Dr. Recep Albayrak Türklerin İranı
Yüklə 8,05 Mb.
|
| (http://elxan.blogspot.com/; Muhtelif sempozyum ve konferanslarda tutulan notlar; Seyfattin Altaylu, 2012)
* Dr. Menuçehr Keyanî Dr.Menuçehr Keyanî: Araştırmacı-Yazar, “El Sözü” dergisinin Sahibi ve Genel Yayın Yönetmeni, “Keyan-neşr” Yayınevi Sorumlu Müdürü, Semend-Sehend Hüner/ Sanat ve Kültür KuruMunun Sorumlusudur. 1941 yılında Kaşkayı İli’nde doğdu. İlk ve orta öğrenimini Firuzabad ve Şiraz şehirlerinde tamamladı. 1960 yılında ilk aşiret öğretmenlerinden biri olarak “Siyah Çâdur” denen Aşiret Çadırları’nda öğretmenliğe başladı. Öğretmenlik mesleğine hiç ara vermeden 1975 yılında Tahran Üniversitesi Jeoloji Bölümü’nde lisans, Sosyoloji Bölümü’nde Yüksek Lisans eğitimini tamamladı. Yirmi yıl devam eden öğretmenliğin ardından, Bakü/ Azerbaycan İlimler Akademisi Etnografya Bölümü’nde doktorasını tamamladı. İran’da üniversiteye intisap ederek öğretim görevlisi oldu.. Dr.Keyanî, üniversitedeki görevinin yanı sıra, saha çalışmalarına ağırlık vererek, aşiretler hakkında antapoloji, folklor, kültür ve sanat sahalarında köklü araştırma ve tahkiklere girişti. Topladığı bilgi ve materyalleri tasnif etti. Vaktinin çoğunu aşiretlerle birlikte çadırlarda geçirdi. Halıcılık sanatını yakından izledi. Kaşkayı il/ ulusu hakkında kapsamlı çalışmalara imza attı. Kitapları: -Siyah Çâdurhâ/ Kara Çadırlar (Kaşkayı Türk il/ ulusu insanlarının yaşamı hakkında bugüne kadar yapılmış en kapsamlı araştırmadır) -Köç, bâ-Aşq-ı Şeqayıq/ Göç: Şakayık Aşkı İle (Kaşkayı ilinin el sanatları, hüner ve kültür araştırması. İran’da yılın kitabı seçilmiştir) -Mecmua-i DAstanhâ-yı Müstenid be-Nam-ı Geraylı/ Geraylı Kaşkayı İlinin Gerçek Hikâyeleri -Tarix-i MübâRezat-ı Merdum-u Îl-i Qaşqâî ez-Safeviyye Ta-Pehlevi/ Kaşkayı İli Halkının Mücadele Tarihi, Safevilerden Pehlevilere Kadar (Serv BuluRin/ Kristal Servi ödülü ve şeref diploması) -Nigahi be-TaRix-i Îl-i Qaşqâî Ba’d-ez-ŞehRiver 1320/ Kaşkayı Tarihine Bir Bakış, ŞehRiver 1941’den Sonra -PerçemDar-ı HaMase-i Cenub Sovlet’üd-Dövle Qaşqâî/ Güney HaMasetinin Bayraktarı Savlet’üd-Dövle Kaşkayi -Efsânehâ ve Qıssahâ-yı Merdum-u Aşayir/ Aşiret Halkının Hikâye ve Efsaneleri -Tıb ve TaBibân-ı Sünnetî der-Îl-i Qaşqâî/ Kaşkayı İli’nde geleneksel Halk Hekimliği ve İlâçlar -ÎlhâNan, SiyasetmeDaran, Hünermendân-ı Îl-i Qaşqâî/ Kaşkayı İli İlhanları, Siyasetçileri ve Sanatçıları -Rûz-i Heştum-i Hefte/ Haftanın Sekizinci Günü
