DöRDÜNCİ BÖLÜm giRİŞİMCİLİK İŞletme ve giRİŞİMCİLİK İLİŞKİSİ

4.2.1. Girişim, Girişimci ve Girişimcilik Kavramları

4.2.1.1. Girişim ve Girişimci (Teşebbüs ve Müteşebbis)

Girişimci kavramını tanımlamadan önce girişimcinin ne olmadığını görmek gerekir. Daha sonra girişimci (teşebbüs) kavramını açıklamak daha doğru olur. Girişimci ne değildir? Sorusunu sorarak işe başlamak gerekir.

• Girişimci, tek başına başarıya ulaşan kişi değildir.

• Girişimci, müşteri kandırarak para kazanan birisi değildir.

• Girişimci, hayalperest birisi demek değildir.

• Girişimci, maceraperest birisi demek değildir.

• Girişimci, kumarbaz birisi demek değildir.

• Girişimci asosyal birisi demek değildir.

• Girişimci, kendi menfaati için herşeyi yapabilen kişi değildir.

• Girişimci, her şartta veya en kısa sürede çok para kazanan birisi değildir.

• Girişimci, doğulur, sonradan olunmaz demek değildir.

• Girişimci, sadece parası çok olan birisi demek değildir.

• Girişimci, sadece iyi okul performansı ve iyi eğitim almış birisi demek değildir.

• Girişimci, genç ve enerjik olmalı, yaşlılar girişimci olamaz demek değildir.

• Girişimci, kervanı yolda düzen kişi değildir. Yola çıkmadan kervanın yoldaki durumunu gören kişidir. Girişimcide strateji ve planlama çok önemlidir.

• Girişimci için sermaye yeni bir iş kurmak için en önemli unsurdur. Gerisi önemsiz demek değildir.

• Her yeni iş kuran girişimci demek değildir. Girişimcilikte devamlılık esastır.

• Girişimcinin iş yeri, çok gösterişli ve görkemli olan bir yer demek değildir.

• Herkes girişimci olabilir ile girişimci mükemmel olmalıdır fikri yanlıştır. Herkes girişimci olamaz ve hiç kimse mükemmel değildir.

• Girişimcinin ne olmadığını veya ne ifade etmediğini yukarıdaki maddelerde söyledikten sonra girişimcinin tanımlarını yapmakta fayda vardır.

Günümüz akademik çevrelerinde girişim ve girişimci ile ilgili çok sayıda tanım yapılmaktadır. Girişimci kelimesi bir işi, bir fikri uygulamaya başlayan kişi manasına gelmekte ve girişmek fiilinden türetilmiştir. Daha çok askeri literatürde öncü, önde giden, lider manasında kullanılmaktadır. Girişimcilik kavramı ilk olarak Fransada yaşayan İrlandalı iktisatçı Richard Cantillon tarafından kullanılmıştır. Dinamik girişimcilik olarak ilk kullanan kişi ise J.Von Schumpeterdir.

Köken olarak Latince’de intare kökünden gelen girişimci kavramı, Fransızca entrepreneur kelimesinden o da entreprendre fiilinden gelmekte olup girişmek, el atmak, üstlenmek, kalkışmak, atılmak, harekete geçmek, bir şey yapmaya başlamak anlamlarından kullanılmaktadır. Girişimci kavramı ilk olarak Fransızcada görülmüştür. Anlam olarak araştırmacı, maceracı, hükümet alt yapı bağlantılarını kuran kişi, mimar ve tarım ile uğraşan insanlar için kullanılmıştır. Daha sonra endüstri alanında, risk alan veya riski hesaba katabilen sermayedarlar için kullanılmış ve böylece anlamı genişlemiştir (Shimazaki, 1992, Aktaran: Çetinkaya, 2011). İngilizcede ise entre giriş ve pre ilk kelimelerinin birleşiminden meydana gelen ilk giriş, veya girişim, entrepreneur sözcüğü girişimci, entrepreneurship te girişimcilik manasında kullanılmaktadır. Daha önceleri ülkemizde girişim manasında Arapça kökenli teşebbüs, girişimci manasında ise müteşebbis kelimeleri kullanılmakta; müteşebbis teşebbüste bulunan kişiye verilen bir isimdir.

