Donderdag 23 Februari stierf Leonard Beels onverwachts. Hy was sinds lang lijdende en had soms vreeslijke pijnen in het middenrif, zodat hy dikwijl over de grond kroop. Zyn medicus Dr

1 8 8 4.

Donderdag le Kerstdag moest ik het feest in de Zondagschool van van Mels bywonen van 1 - 3i,en eerst toen begon de uitdeling !ANNO 1885

hk if

By een wedloop op schaatsen wonnen de Friezen het te Tietjerk van de Eng. kampioen George Smart. De Noren en de hardrijder uit Canada hadden zich teruggetrokken.

Van 29 Jan. tot 7 Febr. logeerde Lore te Hoenderloo. By haar komst was zy teleurgesteld te zeen dat de kleine dominé,zoals Dr.van Vlaanderen de baby noemde,er m&h uitzag voor een kind van twee maanden. Later viel hy haar weer mee,want hy was een extra fyn popje,maar hy had een lekker spekrugje en hals met plooien. Hy scheen zeer gezond te zyn,want hy spartelde met handen eb voeten en zag er wakker en snugger uit. Onze kinderen, schreef Lore,waren echter fdrser op die leeftijd. De catechisatie van Max werd druk bezocht en hy was van plan Zondagavond een Bijbellezing te houden.

Ik kreeg om de andere dag tijding van Lore en schreef haar elke dag, maar terwijl ik haar brieven alle by my heb,vond ik van de myne geen enkele.

kkk}

Op 4 Febr. schreef Lore my: " Je languis d'entendre ton impression " de Baby; je le trouve très éveillé,agitant bras et jambes,riant souvent " aux éclats,regardant partout à la ronde; il dort et mange très bien,de " sorte qu'il est bien portant,mais je le trouve maigre et fluet et je " vois bien qu'Emilie ne s'en aperçoit pas,car elle le trouve gros et " gevuld,et Neeltje,qui Vient d'un bébé très achterlijk,ne le voit pas " non plus. Mais j'ai été chez quelques pauvres gens,qui aussi ont des " bébés,et c'était une différence ! J'aurais tant envie de donner au petit " Maurice un peu de haver de gortwater dans son lait,qui me fait l'effet " trop peu nourrissant,mais Emilie ne le veut pas. "

De volgende dag schreef Lore my:"... Gisteren heb ik heel pleizierig " aan 27 jongens catechisatieles gegeven. Aan JW. zou ik elke Zondag zulk " een klas toewensen,want zy luisterden met belangstelling en antwoordden " goed. "

Dora kreeg pianoles van Caroline Gunning en zangles van Juffr. Eappard ten huize van Mia Oyens.

Voor het eerst werd deze winter in Amsterdam werk aan de armen verschaf t , waarvoor ƒ 135.000- aan vrijwillige bijdragen inkwamen,een stap tot het socialisme. In Londen trachtten de communisten de Londonbridge en het Parlamentshuis door dynamiet te vernielen.

In Spanje waren aardbevingen te Malaga)Granada en Alhama en werd er in Nederland voor de slachtoffers gecollecteerd.

Zondag 8 Febr. hield ik ons eerste kleinkindje ten doop.

bkkS

Maandag 9 Febr. werd Mr. C.Dedel 79 jaar en de volgende dag ontsliep hy na met zyn zoon Willem gegeten te hebben,in zyn stoel. Zaterdag 14 Febr. woonde ik zyn begrafenis by.

Frank lootte voor de Nationale Militie,trok 1257 en werd in Maart goedgekeurd,zodat wy een plaatsvervanger moesten stellen.

Wy hoorden ten Kate zyn "Nieuwe Kerk" voordragen. Brillant.

Op 17 Febr. vertrok Christiaan naar Java.

Lore correspondeerde met Mevrouw Immink-Crommelin te Amersfoort over Melle Claudine Bader van Neuchâtel,daar Rollier zich al lang onmogelijk gemaakt had.

Vrijdag 20 Febr. maakte ik de vertaling van Ezechiël af,na er sinds 16 Febr. 1884 over gewerkt te hebben. Ook had ik plannen van de nieuwe tempel getekend.

k

LVIII

Donderdag 31 Maart verliet ons Rollier,na slechts 7i maand by ons geweest te zyn. Twee dagen tevoren vond Miek de Bijbel van Segond,die Miek haar cadeau gegeven had,op haar tafel liggen,met een brief,waarin zy Miek voor een Judas uitmaakte,zodat Miek die niet verder las maar verbrandde. Zonder afscheid te nemen,behalve van Lore en van Nor,vertrok zy met de Noorderzon om met Mei in dienst te treden by de familie van de Wall Bake.

