Dr nazim beratli

DÜŞMAN NEREDE

Bir süre sonra, Cenevizliler, Girne Kalesi'nin kuşatmasını da bırakarak, Mağusa'ya çekildiler. Kral da serbest kalmıştı ama Eleonora, Lefkoşa'ya dönemiyordu. Bunun nedeni, St. Hilarion Kalesi'nde önemli bir güçle oturmakta olan kayın biraderi John de Lusignan'ın, kendisini Boğaz'da tutuklayıp, ağabeyi l. Peter'in öldürtülmesinin hesabını soracağından korkmakta oluşuydu.

Kraliçe fazla beklemeyerek, Prense bir haber gönderir ve Girne'ye inmesini ister. Prens John, yanında kendisine çok sadık olan Bulgar askerlerden önemli bir güç alarak, Girne'ye gider. Burada, kraliçe bir ayin düzenleterek, prens ile barışır ve her ikisi de birbirlerine kötülük etmeyeceklerine dair, söz verirler. Böylece, kraliçeye Lefkoşa yolu, açılır. Boğaz'dan rahatça geçip, Lefkoşa'ya gider.

Kraliçenin Lefkoşa'ya varmasından bir süre sonra, Prens John yengesinden bir mektup daha alır. Bu mektupta, kraliçe prense yanındaki Bulgar muhafızlara güvenmemesini, Bulgarlar'ın kaleyi ele geçirip, kendisini öldürmeye hazırlandıklarını bildirmektedir. Prens, buna inanır. St. Hilarion Kalesi'nin en yüksek burcuna çıkarak, Bulgarlar'ı teker teker içeri çağırttırarak, kuleden uçuruma attırarak, öldürttürür. Böylece, kendi kendini, korumasız hale getirir. Saflığı bu kadarla da kalmayan prens, üstelik bir de kaleyi terkederek, Lefkoşa'ya iner.

KORUMASIZ KALAN BİR PRENS

Öte yandan Kraliçe Eleonora, oğlu Kral ll. Peter'i de babasının ölümünden, amcasının sorumlu olduğu konusunda, ikna etmiş; onun da prense kin beslemesine neden olmuştu.

Bir akşam, yemekten sonra kraliçe prense bir haber gönderip, kral ile görüşmek üzere, saraya gelmesini ister. Bir yandan da oturdukları odanın kemerinin arkasına, Cenevizli, Katalan, Lombardiyalı ve Kıbrıslı silahşörleri, pusuya yatırır.

Kralın davetini öğrenen veliaht, saraya gitmek üzere atına yürürken, şövalyeler ona saraya giderse öldürüleceğini söyleyerek, davete uymamasını isteyince, prens:

" Edilen yeminler, oyuncak mıydı?" der ve atına yürür.

John de Lusignan, atına bindiği esnada atın ön bacakları kayar ve yere düşer. Prens, ısrarla atı kaldırır ve saraya sürer. Saraya ulaştığında, avluda bekleyen şövalyeler, kendisine geri dönmesini işaret ederler. Veliahd, onlara da inanmaz ve atından inerek, kraliçe ile kralın bulundukları salona girer. Ana oğulun oturdukları salonda, mükellef bir sofra hazırlanmıştır. Kraliçe, kayınbiraderini sofraya davet eder. Burası, kralın öldürüldüğü odadır.

Önceden, kemerin ardına gizlenmiş adamlara anlatılmıştır ki prensin önündeki peçetenin altında, Kral l. Peter'in gömleği bulunmaktadır. John, yemeğine başlamak için peçeteyi kaldırıp da bu gömleği gördüğü anda öldürülecektir. Ne var ki veliaht prens, davete uyup masaya oturur ama yemeğe bir türlü başlamaz. Keyifsizliğinin nedeni sorulunca da:

" Kalbim" der, " ah kalbim... Nedendir bilmem kalbim heyecanlıdır. Bana bir hal oldu, nedendir bilmiyorum."

Yemeğe, elini sürmez...

En sonunda, Eleonora daha çok bekleyemez, öldürttüğü kocası l. Peter'in gömleğini ortaya çıkararak,

" Bay prens , bu gömlek kimindir? Biliyor musunuz?" diye, sorar...

Bu, cellatlar için yeterli bir işarettir. Hemen atılıp, ağabeyi kralı öldürdükleri odada, Prens John de Lusignan'ı da öldürürler.