Girişimciyi, “kaynaklar konusunda öngörüde bulunarak işi planlayan, insan kaynaklarını örgütleyerek girdilerin işlenmesini sağlayan ve elde edilen çıktıyı da kârlılık oluşturacak şekilde müşterilerin kullanımına sunma becerisini gösteren kişi” seklinde tanımlamak da mümkündür. Buna göre girişimci emek, teknoloji, sermaye ve doğal kaynaklar olarak sayılan üretim faktörlerini en güncel teknik yöntem ve bilgilerle analiz edip bir araya getirerek mal imal eden, hizmet sunan, ticaret yapan şahıs olarak ön plana çıkmaktadır. Bygrave ve Hofers ise girişimciyi, "fırsatları algılayarak, fırsatlar doğrultusunda işletmesini şekillendiren kişi" olarak tanımlamıştır (Mueller ve Thomas, 2001, Aktaran, Çetinkaya, 2011). Girişimci, bir ülkenin gelişme hızını belirleyen etkili sosyal aktörlerden biridir (Wennekers, 2005; Friss vd., 2004, Aktaran, Çetinkaya, 2011).

Girişimci, bir iş kurmak ve işletmek için risk alma arzusu yüksek olan kişidir. Girişimci, kazancı bol olabilecek bir fırsatı keşfedip, riski üzerine alarak fırsatı paraya çevirmek için harekete geçen kişidir. Girişimci (müteşebbis), kar sağlamak amacıyla işletmeyi kuran, harekete geçiren ve çalıştıran kişidir. Girişimci, başkalarının ihtiyaçlarını karşılayacak mal ve hizmetlerin ortaya konulması için üretim faktörlerinin tedarikini ve bu faktörlerin üretim sürecine dahil edilerek dönüştürme işini gerçekleştiren kişidir. Diğer bir ifade ile girişimci, toplumun ihtiyaç duyduğu mal ve hizmeti üreterek veya ticaretini yaparak maddi ve manevi kazanımlar elde etmeyi hedefleyen kişidir. Daha geniş bir açıklaması ise kendi işini kurmayı düşünen ve harekete geçen, bulduğu iş fikirlerinin uygulanabilirliğini araştıran planlayan ve çalışmaları yapan ve risk alabilen kişiler ancak bu hedefe ulaşabilir. Aynı zamanda girişimcilik fikirlerini, kabiliyetlerini ve bilgilerini bir araya getirerek kendi işini kuran kişi de girişimci olarak tanımlanabilir.

Genel bir ifadeyle girişimcilerin ticari mali ve sınai faaliyetlerini gerçekleştirmek için kurdukları ekonomik kurum ve işletmelere girişim adı verilir. Başka bir tanıma göre girişim “belli bir adı, unvanı, bir çalışma birimi, belirli bir sermayesi ve belirli bir organizasyon sistemi olan ekonomik birimdir” (Parıltı ve Aydıntan, 2008, Aktaran: Çetinkaya Bozkurt, 2011). Çoğu zaman aynı anlamda kullanılsa da girişim ile işletmenin aynı olmadığının da bilinmesi gerekir. Girişim, “belirli bir yasal, finansal, örgütsel ve ekonomik özelliğe sahip kuruluştur” (Sabuncuoğlu ve Tokol, 2001, Aktaran: Çetinkaya Bozkurt, 2011). İşletme ise, daha çok fabrika ya da satış mağazası gibi mal veya hizmet üreten ya da pazarlayan teknik birimler olarak belirlenmektedir (Çetinkaya Bozkurt, 2011). Başka bir deyişle girişim bir veya birden fazla işletmeye sahip olabilen bir kuruluşlar olarak belirtilirken, Örneğin Pektim Petrokimya Anonim Şirketi birçok işletmesi olan bir girişim; buna bağlı plastik işleme fabrikası ise bir işletmedir. Girişim kavramı; kâr veya başka biçimlerde fayda sağlamak amacıyla, ücret karşılığında satmak için mal veya hizmet üretmek, ya da fonlar sağlamak üzere kurulan, hukuki ve finansal kişiliğe sahip, devamlı nitelikte bir yapı olarak tanımlanır (Tutar ve Küçük 2003, Aktaran: Çetinkaya, 2011). Bu tanımların biri birinden farklı yönleri olmasına rağmen, yinede bütün tanımların genel olarak bazı ortak noktaları olduğu söylenebilir. Bu noktalar, fırsatları yakalama, risk alma, yenilikçi olma, yeni bir iş kurma ve yeni ürün üretme vb. yönler olarak sayılabilir. Son olarak genel ve kapsamlı bir girişimci tanımı yapacak olursak: (Tekin, 2009)

