Dövlət qulluğunda gender bərabərliyi

Dövlət qulluğunda gender bərabərliyi: gender təhlili

Hazırkı hesabatda Azərbaycan Respublikasında dövlət qulluğu sistemində gender bərabərliyinə aid vəziyyət gender təhlili vasitəsi ilə araşdırılır. Gender təhlili gendera aid məlumatların toplanması və araşdırılmasının metodoloji üsuludur¹⁵. Gender təhlili cins bölgüsünü özündə əks etdirən statistik məlumatlar üzərində qurulur. Genderi ictimai münasibətlər sistemində formalaşan kategoriya hesab edən bu medoloji üsül cəmiyyətdə müvcud olan əmək bölgüsünə və əməyin qiymətləndirilməsinə xüsusi diqqət yetirir. Gender təhlilinin məqsədi – insan hüquqlarının, demokratiyanın və davamlı inkişafın təmin olunması prosesində atılan hər bir addımda gender bərabərliyini daimə diqqət mərkəzində saxlamaq. Gender təhlilinin vəzifəsi cəmiyyətdə kişi və qadınların ictimai inkişafın gətirdiyi məınfəətlərdən və ehtiyatlardan nə dərəcədə səmərəli və bərabər şəkildə bəhrələndiyini öyrənməkdir. Gender təhlilinin digər vəzifəsi inkişaf prosesində qadınlara, kişilərə və gender münasibətlərinə dəyə biləcək zərəri öncədən müəyyənləşdirib vaxtında onun qabağını almaqdır. Gender təhlili müxtəlif medoloji çərçivələr və alətlər vasitəsi ilə aparıla bilər.

Hazırkı hesabatda gender bərabərliyi ilə bağlı bütün məsələlər insan hüquqlarının qorunması və demokratik cəmiyyətin qurulması prosesinin tərkib hissəsi olaraq araşdırılır. Lakin seçdiyimiz yanaşmada gender bərabərliyi həm də davamlı inkişafın və yoxsulluğun aradan qaldırılmasının əsas şərtlərindən biri kimi müəyyən olunur. Bu səbəbdən hazırkı hesabtda toplanan məlumatlar hər iki yanaşmanı özündə birləşdirən metodoloji çərçivədə araşdırılır. Seçdiyimiz metodolji çərçivə dövlət qulluğu sisteminin gender təhlilinin dörd səviyyədə (gender bərabərliyi və dövlət qulluğuna aid qanunvericilik, dövlət qulluğunda kadr tərkibi, Dövlət Qulluğu Məslələri üzrə Komissiyanın daxili prosedurları və dövlət qulluğuna qəbul qayda və procedurları, Dövlət Qulluğu Məslələri üzrə Komissiyanın əməkdaşlarının gender münasibətlərinə dair mövqeləri).