-ÂLudegî Hava ve Rahhâ-yı Mübâreze bâ-Ân Pejûheş Berter/ Hava Kirliliği ile Daha İyi Mücadele Yöntemleri -Tahlîl ve ber-ReSi Mesâkin-i ÂŞayîr/ Aşiret Evlerinin Araştırma ve İncelenmesi -Mebânî-yi Ekolojikî ve Müşkilât-ı Ân der-Fars/ Fars (Vilayetinde) Ekolojik Yapının Problemleri -Ilel-i MuHaceret-i RusTaiyân ve AŞayir be-Şehrhâ ve Peyâmendihâ-yı Ân/ Köylerden ve Aşiretlerden Büyük Şehirlere Göçün Sebep ve Sonuçları -Bihdaşt ve Komekhâ-yı Ovliye Cihet-i TedRis der-MErakiz-i Terbiyet/ Eğitim Merkezlerinde Sağlık ve İlk Yardım Ders Notları (Aşiret öğretmenleri için) Film Yapılan Senaryoları: -Doğa İle Birlikte Yürüyenler, -Bahtiyari İli’nde Müzik , -Kaşkayı İli’nin Sanatçısı. Makaleleri ve Sunumları: A. yurtdışı: -Türk Dünyası’nda Nevruz (Fırat Üniversitesi), -Kaşkayı İli Azerbaycan Çocuğu (Şerefhane Uluslararası Azerbaycan Tanıtım Sempozyumu), -İran Aşiretlerinde Eğitim ve Öğretimin Başarı Sonuçları ve Sebepleri (Elazığ Üniversitesi), -İran Kültüründe mahallî edebiyat (Azerbaycan İlimler Akademisi) , -Kaşkay İli’nin Tarihi Geçmişi ve İran Tarihi ve Kültürü Üzerindeki Etkileri (Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu-Ankara), -İran Aşiretleri ve 1914–1920 Olaylarında İstismara/ Emperyalizme Karşı Savaşları (Türk Dünyası Kurultayı-İstanbul) B. Yurt içi: -Kaşkayı İli’nin siyasi Tarihi (İran Tarihi Sempozyumu, Haveran Kongre Merkezi-Tahran), -Aşiretlerde Aile Birliği ve Çocuk Eğitiminde Kadının Rolü (Behmen Kongre Merkezi-Tahran), -Kaşkayılar ve Meşrutiyet (Çemran Üniversitesi), -İran Aşiretleri ve Turizm Potansiyeli (Şehr-i Kürd Üniversitesi), -DeNa Dağı Tabiatın Aynasıdır, Tozunu Almalıyız (Yasuc Üniversitesi), -Hekim CihanGir Han ve Tabiat Merdiveni (Isfahan Üniversitesi). Ayrıca; -Dr.Keyanî, bir aşiret müzesi kurmuştur. Bu müzede 250’den fazla Kaşkayı iline ait el sanatı ürünü bulunmaktadır. Bu eşsiz koleksiyon kadim Kaşkayı Türk yaşamını gözler önüne sermektedir. -30 senede çektiği 5 binden fazla fotoğraf ve slayt Kaşkayıların yaşamına ait en zengin ve kapsamlı koleksiyondur. Bu resimler, çeşitli yerlerde sergilenmiş ve ödüller kazanmıştır. -Şiir geceleri, âyinler, kültürel toplantılar ve seminerler düzenlemiş, Semend-Sehend Hüner/ Sanat ve Kültür KuruMunun sorumluluğunu üstlenmiştir. -Keyan-neşr Yayınevi’nde, Kaşkayılara ve aşiretlere hasredilmiş kitapları basarak, yeni yazarların önünü açmaya devam etmektedir. Bu basımevinin son zamanlardaki en önemli işi, dokuz yıldır devam eden mevsimlik derginin basımıdır. İran’da ilk ve tek olan bu dergi, Kaşkayı Türkçe’si ve Farsça olarak yayınlanmaktadır. İlk kez Kaşkayı Türkçesi bazı metinler Lâtin alfabesi ile bu dergide yayınlandı. “El Sözü” adlı dergi, Kaşkayılar ve İran’ın güneyinde yaşayan aşiretlerin dil ve kültürlerini muhafaza etmesi adına çok değerlidir. -Dr.Keyanî, Kaşkayı halkı ve kültürüne