Girişimci, pazardaki fırsat ve gelişmeleri görüp toplumun ihtiyaç duyduğu ürünleri üreterek, hizmetleri sunarak veya ticaretini yaparak, maddi-manevi kazanç sağlamayı hedefleyen, bu amaçla kendi işini kurmak için harekete geçen ve iş fikrini gerçekleştirmek için araştırma, planlama, organizasyon ve koordinasyon çalışmalarını yapan, sonuçta girişimci; gerekli bilgi-beceri, işyeri, eleman, makine-ekipman v.b. işletme girdileri ile finansman kaynaklarını bir araya getirerek, kendi işini kuran kişidir.

Bu tanımlardan hareketle Grişimin özelliklerini aşağıdaki gibi belirtmek mümkündür:

• Girişimin amacı, kazanç ve kâr elde etmektir.

• Girişim, ücret karşılığında satmak üzere mal veya hizmet üretir veya fonlar sağlar. Bu özellik, girişim olmanın olmazsa olmazıdır.

• Girişimin dört temel işlevi; üretim, pazarlama, satış ve bu üç işlevin yerine getirilmesi için gerekli olan finansmandır.

• Girişim, hukuki bir birimdir. Tüzel kişiliğe sahip bulunan girişim, sahiplerinden ayrı bir kişiliğe sahiptir. Çalışmalarını bu kişilik altında yürütebilecek, hak ve yükümlülükleri üstlenir.

• Girişim, finansal bir birimdir. Girişim kendisine ait olan varlıkları ve bunların karşılandığı öz ve yabancı kaynaklara sahiptir.

Girişimci olmayı düşünen veya ben girişimci olabilirim diyen kişilerin ilk yapacakları iş kendilerini analiz etmekle başlar. Çünkü kişiyi en iyi bilen onu yapan ve kendisidir. Bu sebeple kendisi için bir SWOP analizi yapmaktır. Girişimde bulunmayı düşünen kişi, önce girişimciden olması gereken özelliklerin hangilerinin kendisinde var olduğunu veya olmadığını tespitle işe başlamalıdır. Ters açıdan bir girişimcide olmaması gereken özelliklerin kendisinde var olup olmadığı araştırması gerekir. Daha sonra girişimci kendisinde tespit ettiği eksiklikleri gidermek için gerekli girişimcilik ve işletmecilik eğitimleri almalı takviye olarak başarılı girişimcilik hikayeleri okuyarak gerekli dersleri çıkarmak gerekir. En sonunda iş fikrine uygun bir iş tecrübesi yaşamak için kısa süreli dahi olsa bir işe girmelidir. İş dünyasına giriş yollarının başında teşebbüs faaliyetleri gelir. Günümüzde büyük işletme olarak bilinen bütün işletmeler başlangıçta küçük bir teşebbüsle işe başlamışlarıdır.

Girişimci ile ilgili dört temel unsur vardır: Fikir süreci, hayata geçirmek için harcaması gereken çaba, çaba sonucu ortaya çıkacak riski üstlenme ve bu riskin getirisi veya götürüsüne yönelik beklentidir. Girişimcinin taşıması gereken özellikler kitabın ilerleyen bölümlerinde daha da ayrıntılı olarak ele alınacaktır.

