamet te metselen.

Henk zond ons een herdruk van Papa's gedichèen in 1830 en '31 op de schutterijen vervaardigd,welke Henk uitgaf ten bate van de oudstrijders van die jaren,van wie er nog 300 in leven waren,en aan ieder van wie hy op de verjaardag van de Prinses zo gaarne een goud tientje zou willen geven.

Het eskader van de Keizer van Duitsland kwam van Engeland vóór de kust van Scheveningen om Prins Albrecht van Pruissen te begroeten, en vóór Zandvoort ter ere van Stephanie,de weduwe van de Oostenrijkse Kroonprins yftyi Rudolf. De Keizer was door een verrekijker zichtbaar.

Jan Six engageerde zich met Hiieronyma Bosch Reitz,die 10 jaar jonger was dan hy.

Zaterdag 24 Aug. reed ik met Lore naar Dieren om er Zondags het avondmaal te vieren. Kuenen en Hoekstra waren in de Kerk,maar kwamen niet aanzitten,wel Mia en Adriaan 0yens,die te Ellecom en pension waren. Lore reed 's middags naar Velp om de Nepveus met hun zilveren feest te feliciteren.

De baby van Max en Em was zeer aangekomen en een allerliefst kind,altyd zoet.

Maandag 20 Aug. spoorden wy naar Loenen,waar JW.,Caroline en Norrie ons opwachtten en wy over de Horst en de Kleine Horst naar de pastorie wandelden en nog en passant een cartonfabriek bezichtigden, 's Avonds keerden wy naar Dieren terugywaar wy Miek vonden,en Dinsdag gingen wy met Max,Em,JW.,Caroline,Miek en Nor naar de receptie der Nepveus,waar ik voor 't eerst Ada Torck zag,de vrouw van Reinout van Pallandt van Rozendaal.

H Pyy Toen ik by van Woelderen school lag, waren al de jongens op haar verliefd, ofschoon geen onzer haar ooit gezien had,maar van Woelderen had ons verteld dat zy rijk,schoon,eigenares van Rozendaal en een wees was en toen dachten wy allen: Wat zou het heerlijk zyn als ik haar tot vrouw kreeg !

Maar een der Pallandts van Keppel,met wie David te Leiden ha^-d gestudeerd, trouwde met haar en werd daardoor Heer van Rozendaal,maar hy maakte haar niet gelukkig,want hy leefde met een andere getrouwde brouw.

Woensdag 28 Aug. spoorden Lore en ik te 9t naar Nymegen,van waar wy met Prof. Boot en zyn dochter naar Neerbosch tramden. Van 't Lindenhout had alle Evangelisten en hun vrouwen en het Bestuur geïnviteerd om 28 ën 29 Aug. by hem door te brengen, 't Was jammer dat wy alleen Woensdag 28 konden komen,daar de Nepveus de 29ste hun zilveren bruiloft vierden. Te Neerbosch vonden wy van het Bestuur Graaf van Zuylen,Knottnerus,Louis Nepveu, Frits van Pallandt en twee heren Brants v.d.Oldenbórch.

Wernet KW1 "w^if1*16,baronesse Torck, echtgenoote van Adolf ernef Karei Willem baron van Pallandt, met haar zoontje redenk Jacob Willem. Op den achtergrond het kasteed Roosendaal. Schilderij van Cornelis Kruseman.

Aan het dejeuner had Frits van Pallandt het byzonder druk met Lore,die hem charmant vond, en trachtte een der heren Brants my over te halen om geheelonthouder te worden, ha het dejeuner zongen de wezen,van wie er 900 in de Stichting waren,in de kapel en werd door sommigen op de hoorn geblazen. Van l£ tot 4 moesten wy vergaderen,terwijl een dochter van v.1t Lindenhout Lore door de gebouwen rondleidde.

Aan het diner te 4 uur was het niet minder vrolijk dan aan de lunch en werden tal van toasten geslagen, en te 5"? reden wy allen per tram naar Nijmegen,waar Knott- nerus in de Grote Kerk sprak.

Wy bleven in hymegen by de Mac- kays thee drinken en in het Hotel Bellevue overnachten en ontbijten,maar de anderen keerden naar Neerbosch terug,van waar zy de volgende dag een rijtoer naar Berg en Dal zouden maken.

Donderdag 29 Aug. was het prachtig weer en spoorden wy al vroeg naar Dieren terug,van waar wy te 1-j- met Emilie naar Velp tramden. Max kwam iets/later daar hy nog trouwen moest. Er was muziek van de Rozendaalscge kapel, maar overigens was er niets te doen. Daar ons gevraagd was om zo vroeg mogelijk te komen,ver- ' wachtten wy dat het een of an

der zou voorgesteld worden,maar er gebeurde niets,en de namiddag scheen my lang toe. Te 5 uur gingen wy aan tafel. Nepveu las een korte speech voor, waarna Louis Lepveu lief het Evangelie verkondigde; vervolgens zeide Willem Nepveu driemaal hetzelfde,waarby Ada van Loon voor souffleur diende,daarna las Max een onverbeterlijk vers voor en deed Agnes van Loon niet voor hem onder. Ik eindigde; Willem,Hendrik,Insinger,Karei Beels en Jan Steengracht vonden het al zo gemakkelijk om te zwijgen,dat kost ongetwijfeld Het diner duurde drie uur en ik was totaal uitgeput,

t

„ 7b y . - Mc*+~ * ^

V

de minste Louise

inspanning, ...vxu Uiuvi uuumc ixixx dl x.iv w«.ü tu taai ux oge^iu o • xiuixxüc

Elout scheen weer jaloers te zyn en zweeg en Mevrouw Nepveu-Bentinck,myn andere buurvrouw,had ook niet veel te vertellen. Wy vertrokken te half negen.

Enkele verzen uit het gedicht van Max:

" En heb ik deze reis 't gedicht " Eens andren moeten leren,

" Zo zal ik op Uw zilvren feest " Er zelf een fabriceren."

Hoe zyn my al die jaren door Die regels bijgebleven,

Hoe hebben zy my menigmaal

De rust der ziel verdreven !

Mocht andren op dit zilvren feest Het uitzicht vaak bekoren,

My kwam dat schrikbeeld:" Het gedicht !" Terstond de vreugd verstoren.

't Was wreed een kind van nog geen vijf Z6 iets te doen beloven,

'k Ben nu haast dertig,maar nog gaat Het mijne kracht te boven.

c