Op 2 April kwam er 's avonds een horribele brief van Rollier aan Lore, vol gal en bitterheid,waarin zy zich beklaagde dat deze haar van de aanvang af gehaat had en de kinderen haar,op Nor na,hadden bespot. Lore antwoordde haar maar kreeg de brief ongeopend terug met enige lelijke woorden op het couvert. In 1903 zeide Adrienne,bonne by Max,my dat Rollier zich eerst heeft laten mainteneren en daarna in een publiek huis is te lan|L gekomen.

Op 2dg Paasdag engageerde Fernanda Backer zich met Dirk JBlaauw,oudere broer van Abbie,dragonderofficier.

Op 23 April kwamen wy voor goed buiten. Het was heerlijk warm zomerweer tot 4 Mei»toen het koud werd.

Christiaan zond goede tijding uit Indi‘ë,waar hy tal van abuizen de kop hoopte in te drukken en zo doende bezuinigingen in te voeren.

De Nepveus gingen naar een logement van Wackwitz aan de Straatweg en de Haarlemmer Hout. Ik las " Quatre ans chez les Achantis",zeer emou- vant,waarin de zendeling Ramsayer beschrijft hoe hy met zyn vrouw en de zendeling Kuhne van 1869 tot '74 in de bloedstad Comassi gevangen gehouden werd,totdat de fingelsen hen bevrijdden. Dagelijks werden er mensen geslacht zodat de stad naar bloed stonk.

Ti'hdfil Henri 'Uatdal daagde Frits Egidius uit omdat hy Jacqueline (Borski)

niet gegroet had,maar Frits bedankte er voor om zich te laten doodschieten. Op 19 Mei trouwde Tindal met Jacqueline,323 dagen na de dood van Willem Borski.

Zaterdag 30 Mei deed Frank,na pas voor 8 maanden student geworden te zyn,cand.in de rechten te Utrecht voor de Prof. Hamaker,de Geer en d'Aulnis.

Maandag 1 Juni gaven wy JW. voor zyn verjaardag de Missionsatlas van GrUndemann en vertrok Lore naar Hoenderloo. Ik schreef haar diezelfde iHbrJ dag uit Amsterdam:" Liefste Schat van myn hart ! Ofschoon ik je niets te " zeggen heb dan dat je my altyd meer dierbaar wordt en ik je dus des " te moeilijker kan missen,zo vind ik dit toch van genoeg belang om er " een velletje papier voor te nemen en het je te schrijven. Ik hoop dat " je een even voorspoedige reis hebt gehad als Hor en ik en het in het " open rytuig van Max niet te koud was,want hier blies de wind hgvig uit " het Noorden en woeien er wolken stof over de Dam. Na het eten sloot ik " dan ook het raam en nu zit ik zelfs met de deur dicht. Van Dijk schreef " my dat Piet Huët zich aan het spifcitisme heeft overgegeven,wat my niet " verwondert zou, want hy is van alles geweest,een spotter,een gereformeerde, " en een volger van P.Smith. Nor heeft aan Saartje een kwartje gevraagd " om een goudvis te kopen,maar die heeft zy hem geweigerd. Höveler zeide " my dat van Jesaja nog slechts 104 exemplaren over zyn."

Lore schreef my: " Le petit chéri est délicieux. Il a de gros petits " bras et la chair en e$£ stevig et marbrée. Son visage est ce qu'il a " de plus chétif,mais il a l'air excessivement intelligent et je crois " qu'il deviendra très joli. Il ne fait que rire et sauter,sa peau est " blanche et douce comme d'une petite fille et c'est délicieux de lui h b x 2. " voir tendre ses deux bras potelés. Max et Em m'accompagneront à Nimègue."

Woensdag 3 Juni schreef ik:" Quel bonheur que notre petit soit si " &i en et que c'est drôle que Max et Em t'accompagneront à Nimègue. Seu- " lement Emilie ne pourra se faire aucune idée de la vieille ville sale " que nous avons connue. En tout cas elle était moins laide que Weesp,où " Hansje Schimmelpenninck et van Tuyll,qui se marient le 12 Août,vont de- " meurer. Ils habiteront la maison de feu Monsien* de Bruyn,je weet wel,

" de briesende leeuw ! Demande à Nimègue des nouvelles de Bach,de notre " tfuisinière Mina et du petit bossu Koppel. Adriaan Oyens heeft Jacqueline " in de Champs Elysées zien tijden. Zy zag er rayonnant uit,maar hy suf !"

