Dövlət və bələdiyyə idarəetməsinin müasir problemləri

Maddə 146. Bələdiyyələrin müstəqilliyinin təminatı. 
Əlavə  II.    Bələdiyyələrin  öz  səlahiyyətlərini  müstəqil  həyata  keçirməsi 
Azərbaycan   dövlətinin   suverenliyinə   xələl   gətrə bilməz. 
Əlavə III.            Dövlət   bələdiyyələrin   fəaliyyətinə  nəzarət   edir. 
Əlavə IV.  Qanunla müəyyən  olmuş  hallarda və qaydada bələdiyyələr    öz  
fəaliyyətləri    barəsində      Azərbaycan      Respublikasının  Milli  Məclisinə  hesabat 
təqdim edir. 
10.5. Bələdiyyələrin  fiziki və hüquqi şəxşlər qarşısında məsuliyyyəti. 
Yerli  özünüidarə  orqanlarının  məsuliyyəti  dedikdə  bu  orqanların  qəbul 
etdikləri  qanunsuz  aktlar  nəticəsində,  daşıdıqları  funksiya  və  vəzifələri  lazımi 
qaydada icra etmədikləri nəticəsində, törətdikləri pozuntular nəticəsində hüquqi 
və  fiziki  şəxslərə  vurulmuş  zərərin  nəticələrini  aradan  qaldırmaq  vəzifəsidir. 
Azərbaycan Respublikasında qüvvədə olan bələdiyyə qanunvericiliyin tələblərinə 
görə  bələdiyyə  orqanları  əhali,  dövlət,  fiziki  və  hüquqi  şəxslər  qarşısında 
məsuliyyət daşıyırlar. 
“Bələdiyyələrin  statusu  haqqında”    Qanunun  51-ci  maddəsində  təsbit 
edilmişdir ki, bələdiyyələr, bələdiyyə orqanları və onların vəzifəli şəxsləri hüquqa 
zidd  hərəkətlərə  və  hərəkətsizliyə  görə  qanunda  nəzərdə  tutulmuş  məsuliyyət 
daşıyırlar. 
Bələdiyyə  orqanlarının  fiziki  şəxslər  qarşısında  məsuliyyəti  AR-ın 
Konstitusiyasında bələdiyyə orqanlarının insan və vətəndaş hüquq və azadlıqları 
qorumaq  vəzifəsindən  irəli  gəlir.  Qeyd  etmək  lazımdır  ki,  insan  hüquq  və 
azadlıqlarının  təmin  olunmasına  dair  AR-ın  Konstitusiyasında  təsbit  olunmuş 
müddəalar AR-ın Qanunlarında və digər normativ aktlarda konkretləşdirilmişdir. 
Belə  ki,  AR-sı  Mülki  Məcəlləsinin  1100-cü  maddəsində  göstərilir  ki,  dövlət 
orqanlarının, yerli özünüidarə orqanlarının və ya bu orqanların vəzifəli şəxslərinin 
qanunsuz hərəkətləri ( hərəkətsizliyi ) nəticəsində, o cümlədən dövlət orqanlarının 
və  ya  yerli  özünüidarə  orqanlarının  qanuna  və  ya  digər  hüquqi  akta  uyğun 
gəlməyən    qərarların  qəbul  edilməsi  nəticəsində  fiziki  və  ya  hüquqi  şəxslərə 

---

129 
 
vurulmuş  zərərin  əvəzini    müvafiq  dövlət  orqanları  və  ya  bələdiyyələr 
ödəməlidirlər. 
AR-sı    MPM-nin  297.1-ci  maddəsində  yerli  özünüidarə  orqanlarının  və 
onların  vəzifəli  şəxslərinin  məhkəmədə  baxılmalı  olan  qərarlarının  və 
hərəkətlərinin ( hərəkətsizliyinin ) əlamətləri sadalanır. Belə ki, təkbaşına və ya 
kollegial  qaydada  qəbul  edilən  həmin  qərarlar  və  hərəkətlər  (  hərəkətsizlik  ) 
nəticəsində: 
•  şəxsin hüqüq və azadlıqları pozulmuş olsun; 
•  şəxsin hüqüq və azdlıqlarını  həyata keçirməyə  maneçilik yaransın; 
•  şəxsin  üzərinə  hər  hansı  vəzifə  qoyulmuş  olsun  vəya  o,  qanuna  zidd 
olaraq məsuliyyətə cəlb edilsin. 
Fiziki  və  hüquqi  şəxslərin  yerli  özünüidarə  orqanlarının  qərar  və 
hərəkətlərindən ( hərəkətsizliyindən ) şikayətlərinə xüsusi iddia icraatı qaydasında 
baxılmalıdır. 
Vətəndaşların  hüquqlarının  pozulması    halları    məhkəmə  tərəfindən 
müəyyən edilərsə məhkəmə şikayətə baxılması nəticəsində bələdiyyə orqanının  
qərarının  etibarsız hesab  edilməsi  və həmin  qərarın  qəbul  olunması  nəticəsində 
maddi zərər vurulubsa həmin zərərin ödənilməsi  barədə qətnamə qəbul edir. 
Təcrübədə bələdiyyə orqanları bir cox hallarda hüquqi və fiziki şəxslərlə 
bağladıqları  müqavilələrdən  irəli  gələn  şərtləri  pozduqlarına  görə  məsuliyyət 
daşıyırlar.  Bələdiyyələrin  vətəndaşlara  vurduqları  maddi  zərər  bələdiyyə 
büdcəsinin  vəsaiti  hesabına  ödənilir.  Bələdiyyələr  vurduqları  zərərin  əvəzini 
könüllü şəkildə və ya məhkəmə aktı əsasında ödəyirlər. 
Qüvvədə  olan  Mülki  qanunvericiliyinin  tələblərinə  görə, vətəndaşlar  şəxsi 
qeyri-əmlak  hüquqlarının    pozulmasına  görə  həm  də  mənəvi  zərərin 
kompensasiyasını  tələb  etmək  ixtiyarına  malikdirlər.  Bələdiyyə  orqanlarının 
qanunsuz  hərəkətləri  (  hərəkətsizliyi  )    və  ya  qərarları  fiziki  şəxsləri  mənəvi 
sarsıntılara,  iztirablara  məruz  edilibsə  bu  halda  məhkəmə  bələdiyyə  orqanlarının 
üzərinə onlara mənəvi zərərin əvəzini təşkil edən məbləği ödəmək öhdəliyi qoyur.