Dr. Recep Albayrak Türklerin İranı

(Farsça kaynaklarda→Dere-ŞoRi)

Abdül-Süleymanlı*	Âhenger (Demirci)
Aktumman	Ali-Bekarlı/ Ebu-Ekelu
Ali-Merdanlı*	Amele-Aga-Kihalı(1.Kiha/ Keha: Soy, nesil→Behram soylu/ Behram neslinden, 2.“Kiha/ Keha”; Han/ Kelânterin ast, Asakalın ise üst seviyesindeki tire/cemaat reislerine hitapta saygı ifadesi olarak kullanılır)
Amele-Ayaz-Kihalı*	Amele-Hüseyinhanîi
Arablı*	Bagır-Kihalı
Behram-Kihalı	BulVerdi
Canbazlı	Celâllu
Çahardeh-Çirik (Çahardeh Çerik/Çirik/ Çerik:Savaşçı →14 Savaşçı)	Çaharpence-Nereî
Çarıklı	Derzi
Devellu/ Gara-Geçilu (Kara-Keçili)	Eşirli*
Garakâni	Garaçe
Germsiri	Gezenli
Gırmızî (Kırmızlı)	Govbekeş (Gâvbekeş/ Gâv-bekeş)
Güclü	Hacı-Dolu
Hacı-Memedli/ Hacı-Muhammedlu	Hayratlı/ Hayratlu
Hüseyinkulu-Kihalı*	Hudaverdili*
İbeklu	İmanlı
Kabızlı	Karacalu/ Karaçe (Garaçe ile farklı tirelerdir)
Karakanlı/ Karaganlı	Kassa-Tıraş
Kellebazlı	Kerimli
Kurd (Kurt, Gurd)	Lek
Magsudlu*	Memed-Kihalı
Mîş-Siyah (Bu tire, Kara-Koyunlulardandır)	Nadırlı
Nefer	Nereli* (Nereî. Nere: Çok büyük, dev gibi)
Nim-Merdli	Oruclu
Osmanlı*	Rekke
Sadat	Sadıklı
Şahin-Kihalı	Şattı
Tahiri / Tahirli	Tayyibli
Telebazlı*	Venda
Vezirhani	Zerger
Zilablı

(Sazman-ı Bername ve Büdce-i Fars ‘Nümudar-ı Sazman-ı İctİmaî Îl-i Kaşkai’; Dr.Muhammed Keyanî, Kaşkayı Folklor Materyalleri; Dr.M. Keyanî’nin listelerinde ilave olarak bulunan tire/ cemaatler (*) işareti ile gösterilmiştir)
2. Şeşbeyli Tayfa/Aşireti:

Bu tayfa, Halacistan’ın Şeşbeyli mıntıkasından gelmesi nedeniyle bu adı almıştır. Aşiret mensupları tarım ve hayvancılıkla geçimlerini sağlamaktadır. Büyük bölümü yerleşik hayata geçmiştir. Kışlakları Buşkân-Deşti/ Buşkân ovası, Kûh-i Siyah-Deşti/ Karadağ düzlüğü, Ferraşbend çevresi, Hengâm ve Dehrum’dur. Yaylakları Eglid (Eqlîd/ Aklîd) çevresi, İzed-Hast, Serhaddi-Çahar Dange, Ser-i Çahar-Dange, Hüsrov-Şirin, Abade kenti sınırlarındaki Âran dağı, Rudhane-Rahimi (Rahimî çayı), İzed-Hast ve Henna حنا ’dır.

Aşiretin Ş. 1361/ 1982 yılındaki tire/ cemaat sayısı 60, aile sayısı 6.403, nüfusu ise 33.937’dir. (Muhammed Cevadîpur, İran ve İraNiyan, s.614; İrec Afşar, Îlhâ, Çâdurnişînan…, 2 cilt, s.628)