Diezelfde dag schreef Lore my.Merci de tous les détails que Hbs'i " tu donnes. Ce matin Emilie a son école de couture et Jan Gunning est

" attendu pour le diner. Demain nous espérons être à Nimègue à 11-ji pense " alors à nous. Adieu,Ta C."

Vrijdag 5 Juni schreef Lore uit Nimuègue, zoals Piet Six de stad noemde:" Hier ben ik dus weer in de oude stad,maar in zoverre tref ik " het niet,omdat wy hier,evenals toen Jacob Ploos by ons logeerde,vuur in " plaats van lucht inademen. Wat is het heet ! Men kan om niets anders " denken en je weet dat het hier erger is dan overal elders door de droge " lucht en de witte huizen en het gebrek aan schaduw. Gisteren wees de " thermometer 85“ en nog wel op het Noorden en toch hebben wy gedaan " alsof het niet warm was en hebben wy de ganse middag gewandeld,en meest " in de zon,want die kan men hier niet ontlopen. Maar ik wil iets hoger " op beginnen."

Hic S'H

" Gisteren ochtend zyn wy te 8-5- van Hoenderloo vertrokken, en het was " een delicieus ritje langs een allerliefste weg. Het paard heb ik bewon- " derd,want het rytuig met 4 personen is niet licht,en eerst moesten wy " 3 kwartier door het zand, berg op berg af,en daarna draafde en galoppeerde " het beestje moedig voort tot Arnhem,waar wy juist in twee uur te 10^- aan- " kwamen.
" En het paard zag er niets moe of bezweet uit. 's Avonds moest hy " diezelfde weg terug afleggen en de zandweg voor het laatste eind. Hor- " ribel ! Het was meer dan grappig Eist met het huis van de Man,en Lent " voorby te stomen en reeds binnen het half uur in de oude stad te zyn,

" ofschoon wy nog te Oosterbeek hadden stilgehouden. Alles is hier zó " veranderd dat men zou wanen in een vreemde stad te zyn,behalve de Markt " en de Burgstraat,en toch zyn ook dsAr overal mooier winkels en beter hui- " zen gebouwd. De Mackays hebben ons allervriendelijkst ontvangen en zyn " byzonder hartelijk. Ha het dejeuner ging Suze met ons uit en bracht zy " ons overal zodat Em en ik er by neervielen. De Molenstraat is onherken- " baar,want die is veel langer geworden en al die nieuwe huizen en dat " zogenaamde park daarvoor geeft er een geheel ander aanzien aan. Die " parken zyn echter nog niet heel prachtig,want de boompjes zyn nog heel " nietig en met één blik overziet men de gehele aanleg,die braai-,waai- en " stoflust heten kan. Hymegen zou my nog hoegenaamd geen lust geven om " er te wonen,maar als ik een plekje kiezen moest,dan zou het het Kelfkens- " bos zyn,want daér zyn de bomen in die 24 jaar goed gegroeid en is er " schaduw. Half dood kwamen wy thmis,na nog het Stadhuis bezichtigd te " hebben,dat een waar Museum geworden is en waar de broer van Daatje Is- " raëls ons rondleidde,die nog alles van ons afwist en je veel complimen- ” ten zendt. Max en E. amuseerde het je parket,de raadkamer en terechtzit- " tingzaal te zien."

" Zy vertrokken te 5 uur en Betsy van Egmond,die kwam eten,zag ze " nog even. 's Avonds gingen wy naar de toren achter in de tuin en dronken " er thee,wat heel aangenaam was,daar men er zo hoog zit en dus zo fris " mogelijk. Om 11 uur naar bed en ik sliep goed in een heerlijk bed. De " thermometer wijst weer 88° en dus denk ik niet uit te gaan. Hans v.d.

” Brugghen is te dejeuneren gevraagd en vanavond drinken wy denkelijk " thee by Betsy van Egmond,die zonder kinderen en dus alleen is."

" Ik hoop dat het te Beek minder heet zal zyn,want in de hitte ben " ik maar een half mens en de blakende zon is zo eprouvant voor de ogen.