4.2.1.2. Girişimcilik Kavramı

Literatür taraması yaparken girişimcilik kavramına ait tek bir tanımın olmadığı görülmektedir. Bu da girişimciliğin bir çok yönü ve sürekli değişen bir kavram olduğunu göstermektedir. Girişimcilikle ilgili farklı yazarların tanımlamalarına bakıldığında girişimcilik ile ilgili tanımlarda en çok kullanılan kelimeler; (AÖF yayını) başlatma, bulma, fikir üretme, yeni işletme, yenilik, yeni ürün fikirleri, yeni pazarlar, fırsatların peşinde koşma, risk alma ve riski yönetme, belirsizlikleri belirli hale getirme, para kazanma fikri, kişisel tatmin, üretim kaynaklarının yönetimi, katma değer sağlama, büyüme arzusu, sahiplik, sorumluluk, yetki ve strateji oluşturmadır. Girişimcilik, “değer oluşturmak ve katkı yapmak için, kâr amacı güden yeni bir işletme kurma veya büyütme ve yeni bir mal veya hizmet ortaya koyma sürecidir” (Bird, 1989). Bir başka tanıma göre girişimcilik “bir fırsat algılama ve o fırsatı ele geçirmek için bir organizasyon ortaya koyma faaliyetidir” (Mueller ve Thomas, 2001, Aktaran, Çetinkaya, 2011,5). Girişimcilikle ilgili bu tanımlara göre, girişimcilik kavramı yenilik içeren, risk üstlenilmesi gereken bir olgu şeklinde tanımlanmaktadır. Günümüzün modern işletmecilik anlayışına göre hareket eden işletme yöneticileri girişimcilik kavramını, yenilik, esneklik, dinamiklik, risk alma, yenilikçilik ve gelişim odaklı olma gibi kavramlarla açıklamaktadır (Kutanis ve Hancı, 2004, Aktaran: Çetinkaya, 2011,5).

Geçmişte daha çok kâr amacı ile kendi işini kurma ve büyütme olarak tanımlanan girişimcilik günümüzde daha çok risk alma, yenilikleri yakalama, fırsatları değerlendirme ve bunları hayata geçirme süreci olarak tanımlanmaktadır. Girişimcilik kavramı değişik dönemlerde farklı açılardan inceleme konusu olmuştur.

Fransız iktisatçı Jean Baptiste Say’dan itibaren girişimcilik dördüncü üretim faktörü olarak genel kabul görmüştür. Böylece klasik üretim faktörleri olan emek, sermaye, doğa faktörlerine girişimcilik de eklenmiştir. Girişimcilik konusu sanayi toplumundan bilgi toplumuna geçiş ile birlikte, gerek ulusal gerekse de uluslararası boyutta gelişmiş veya gelişmekte olan ülkeler düzeyinde daha dikkat çekici bir hale gelmiştir (Börü, 2006, Aktaran: Çetinkaya, 2011,7).

Girişimcilik, yaşanılan ortamda bulunan fırsatları değerlendirmek, ilgili projeler oluşturmak, oluşan projeleri uygulama alanına taşıyarak üretimde bulunmak ve insan hayatını kolaylaştırma becerisine sahip olmaktır.

Girişimcilikle ilgili çevremizde veya basın yayın araçlarında çok sayıda girişmcilik hikayelerinden bahsedilmektedir. Bunlardan bir kaçı gezgin kütüphaneci, tarlada balık yetiştiren adam, yemek sepetim com vb. sayılabilir.

Yeni işletme kuran veya yeni girişimde bulunan kişiler piyasadaki işletme sayılarını arttırmakta, rekabeti kızıştırmakta ve bu durum müşterilerin işine gelmektedir. Aynı zamanda müşterinin istediği anda ve istediği fiyattan daha kaliteli mal ve hizmetlerin sunulmasına neden olmaktadırlar.

4.2.1.3. Girişimci ve Girişimcilikle İlgili/Benzer Kavramlar

Genellikle sermayedar, işadamı, işveren, tüccar, esnaf yönetici, lider, koç, teknisyen, teknokrat ve girişimci kavramları birbirlerinin yerine kullanılmakta, açık ve kesin tanımlarının yeterince bilinmemesinden dolayı kavramlar karıştırılmaktadır. Bu kavramların çok yakın ilişki içinde olması ve benzerlikler göstermesi birini diğerinden ayırmayı zorlaştırmaktadır. Ancak tüm zorluğa rağmen söz konusu kavramları birbirinden ayırmak ve açıklığı kavuşturmak gerekmektedir.