Şeşbeyli Tayfasının Önemli Tire/ Cemaatleri (Farsça kaynaklarda→Şeş-Bölükî)
Âhenger (Demirci)	Alemdarlı
Ali-Gıyalı (‘O kadar savaşçılar ki, Ali’ye bile kıyarlar’ anlamında, tirenin savaşçılığını vurgulayan bir isimdir)	Amele-Ulyâ
Arab-Çırpanlı (Bu tire, ‘Arap-Çırpanlı’ adını taşıyan değerli halılar üretmektedir. Halı örneklerinin adı da aynı adı taşımaktadır)	Arab-Şamlı
Araklı/ Eraklı*	Baharlı*
Behlüllü	Bollu*
BulVerdi	Caferli
Çahar-Mahallı	Dokuzlu/ Dogguzlu
Dost-Memedli*	Gacerli (Kacerli/ Kacarlı)
Heybetli	İslamlı
Kadırlı/ Kadirli/ Gadırlı *	Karayarlı/ Garayarlı (Kötü gün dostu anlamında)
Kellehorlu*	Kelleli
Kurt/ Gurd	Kûhî (Dağlı anlamında)
Musullu* (Irak’tan gelmiş olan küçük bir Türkmen grubudur; Budahlı, İslamlı, Kûhmerre, Magsudlu ve Mahmutlu gibi alt tireleri vardır)	Rahimli (Rahimî, Rahimlu)
Seferli*	Söhrablı*
Şamlı*	Şeybanlı/ Şeybânî*
Şorbahorlu

(Sazman-ı Bername ve Büdce-i Fars ‘Nümudar-ı Sazman-ı İctİmaî Îl-i Kaşkai’; Dr.Muhammed Keyanî, Kaşkayı Folklor Materyalleri; Dr. M. Keyanî’nin listelerinde ilave olarak bulunan tire/ cemaatler (*) işareti ile gösterilmiştir)
Dokuzlu/ Dogguzlu tiresi; -Abadçı, -Ağaceri/ Ağaç-eri, -Cihangirli, -Davudlu, -Eraki, -Hace Veyisli ve Beslu, -Mürşüdlü, -Safralu, -Taşdemirli olmak üzere dokuz alt cemaatten oluşmaktadır.
3. Keşköllü/ Keşküllü Tayfa/ Aşireti:

Bazı araştırmacı ve yazarlarca, Keşköllü/ Keşküllü tayfası, Böyük Keşköllü ve Küçük Keşköllü olarak iki grupta mütalaa edilmektedir.

A.Böyük Keşköllü: Bu tayfa, 40 tire/ cemaatten oluşmaktadır. Kışı Mahur Mîlati, Vişneg-Mahur, Zengene, Bén-rud, Mahur-Şekistan, Çenar-Şahican, Kazerun çevresi, Baba-Kelan, Ferraşbend ve Buşkân sınırında geçirirler. Yaylakları Ab-nov, Harek, Çihl-Çeşme, Deşt-i Erjen, İzed-Hast, Zengene, Keher, Mişandağ, Kerduvan-Mahur, Çenar-Lahican, Ser-i Çahar-Dange, Bén-rud, Kûh-u Mişan, Erdekan, Rûdhane-Sefid (Kara su), Sipah سپاخ , Darhûn دارخون , Kamfiruz’dur.

Böyük Keşköllü/ Keşköllü Bozork aşireti, tarım ve hayvancılıkla iştigal ermektedir. Bunlardan önemli bir grup yerleşik hayata (tahtakapu) geçmiştir. Diğerleri de yerleşmektedir.

Aşiretin Ş. 1342/ 1963 yılındaki aile sayısı 4.862, Ş. 1352/ 1973’de 3.676 ve Ş. 1360/ 1981’de 5.270’tir. Nüfusu 27.935’tir.

B. Küçük Keşköllü: Küçük Keşköllü tayfası, 12 tire/ cemaatten oluşmaktadır. Ş. 1361/ 1982 yılındaki aile sayısı 1.138, nüfusu ise 6.037’dir. Yerleşik hayata geçmişlerdir.

Yaylakları Kâkân çevresi, Dergine, Saran, Tel-Hani’dir. Kışlakları Hengâm çevresi, Firuzabad etrafı, Hardan, Zardân, Lar ovasının doğusudur.

Kaşkayılar, birbirlerine olan bağlılıkları, planlı ve teşkilatlı hareketleri ile tanınmışlardır. İlhanlık yönetim sistemi, en önemli kuruluşlarından biridir. Canihanlı/ Cani Hanlı hanedanına mensup olan ilhan ailesi dışındaki tayfa, tire ve obalar, ilin katı töreleri ile yönetilir. Kaşkaylarda sınıf yoktur. (Muhammed Cevadîpur, İran ve İraNiyan, s.612-614; İranşehr, I.cilt, s.145; MecMua-i Ittılâât ve ÂMar-ı Îlât ve Tavâyif-i AŞayir-i İran, s.86; İrec Afşar, Îlhâ, Çâdurnişînan…, 2 cilt, s.628)

Böyük Keşköllü Tayfasının Önemli Tire/ Cemaatleri