aşık bir şahsiyet olarak, bu yaşam tarzının devam etmesi ve tanıtımı için elinden geleni yapmaktadır. (Dr.Menuçehr Keyanî, Siyah Çâdurhâ; Dr.Menuçehr Keyanî, Köç, bâ-Aşq-ı Şeqayıq; Dr.Menuçehr Keyanî, Tarix-i MübâRezat-ı Merdum-u Îl-i Qaşqâî ez-Safeviyye Ta-Pehlevi; Dr.Menuçehr Keyanî, Nigahi be-TaRix-i Îl-i Qaşqâî Ba’d-ez-ŞehRiver 1320; Dr.Menuçehr Keyanî, PerçemDar-ı HaMase-i Cenub Sovlet’üd-Dövle Qaşqâî; http://elxan.blogspot.com/; Muhtelif sempozyum ve konferanslarda tutulan notlar; Seyfettin Altaylı, 2012) * Me’zun
Me’zun, il içerisinde kâtiplik, Şehname okuyuculuğu ve okul yöneticiliği gibi görevlerde bulunmuş, aşiret büyüklerinin yanında hizmet etmekle meşgul olmuştur. Mezun’un hayatı inişli-çıkışlı maceralarla doludur. Şiirlerinin ana teması aşktır. Bazı şiirlerinde kendi yaşamının çetinliklerini işlemiştir. Şiirleri, il içerisinde düzenlenen toplantılarda, düğünlerde okunur ve sevilir. Şiirlerinde, “Me’zun” mahlâsını kullanan şair, 1895 yılında Şiraz’da vefat etmiştir. (Ali Kemalî, “Güney İran Türkleri’nin Şairleri”, Varlıq, Behmen-İsfend 1363/1984, sayı:11-12, s.83; Seyfettin Altaylı, 2012) * Bir süls ömürden tıfl idim Nadân Bir süls ömrümü apardı şeytan Bir süls gocalıg pisdi, ah aman! Oğrudan galanı falGir apardı. Anonim
* Halaclardan Kardeşleri Kaşkayılara Kurban Bayramı Kutlama Mesajı Bizden sizke Selam olta eşğ olta Varqullarda kelqillerke meğ olta Kelgililer Xelec tilin salmata Qeşqaylerin küyünlere hoş olta. * Yâ Ali, Yâ Ali, Şah-ı Lev-Keşef Yâ Ali, Yâ Ali, şah-ı lev-keşef Mübârek Tacına tebârek-Allah Vâsiyi Mustafa, sırri men-aref Haqqı ayn’el-yakîn, küfre iştibah Lâmekân mülkünde genc-i izzeten Kürsiye lâyıqen, erşe zîneten Qaleme guvveten, lövhe sohbeten Cebrayil ustadı, mürşiden-bilLah Sehmin lerze saldı erş-i kEyvana Zülfiqârın rövneg verdi imana Yandı ateşkede, sındı puthana Melek teshin etdi, haq ehsen-Allah. Mirza Muhammed Mezun Kaşkai * Âşiqin mezhebi Senin üçün eyledim qurbet ihtiyar Müddetdir olmuşam elimden ayrı Gözyaşıynan göyertmişem LaleZar Sitemdir, salmayın gülümden ayrı Şah-ı gedayı sövmek eyb u ar deyil Geda şah istemek ihtiyâr deyil Temennam Ziyaddır, béxtim yâr deyil Bu derde çare yox, ölümden ayrı Füsürde Zahidin bilmem nesidir? Bizimnen din u mezheb behsidir Âşiqin mezhebi me’şûqesidir Heç yola varmanam, yolumdan ayrı Men ebes sövmedim o nûşhendi Aqlînen etmedim eşqe peyvendi Apardı keşan keşan kemendi Neçe düşem enber telimden ayrı PeRiveş Nazenîn, boyu besteler Me’zun deriğ etmez can isteseler Goymuşam yol üste başım kesseler Başıma bela yox dilimden ayrı. Mirza Muhammed Mezun Kaşkai
Yüklə 8,05 Mb. Dostları ilə paylaş:
|