• Sermayedar Girişimci Ayırımı

Sermayedar, girişim için gerekli olan iktisadi ihtiyaçları para koyarak karşılayan kişidir. Koyduğu paranın karşılığı olarak faiz alır. Girişimcilik ile para sahipliğinin birbirinden kesinlikle ayrılması gerekmektedir. Çünkü girişim kavramı, paranın varlığından çok yeni ürün ve üretim tekniklerini, geniş bir öngörüsü yada değişen şartlara uyum yeteneğini ifade eder. Bu nedenle, girişimcilik yeteneklerine sahip olan fakat yeteri kadar sermayesi olmayan kişiler potansiyel birer girişimci olarak tanımlanmaktadır (Çetinkaya Bozkurt, 2011,7). Girişimcinin payı ise kardır.

Uygulamada sermayedar fiilen yatırıma giriştiği ve işletmesinin kurucusu olduğundan girişimci ile karıştırılmaktadır. Oysa girişimcilik, risk alabilme, dinamizm, mucit vb. özellikler gerektirmektedir. Her sermaye sahibinde bu özeliklerin bulunması beklenemez. İstikrarlı bir gelişme sağlayan kazanç sermayedar için yenilikler meydana getirmekten, riske girmekten, yeni başarılar peşinde koşmaktan daha çekici olabilmektedir (Müftüoğlu ve Durukan, 2004).

• Yönetici Girişimci Ayırımı

Yönetici işletmeyi profesyonel olarak yöneten kişidir. Profesyonel yöneticinin yönetim branşı, alanı, mesleğidir. İşletme sahibi işletmenin yöneticisi olabileceği gibi kendinin dışında işletmenin yönetilmesi için bir başka kişiyi işletmeyi profesyonel olarak yönetilmesine yönelik atama yapabilir. Günümüzde işletmelerin profesyonel yöneticiler tarafından yönetilmesi bir zorunluluk halini almıştır. Fakat bu tarz yöneticiler işletmeyi profesyonel olarak planlarken, organize ederken, yönetirken risk altına girmezler, kar veya zarara ortak olmazlar. Yani yönetici belirli bir ücret karşılığında yönetim fonksiyonunu (planlama, organizasyon, koordinasyon, yürütme ve kontrol) işletmenin sahibi adına işletmeyi yönetirler. Yönetici eldeki mevcut makine ve insan gücü kaynağını en etkin şekilde organize ederek işletmenin amaçlarına ulaşması için yönetim görevini yerine getiren ve yürüten kişidir. Girişimci ise bir iş fikri olan o fikir çerçevesinde işletmeyi kuran çalıştıran, verdiği kararlar neticesinde kar veya zarara katlanan, riski göze alan, işletmenin sahibi veya ortağı olan kişidir. Her girişimci aynı zamanda kurduğu işin yöneticidir. Bazı yöneticilerde de girişimcilik özelliği bulunabilir. Bu girişimci özelliği olan yöneticiler işletmesini belirsizlik ve risk altında başarıya ulaştırabilir. Eldeki kaynakları hedefleri doğrultusunda hareket ettirebilen kişiye girişimci, yönetici ise işletme sahibi adına hareket etmeye çalışan kişisidir. Girişimciler, normal yöneticilik standartlarının dışında artı kişisel özelliklere sahiptirler. Yani girişimci gelecekte, yönetici ise geçmişte yaşar.

• Lider Girişimci Ayırımı

Liderlik belirli bir hedefe yönelik olarak organize olan bir grubu etkileme sürecidir. Liderlik ise kendi dışındaki kişileri belirli bir amaç doğrultusunda motive ederek çalıştırabilme gücüdür. Resmi bir gücü (makamı/yetkisi) olmadan da bir grup insanı peşinden sürükleyebilen kişiye lider denir. Liderliğe insanları etkileme sanatı da denebilir. Liderlik, bulunduğu her pozisyon için çevresindekilerini etkileye bilme becerisidir. Girişimcilik ile liderlik bir birine yakın kavramlardır. Bir çok açıdan birbirine benzemektedirler. Girişimcide fikirlerini hayata geçirme ve yenilik konusunda etrafındakilere veya sermaye sahiplerine liderlik edebilmektedir. En ideal durum lider girişimcilik özelliğidir. Bu iki özellik birlikte bir kişide bulunursa o kişinin yapacağı girişim faaliyetinin başarıya ulaşma şansı yüksektir.