VA S io

4/ éS'ó)

" Vader Stoop zag ik gisteren in een winkel staan. Ik ben blij dat JW. op " zyn verjaardag niet vergeten is. Ik heb nog juist genoeg kracht om van " je te houden,maar niet om je te omhelzen; daar is het te warm voor."

Ik schreef aan Lore o.a.dat Erank in Amsterdam was om aan Prins te vragen of hy iemand naar Utrecht zenden kon om zyn bureau naar Amsterdam te transporteren. " Gisteravond heeft hy al in de Ned. Wetboeken en in de " Handleiding tot het Handelsrecht van Asser zitten studeren. Adriaan Oyens " begreep niet wat hy doen zou als hy reeds op zyn 21ste jaar promoveerde " en Mia vroeg of er soms een meisje achter zat. Ik heb my heden ochtend " verslapen tot kwart over achten. Kom dus gauw terug anders verslaap ik " my elke ochtend,als ik niet met je vrijen kan."

'* 't Is wreed dat de ouders Immink Juffrouw Bader hebben laten ver- " trekken,want de kleine Gerard is pas 8 jaar en kwijnt onder die schei- " ding weg. Het was touchant om te zien hoe hy haar vasthield."

Zaterdag 6 Juni schreef Lore my uit Beek in Limburg,waar Hugo van Rossem predikant was:" It is a pity that it is already so late (I0-t),for " I have so much to tell you and I should have liked to send you a long " letter,but we had a rather late dinner at 6 and then we took a nice long " walk from 7-9• How we have had tea and to my dismay I see that it is so " very late. You will have heard of my yesterday's drive by Dora's letter;

" we finished the evening at Betsy van Egmond's and this morning I went " to the station in an open carriage and departed at 12. In Venlo TF had " to remain half an hour,but as the sky was clouded I did not suffer too " much from the hea$. Hugo was at Beek's station with a little vehicle " and showed me first the house,the garden,the church and everything in- " elusive,and afterwards we had a splendid dinner,soup,cutlets with french " beans,veal and salad and pancakes. To-morrow he expects Rev. Pijnacker " Hordijk for dinner and for the following days he has so many plans and " wants to keep me as long as possible. So it may be that I won't come " back before Thursday but of course not later. "

" Hugo has so well taken care that everything should be in applepie- " order: soap,a writing map and inkstand,a nosegay were in my room,so you " see I am well cared for. It is so dreamlike to be here; nature is very " nice,cornfields and hills,but very few trees,so I suppose one can only " walk here in the evening or when the sky is clouded. The houses,the smell, " everything is like Germany and as Frank will have told you,so much re- " minds yeu that it is a Roman Catholic country. To-morrow there will be a " procession in the village."
Zaterdagochtend 6 Juni schreef ik uit Amsterdam:" Chérie,je viens de " recevoir ta lettre de Vendredi aveclles détails de tes impressions de " Nimègue,qui m'ont beaucoup amusé,bien que je t'ai horriblement plainte " de devoir faire ces courses par cette chaleur tropicale. Emilie t'aura " plainte d'avoir du habiter cette ville pendant 4 ans. ..."

tybbo

Zondag schreef ik opnieuw o.a. dat er 125 hopen hooi op het plein achter het huis lagen,dat de hitte alles had doen uitlopen,het eikenhakhout opeens grote bladeren gekregen had,de pikanjelieren schier alle in bloei waren,de rode kamperfoelie tegen de verandah vol bloemen zat,enkele rozen reeds zichtbaar waren,de vigelia's schitterden alsjeen veelkleurige japon,de rododendron by het kamperfoeliebruggetje vol bloemen zat en binnen 8 dagen de eerste doperwten konden geplukt worden. Een heirleger rupsen vernielde het eikenloof,de spreeuwen hielden er duchtig onder huis en de mieren aten de aardbeien op.

Maandag 8 Juni schreef Lore my:" Ik zou je wel aldoor willen schrij- " ven en toch is het vreemd dat ik er hier te Beek niet toe kom,en als ik " je onze dagjes vertel zal je dit begrijpen. Eergisteravond,toen ik myn " briefkaarten geschreven had,ben ik naar bed gegaan en heb ik redelijk " goed geslapen,maar ik ben te vroeg wakker geworden,omdat de Roomsen een " processie in de straat hielden. Horribel ! Om 8-j ontbeten,gelezen, en " tegen 10 uur naar de kerk,die hoe klein ook,toch nog veel te groot is,

" want wy waren slechts met ons 50 toehoorders. Hugo preekte over de dwaze " rijke. Ha de dienst kwam de Kerkeraad koffie drinken. Daarna schreef ik " aan Max en E,terwijl Hugo ging slapen en te 2-p ging hy Pijnacker Hordijk " afhalen; hy vroeg my om de jongenscatechisatie te houden. Dit deed ik " van 2\ tot 5t* Daarna maakte ik kennis met Pijnacker Hordijk en te 5 uur " dineerden wy. "

" Cette Sientje cuit trés bien et fait 1'impossible en une journée.

