Dostondan parcha Burungi o’tgan zamonda, eli-yurti omonda, Buxorodan tumanda

Turmasin, shahardan darrov haydanglar;
Xaloyiqni yig’ib Sultonxon Rustam bolam yurtga ega bo’lsin, podsholik navbatin Rustam olsin, dedi. Podsholikni Rustam qabul qilmadi. Sultonxon qancha gapirdi, Rustam: «Men podsho bo’lmayman», — dedi. Sultonxonning o’zi tag’i o’z yurtida podsholikda qoldi. Rustam o’z yori Oftoboy bilan o’ynab-kulib, bu ikkovi Huroyimning duosini olib, Rustambek: «Men botirman», deb polvonlik, botirlikni mashq qilib yuraberdi. Shunday qilib, Huroyim ham, Rustamxon ham murod-maqsadiga yetdi.

1 Tumanda - tubanda, quyida.

2 Kechkisin - kechqurun, kechga tomon.

3 Iskamoq - hidlamoq

4 Bachalar - bolalar

5 Qalpoq – do’ppi

6 Qoralab - mo’ljallab, chamalab, yashirinib.

7 Bol Avaz - Avazning «Asalday shirin» ma’nosini bildiruvchi laqabi.

8 Murt - mo’ylov.

9 Tilin olmoq - gapiga kirmoq.

10 O’dag’a - «o’t og’a» so’zining buzilgani, «yetakchi», «sardor» ma’nosida.

11 Sovuq shamol yemagan - «shashti qaytmagan», «og’ir gap eshitmagan» ma’nosida.

12 O’mgan - ko’krak, to’sh.

13 Jazoyil - nayza.

14 Dim - aslo, mutlaqo.

15 Nigin - uzuk.

16 Bandiga olgan - asirga olgan.

17 Bandi - duoli yozuv, tilsim.

18 Uzik - yetuk, kamchiliksiz.

19 Talab ayladi - xohladi, ixliyor etdi, bormoqchi bo’ldi.

20 Sog’-u so’l - o’ng-u chap.

21 Suqsur - ko’lda yashaydigan qush.

22 Taraqqos boylamoq - uchadigan qushday boimoq.

23 Po’pakli - popukli.

24 Kuni kechar - kuni o’tar.

25 Tolib - talabgor.

26 Qala - shahar.

27 Qalachi - shaharlik.

28 Vallamat - «vali ne’mat» so’zining buzilgani. Bu yerda Go’ro’g’li ko’zda tutilmoqda.

29 «Duo qil» ma’nosida.

30 Ishqib - ishqilib.

31 Guzarchilar - o’tkinchilar.

32 Jo’n - to’g’ri, jo’n.

33 Buzarchi - buzuvchi.

34 Qo’qimoq - ifloslanmoq, tartibsizlik.

35 Mursak - yengsiz paxtalik kamzul.

36 Salloh - qassob.

37 Tovun - tegishli, qarashli, tobe.

38 Alak - bo’zning turi, olacha.

39 Jelak - ayollarning yenglari bir-biriga chatilgan yopinchig’i.

40 Turpa - turfa, har xil.

41 Tumoq – do’ppi

42 Nav daraxt - novdaday, yosh daraxtday tik qomatli

43 Tingjiramoq - yaltiramoq, ko’zni olmoq.

44 Kipt - kift, yelka.

45 Bulg’ab - silkitmoq, imlamoq, undamoq.

46 Botamiz - tamizli, mazali.

47 Mehr-u moh - quyosh-u oy.

48 Pilla - palla, vaqt.

49 Xossaki - maxsus, alohida, xos.

50 Bo’ktarmoq - egar orqasiga bog’lamoq.

51 Do’ngtarmoq - yelkasiga do’ng tomonini sirtiga qilib, to’ntarib osib olmoq.

52 Alqim - shiddat, epkin.

53 Qotmoq - qorishtirmoq.

54 Qulon - cho’l kiyigi.

55 Bulon yovvoyi ot.

56 Qarsoq - tulkidan kichikroq yirtqich.

57 Jizig - kuydirilgan quyruq, jizza.

58 Bohunar - hunarli.

59 Buyir - biqin.

60 Masxaraboz kal - qiyofasini o’zgartira oladigan Jaynoq ko’zda tutiladi.

61 Uchchangdan urgur - «orqangdan urgur». Bu yerda: «jin urgur» ma’nosida.

62 Sinlamoq - chamalamoq, tanimoq.

63 Yobi - cho’bir. qirchang’i.

64 Barak - chuchvara.

65 Hudaychi - arzgo’y bilan hukmdor o’rtasida turadigan mansabdor.

66 Salom og’asi - saroydagi qabul tartibini nazorat qiluvchi amaldor.

67 Chengnamoq - aniqlamoq, bilmoq. Bu yerda: «o’z holini bilmas» ma’nosida.

68 O’mirovli - ko’krakdor.

69 Kirovka - sovut ichidan kiyiladigan metall nimcha.

70 Tishladi - joyiga tushdi.

71 Uzamay - uzoqlashmasdan.

72 Keyin.

73 Shevada juzuk.

74 Qo’lyozmada uyondi.

75 Tilak bilan.

76 Qo’lyozmada tuva

77 Bazzoz - gazlama sotuvchi savdogar, gazlamafurush.

78 Mirg’azab - mahbuslarni jazolaydigan, kaltaklab tergov qiladigan zindon nazoratchisi; bu yerda: mirshab ma’nosida.

79 Elatiya - ko’chmanchi chorvadorlar.

80 Ravza - 1. Go’r. 2. Bog’.

81 Juz’ya - g’ayridinlarga solinadigan soliq.

82 Tabla- ot boylanadigan joy

83 Lo’k - yuk tashiydigan tuya

84 Nor- erkak tuya

85 Bellar - dovonlar

86 Eliboylar - chorvadorlar.

87 Javlik - yoppasiga.

88 Do’g’ilib - yopirilib.

89 Shobir - darak, shivir.

90 Narmoda - erkak-ayolligi aralash, xunasa.

91 Zinkiyib - qaqqayib.

92 O’nikimom - o’n ikki imom.

93 Bog’onog’i - boyagi.

94 Chuyda - bo’yinning orqa tomoni.

95 Suqsur - yovvoyi o’rdakning urg’ochisi. Bu yerda Barchinoy ko’zda tutiladi.

96 Tangqa - tik tog’ning tagidan birlashgan joyi.

97 Gala - to’da, suruv ma’nosida.

98 Moya - urg’ochi tuya. Bu yerda qiz ma’nosida.

99 Quyonchiq - tutqanoq, shaytonlash.

100 Osha - juda uzoq.

101 Qadim - qadam.

102 Jodirim - xafachilik. aziyat.

103 Dabgir - tadbir, aql.

104 Qutbi zamon - zamonning yetuk avhyosi.

105 Kulala - chandib bog’lash.

106 Shumg’ut - yuzi qora.

107 Tushmas - tushunmas.

108 Ang - sodda, abarsiz.

109 Dostonni 1937- yilda baxshi Fozil Yo‘ldosh o‘g‘li tilidan Xodi Zarif yozib olgan.