• İşveren/Patron Girişimci Ayırımı

Girişimcilikle karıştırılan kavramlardan biri, hukuki bir kavram olan “işverendir. Yine benzer kavramlardan biri de “patron” dur. Patron, girişimci olabileceği gibi sermaye sahipliği, işveren ya da yöneticilik kavramlarının yerine de kullanılabilir. Bir diğer kavram olan “sermayedar”, aslında para sahipliği anlamına gelmez. Mal ve hizmet üretimi için kullanılan üretim araçlarını ifade etmede kullanılan bir kavramdır. Girişimcilik ise, tüm bunlardan farklı olarak “devamlı risk almak suretiyle diğerlerinin göremediği ya da cesaret edemediği iş fırsatlarını değerlendiren kişidir” (Müftüoğlu ve Durukan, 2004).

• Yatırımcı Girişimci Ayırımı

Yatırımcı sadece kendi karını ekonomik faydasını düşünür ona odaklanır. Fakat Girişimci tüm paydaşların (müşteriler, çalışanlar, tedarikçiler, ortaklar, toplum ve ülke vb.) iktisadi ve toplum menfaatlerini dengede tutmaya çalışır. Bu açıdan girişimci yatırımcıdan daha fazla risk alan kişidir. Yatırımcının hedefinde daha çok para kazanmak var iken girişimcinin hedefinde hem para hem de toplum menfaatleri ön plandadır.

• Tüccar Girişimci Ayrımı

Ticari bir işletmeyi kısmen dahi olsa kendi adına işleten ve ticaret siciline kayıt yaptıran kişiye tüccar veya tacir denir. Tacir olabilmek için kurulan işletmeyi ilgili makamlara bildirmek, kayıt ettirmek gerekir. Daha sonra da kanunen tutmak zorunda olduğu defterleri tutarak ticaret yaparlar. Girişimci tacirden daha geniş kapsamlıdır.

• Esnaf Girişimci Ayrımı

Küçük sermaye ile iş kuran ve esnaf odalarına kayıt yaptırarak kendi emeği ile kendi hesabına bağımsız çalışan kişilere esnaf denir. Sermayeyi az, emeği çok katan yerel çapta iş yapan kişilere esnaf adı verilir. Bunlar genellikle küçük boy girişimde bulunurlar. Fakat girişimciler daha geniş bir bakış açısıyla olayalara yaklaşarak belki başlangıçta yereldirler, fakat zamanla global hale gelebilirler.

• Koç Girişimci Ayrımı

Koçlar daha çok işi uygulamalı olarak başkalarına öğreten ve iş süreçlerini yöneten idareci tipidir. Yani koç, işin tam ortasında yer alan, örnek olan ve göstererek işi yönetmeye çalışan kişidir. Koçlukta risk yok yöneticilik var, girişimcilikte ise hem risk alma hemde çalışanları motive ederek hedefe yöneltme vardır.

• Teknisyen Girişimci Ayrımı

Teknisyen, iş yapan, sorun çözen, bugünü yaşayan, işin kolayına kaçan, mevcutla iktifa eden kişidir. Teknisyene göre işlerin hayal edilmesi değil yapılması gereken durumdur. Girişimci ise vizyon sahibi yarını yaşayan, değişime açık, muhtemel fırsatları yakalayan kişidir.

• Fabrika Müdürü Girişimci Ayrımı

Fabrika müdürü fabrikası ile ilgilenir. Fabrikadaki sorunları çözmeye çalışır. Fabrikanın tasarımı, düzenlenmesi, kapasitesi, otomasyonu, çalışanlar, üretim ve mamul ile ilgili kararlar verir. Girişimci ise hem fabrika, hemde fabrikanın dışındakilerle ilgilenir ve önemli kararlar alır.