" Inmiddels was het gaan onweren en regenen; wy bleven dus thuis tot na " de thee en brachten toen Dr.P.H. naar het station,waarna wy nog een " beetje wandelden en ons verbeeldden dat het iets minder heet geworden " was. Daarna lectuur met Sientje en toen naar bed."

" Vandaag gaan wy naar Maastricht,waarvan Dr. P.H. onsede honneurs " wil doen,en morgen naar Valkenburg. Woensdag heeft Hugo lust de dag met " my in Chaudfontaine door te brengen,dat niet ver van hier ligt en beel- " dig lief moet wezen. Maar indien het zo warm is vind ik het een dwaas- " heid en blijf ik liever thuis. Gisteren was het erg benauwd en heden " schijnt de zon weer wanhopig. "

Diezelfde dag schreef ik aan Lore:" Het zou misschien beter zyn je " zonder tyding te laten,want dan zou je vroeger terugkomen en niet tot v " Donderdagavond weg blijven. 't Is too bad om als een jonge meid by een «p, ongetrouwd heer te gaan logeren en zyn man en zeven bloeien van kinderen ^ 0 " aan hun lot over te laten. Ik schrijf dan ook alleen om my te troosten

Hlob/ " en knorren>want in Beek zal je met je tijd geen weg weten,daar

" men in deze hitte tot niets in staat is. Gisteren middag liep ik met " Frank naar Ankeveen,omdat ik beloofd had de intree van Franssen by te " wonen; het was om te smelten en in de kerk om te stikken. De preek was " goed,maar Klomp en Klaarhoven zullen niet tevreden geweest zyn,daar Frans- " sen zeide dat men van de uitverkiezing niets zou horen en een gezang liet " zingen. Later gingen wy hem en zyn vrouw geluk wensen. Vergeet niet dat " er in Bantam wel bomen zyn en je daér zeer geliefd bent."

Dinsdag 9 Juni schreef Lore my o.a.:" Je viens de recevoir ta " carte de Lundi soir qui m'a fait rire aux larmes. Oui,si tu ne m'écri- " vais plus je n'y tiendrai pas,c'est sûr,et reviendrais au plus vite,

" mais tu ne seras jamais aussi cruel,n'est ce pas ? Je vindt het immers " goed dat ik hier ben ? Le bon Hugo est terriblement seul. J'espère que " JW. n'ira jamais habiter une cure tout à fait seul ! c'est trop enig et " quoique Hugo soit satisfait je trouve que sa vie n'est pas gezellig du " tout au milieu de cette population catholique,et personne avec qui prier " ou causer le la seule chose nécessaire. Je n'y tiendrais pas,et Nimègue h è b Z " me semblerait un paradis en comparaison de Beek,parce qu'il y avait plus " d'intercourse."

" Au fond,j'aurais très bien pu aller aujourd'hui à Valkenburg et " demain at home,mais Hugo avait tant envie de m'y conduire demain à cause " de quelques arrangements et que la grotte sera visible et éclairée. Hier " nous avons diné à 2 h. et ensuite nousavons oamffK»n <>/•"■■■! i iittem pi nntm-sr "-p.Que voir-.La_vllL^-

" pris le train pour Maastricht où nous avons commencé par nous promener " pour voir la ville,puis nous avons sonné à la porte de Mr. Pijnacker Hor- " dijk qui nous attendait avec du thé et des gateaux et qui avait fait ve- " ni^r une voiture ouverte,où nous primes place à. 6 h.pour visiter le parc,

" le Pietersberg,une énorme grotte etc. Maastricht est une belle ville et " les environs immédiats en sont très jolis. On ne peut s'imaginer qu'on " est en Hollande quand on gravit ces hauteurs et que l'on voit ces rochers,

" dont on taille des briques et dans lesquels se trouvent des grottes à 2 perte de vme,et on s'attend à entendre parler tout autre que le Hollandais. " Demain nous irons donc à Valkenburg et Jeudi je volerai dans tes braà.