Böylece Eleonora, adayı yönetmekte, rakipsiz kalır... Ne var ki Mağusa, artık Cenevizliler'in elinde kalır. 1382'de oğlu çocuksuz öldüğü zaman da Lüzinyan tahtına, l. Peter'in diğer kardeşi, l. James geçer. Mağusa'yı Cenevizliler'den geri almak, bir başka James'e, " James the Bastard ", yani Piç James'e nasip olur.

ELEONORA'NIN SONU

Aragonlu Eleonora'ya gelince, bu Katalan Kraliçe, habasetini sürdürür. Oğlu Kral ll. Peter evlendikten sonra, bu kez de gelini Milano Dükü Sinyor Barnebo'nun yeğeni Valentina'yı kıskanır. İktidarı onunla paylaşmayı kendine yediremez. Oğul ll. Peter, annelerine düşkün bütün oğullar gibi evlendikten sonra da karısının ağzına bakar bir adam olup çıkmıştır. Eleonora, oğlunu da zehirleyip, ortadan kaldırmanın planlarını yapmaya girişir. Bu planları öğrenen kral, annesini saraydan uzaklaştırıp, Girne'ye gönderir. Ana kraliçe, orada da boş durmaz. Bir yandan Cenevizliler'e başvurup, adanın tümünü işgal etmelerini talep eden mektuplar yazarken, öte yandan da halk arasında, Ceneviz yönetiminin, adanın hayrına olacağına dair propaganda yapmaya başlar. Sonunda, ll. Peter annesinin bu girişimlerini de kanıtlayıp, kendisini Kıbrıs'tan sürer.

Mel'un kraliçe, ömrünü babasının ülkesi olan Katalanya'da tamamlar.

Not: Maharias'tan aktaran Rupert Gunnis'in Hictoric Cyprus ve Haşmet Gürkan'ın, Tarih İçinde Kıbrıs adlı eserlerinden yararlanılarak yazıldı.

SİNDE'DE OLANLAR

ÜÇBİNBEŞYÜZ YILLIK BİR KÖY

Sinde, Mesarya'nın ortasında küçük bir köy... Köyün hemen yanındaki yıkıntılar ve buluntulardan, çevresinde Miken Uygarlığı belirtileri gösteren bir antik akropol (bütün tanrılar adına yapılmış tapınak) olduğunu göstermektedir. Bu bulgu, MÖ 1500'den beri, burada yerleşim olduğunu kanıtlamaktadır.

Orta Çağ'da, burası St. Terapon adına adanmış bir kilisenin bulunduğu küçük bir köydü. 1369' da ll. Peter'in taç giyme töreni esnasında önceden planlanmış bir tartışma çıkararak, adaya el koymaya kalkan Cenevizliler'in, Mağusa ve Lefkoşa'yı ele geçirdiklerini, biliyoruz. İlk ağızda, onların elinden kurtulup, Girne Kalesi'ne kapanan Veliahd Prens John de Lusignan'ın sonraki akıbetini de öğrendik.

YİĞİT PRENS

Lefkoşa'yı fethedip, yağmalayan Cenevizliler'in, bir süre sonra kenti boşaltarak, Mağusa'ya çekilmeleri esnasında, atları, ganimetleri ve ganimeti taşıttıkları Kıbrıslılar ile birlikte, beşyüz adamdan oluşan bir Ceneviz müfrezesi, gece dinlenmek üzere, Sinde'de konaklar. Gece bastırdıktan sonra, zorla taşımacılık yaptırtılan bir Kıbrıslı çocuk, kaçarak, Girne Kalesi'ne, Prens John de Lusignan'a giderek, durumu aktarır. Veliaht prens, süratle Mesarya'ya iner ve Cenevizliler'I Sinde'de bastırır. Çıkan çatışmada, Luzinyan birlikleri, Cenevizliler'in beş adamı hariç, tümünü katlederek, Lefkoşa'dan topladıkları ganimeti, geri alırlar.

John de Lusignan, Sinde ve Mesarya'yı Cenevizliler'in elinden kurtarır ama kendini yengesi Aragonlu Eleonora'dan kurtaramayacaktır.

OSMANLILAR'DAN ÖNCE KIBRIS'TA TÜRK VAR MIYDI II?
Resmi tarihçilerimizi çok ilgilendiren bu sorunun yanıtını vermiş, " evet, vardı..." demiştik... Örneği de kayıtlı kuyutlu, Türkopoller... Şimdi o yanıt, can sıkıcı olabilir diyerekten, konuyu biraz daha ileri götürelim.

1369'da I. Peter'in alçakca öldürülmesinden sonra, yerine oğlu II. Peter geçer. 1398'de de onun yerine, amcası I. James ve sonra onun oğlu, Janus...