• Mentör Girişimci Ayrımı

Mentör danışılan, danışan kişiye yol gösteren fakat işin yapılmasına karışmayan kişidir. İşle ilgili kurmay pozisyonda bulunan kişidir. Girişimci hem kurmay hem komuta pozisyonundadır. Futbolcu için teknik adam ne ise işi yapan içinde odur. Sahaya çıkıp futbol oynamaz fakat oyunla ilgili taktikler verir. Girişimci gerekirse sahanın içinde de dışında da görev alır, kararlar verir.

4.2.2. Girişimcilerin Özellikleri

Girişimcilerin taşıdıkları kişilik özellikleri ile ilgili birçok farklı görüş bulunmaktadır. Girişimci için gerekli en önemli 3 ayak vardır: Kabiliyet, Cesaret ve Bilgidir. Bu üç faktör birlikte bir kişide toplanırsa o kişinin girişimci olması kaçınılmazdır. Yani Akıl (mantıksal zeka), gerekli bilgi ve geleceğe yönelik doğru planlamayı rasyonel olarak yapmayı gerektirir. Kalp (duygusal zeka) ise girişime duyguları, hisleri, heyecanı katabilmeyi gerektirirken Aksiyon ise akıl ve kalbin birleşiminden meydana gelen sinerjiyi açığa çıkarma faaliyetidir. Girişimci aksiyon adamıdır, eski ile yeniyi harmanlayıp herkesin bakmadığı yönden olaylara bakıp bambaşka yenilikler ortaya çıkarır. Girişimci kişi geçmiş ile geleceği şimdide birleştiren kişidir. Bu üçünden biri bir girişimcide eksik olması demek girişimin noksan olmasına neden olur.

Değişik araştırmacılar tarafından girişimcilerin temel özellikleri olarak kendini bilen, meraklı, inatçı, sabırlı, lider, yenilikçi, buluşçu, vizyoner, risk alan, değişim odaklı, fırsatlara odaklanmış, mantıksal ve sosyal zekaya sahip oldukları belirtilmiştir. Bunların yanında girişimcilerin sahip olduğu özelliklerle ilgili olarak, gelişmiş iletişim becerisi, proaktiflik , yüksek başarı güdüsü ve kararlarında ısrarcı olma da yer almaktadır. (Hisrich vd., 2005; Hitt vd., 2005; Küçük, 2005, Daft, 2005).

İş kurmayı düşünen insanların girişimcilikle ilgili olarak olumlu ve olumsuz yönleri veya özellikleri bulunur. İyi bir girişimcide bulunması gereken ve gerekmeyen bu özellikler aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. (Özcan-Taş, 2010:585)

Tablo 1: Girişimcide Bulunması Gereken ve Gerekmeyen Özellikler

Olumlu özellikleri Olumsuz özellikleri

Cesur, girişken, atılgan, öne çıkan ve sempatik Korkak, çekingen, yanlış yapmaktan korkan, itici

Proaktif, tedbirli, önleyici, temkinli davranan Reaktif, sonradan müdahale eden,

Gerçekçi, verilerle hareket eden, danışan- Hayalperest, maceracı, burnunun dikine giden

Esnek, durumsal yaklaşım sergileyen -Katı, klasik, otoriter yaklaşım segileyen

Amaç, sürece odaklanabilen - Sonuç odaklı, sadece paraya endeksli

Babacan, öncü, lider, vizyon sahibi, idealist -Taklitçi, takipçi, gündelikçi,

Esnaf, ticari zekaya sahip olan - Memur zihniyetine sahip olan

Paraya hükmeden, hesabını bilen - Paranın esiri, hesapsız hareket eden

Öğrenme ve kendini geliştirme arzusu olan -Mevcutla iktifa eden, gelişmeye kapalı

Güvenilir, Doğru sözlü, dürüst ve sözünün eri olan- Güven duyulmayan, verdiği sözü tutamayan, unutan biri olan

Özverili, düzenli, sistemli planlı çalışan- Düzensiz, plansız, dağınık bir yapısı olan

Özgüvenli, iyimser, müspet düşünen - Kötümser olumsuz düşünen, pısırık

Riski seven, sorumluluk duygusu olan - Riskten, sorumluluktan kaçınan, sağlamcı

Sorun çözen, çözümün parçası olan- Sorun çözmeyi sevmeyen,

Kendi işinin patronu olmak isteyen Limitsiz yaşama arzusu olan

Azimli, sabırlı, mücadeleci, çalışkan Hırslı, Aceleci, sabırsız, uçlarda gezinen

Hızlı düşünen, hislerine güvenen Yavaş düşünen, hislerine güvenmeyen

Doğru işi yapan, yaptığı işe fark katan İşi doğru yapan, söylendiği gibi yapan

Hareketli, enerjik, dinamik, aktif Hareketsiz, pasif

İnsan ilişkileri, iletişim becerileri yüksek İletişim kuramayan ve geçimsiz olan

Yenilik ve değişime açık Statükocu, değişime kapalı

İnsiyatif alabilen İnsiyatif kullanamayan

Az konuşan çok düşünen Çok konuşan az düşünen

Dirayetli, zorluklara katlanabilen, ısrarcı Dayanıklılığı zayıf, çabuk vazgeçen

Bugünün işini yarına bırakmayan İşleri hep erteleyen

Bir işi bitirmeden diğerine başlamayan Birden çok işe el atan ve bitiremeyen

Analitik, çok yönlü düşünebilen, ayrıntılara dikkat eden Tek odak noktasına göre veya yüzeysel düşünen

Kararlı, belirsizlikler altında hızlı karar verebilen Kararsız,belirsizlikdurumunda karar vermede zorlanan

Dışa dönük sosyal yönü kuvvetli İçe dönük asosyal olan

Kendine hakim, sakin, olayların önünde giden Öfkeli, telaşlı, olayları geriden takip eden

Yukarıdaki tabloya bakarak girişimde bulunacak kişiler, bir girişimcide olmaması gereken bir veya birden fazla özellik varsa girişimden vaz geçmek yerine o olumsuz yanlarını olumluya çevirmek için çalışmalıdırlar.

Girişimciler mucit ve yenilikçidirler, değişimlere direnç göstermezler ve hatta değişimin şartlarını kendileri hazırlarlar, hayalgüçleri kuvvetlidir fakat maceraperestler gibi karanlığa gözü kapalı girmezler, kurumsal büyümeye önem verirler, vizyon sahibidirler, stratejisttirler, planların hayata geçirilmesi konusunda başarılıdırlar. Herkesin bakmadığı yönden bakarak fırsatları görüp en iyi şekilde değerlendiren kişilerdir. Bireysel sorumluluk duygusunun yanında diğergamlık duygusu da taşırlar. Risk almaktan korkmazlar, bağımsız karar alabilme özellikleri vardır, misyon ve vizyon sahibidirler. Başarısızlıklarından ders çıkararak tecrübelerini geliştirirler ve liderlik potansiyellerini ortaya çıkararak yol alırlar.

Girişimciler, mevcut durumdan tatmin olmazlar, hangi işe girseler mutsuz olurlar, idealisttirler, ideallerine ulaşmak için hedefleri vardır. Çevre ve aile ortamı onları girişimci olmaya iter. Başarılı olmuş girişimcilerin ortak özellikleri vardır. Bu kişilerin çok meraklı, araştırıcı, tutkulu, içten yanmalı (kendi kendini motive edebilen), dürüst, çalışkan, cesur, atılgan ve olaylara durumsal yaklaşabilen özellikler gösterdiği söylenebilir. Literatürde yer alan girişimcilikle ilgili her kadın ve erkek girişimcide bulunması gereken temel özellikleri maddeler halinde yazacak olursak;

• Vizyon sahibi olması

• Başarma ihtiyacı hissetmesi

• Oto kontrol gücü olması

• Risk alma eğiliminde olması

• Bitmeyen bir çalışma arzusu taşıması

• Özgüven sahibi olması

• Hataları kabullenebilmesi

• Mucit, kaşif ve yenilikçi olması

• Bütün İhtimalleri hesaba katabilmesi

• Aile ve çevresine karşı duyarlı olması

Bunları sıra ile açıklayacak olursak;