Dr. Recep Albayrak Türklerin İranı

Yerleşim Birimi Adı
Türk Ağız ve Lehçeleri
Mehrzemîn	Halac Türkçesi
Covze, Cırıq-Ağaç	Türkçe
Esfîd	Halac Türkçesi
ÇeMatek	Türkçe
Bâkırabad	Şahseven Bağdadî Türkçesi
Caferabad, Hüseynabad-Zend	Şahseven Türkçesi (Kum/ Qum)
Elvîrabad	Şahseven Türkçesi
Mirabad, Gumrûd, Melik-Qal’a	Şahseven Türkçesi
Kâc, Abbasabad	Şahseven Türkçesi
Yekebağ, Rahcerd-şarqî, CendAb	Türkçe
ZüvvAryan, Bağyek	Halac Türkçesi
Ferecabad	Şahseven Türkçesi
Selefçigân	Halac Türkçesi
Bağek	Mugan/ Şahseven Türkçesi
Kemend, Firuzkûh	Türkçe

(http://savucbulaq-shehriyar-islamshehr-az.blogspot.com/, 16 July/Temmuz 2005)

*

Tahran’ın güneybatısındaki Ribat-ı KeRim ilçesi; Gülistan, Ribat-ı KeRim ve NeSimşehr nahiyelerinden oluşmaktadır. İlçe halkının %60’ı Türkçe konuşmaktadır. Geri kalan %40’ının dili Gilekçe, Kürtçe ve diğer dillerdir. Ribat-ı KeRim halkının büyük bölümü muhacirdir.

Ribat-ı KeRim, Şehriyar’a bağlıydı. Daha sonra ilçe olmuştur. Meyve ve çiçek yetiştiriciliği ile tanınmıştır. Doğusunda İslamşehr, batısında Merkezî Bölge Valiliği ve Şehriyar ilçesi, kuzeyinde Şehriyar ilçesi, güneyinde Şehr-i Rey ilçesi ile Merkezî Bölge Valiliği bulunmaktadır. Yeni kurulan Orta Doğu’nun en büyük hava alanı olduğu söylenen İmam Humeyni Hava Alanı bu ilçede, Tahran-Save yolu üzerindedir.

Ahmed Şah Kacar veya Muzaffereddin Şah zamanında Kaşkayılar ile Kacar hanedanı arasında gerginlik vuku bulmuştur. Bu nedenle Kaşkayılardan, özellikle Nefer, büyük bölümü Türk olan Basıri, Baharlu ve Gaydarluların bir kısmı Kaşkayı-Yurt’tan alınarak Tahran etrafına yerleştirilmiştir. Bunlardan bir bölümü de Ribat-ı KeRim’in Külme banliyosunda iskân edilmiştir.

Tahran/ Azadi meydanından Save yönüne hareket edilip, AzeRi meydanı geçildikten sonra karakol ve Çahar-Dânge’ye, müteâkiben İslamşehr’e ulaşılır. Vâvân da denen Kâim meydanından sonra bir banliyoya gelinir. Burası Ribat-ı KeRim’e bağlı Külme yerleşim birimidir. (http://savucbulaq-shehriyar-islamshehr-az.blogspot.com/, 25 July/ Temmuz 2005- 01 August/ Ağustos 2005)

*

Mirza İsa Han Vezîr’in ölümünden sonra, yerine Vezîr-i Nazmiyye/ Emniyet Genel Müdürlüğü’ne Kerim Han Muhbirüs-Saltana getirildi. Yeni düzenleme yapan Kerim Han, Tahran’ı; 1.Afşar, 2.Bakışlu/ Bekeşlu, 3.Firuzkûh ve 4.Tahran-Savadkûh olmak üzere dört bölgeye ayırdı. Ayrıca jandarma teşkilatını kurarak, şehrin asayiş problemini yoluna koydu. Daha sonra Tahran belediyesini de uhdesine aldı. Başarısından ötürü ikinci defa bu göreve getirildi. (http://savucbulaq-shehriyar-islamshehr-az.blogspot.com/, 10 January/Ocak 2006)

*

Halkının büyük bölümü Türk olan Tahran’ın güneybatısındaki 1.200.000 nüfuslu İslamşehr kenti kadınları arasında okuma-yazma oranı %99’dur. Bu oran, İslamşehr Türk kadınlarının kültürel seviyesini belirlemede önemli bir unsur olara karşımıza çıkmaktadır”. (http://savucbulaq-shehriyar-islamshehr-az.blogspot.com/, 10 January/ Ocak 2006)

*

İran yönetimince, Tahran’a bağlı Türk şehirlerinden Savucbulag kenti isminin “Serzemîn-i Çeşmehâ-yı Ab-ı Serd” adı ile değiştirilmesi gündeme getirilmiştir. Kent halkı ve Tahran Üniversitelerinde okuyan Türk öğrencilerin bu teklife tepki göstermesi üzerine bir komisyon kurulmuştur. Komisyon toplantısına; Fars Kültürünü Koruma Kurulu Üyesi Dr.Molla SeLahî, Hikmet Encümeni Üyesi Hatemî, Tahran Kültür Mirası Kurumu Üyesi PUryan, Coğrafya Kurumu çalışanlarından AskeRi, Arkeolog ve “Savucbulag” isimli kitabın yazarı Mühendis Zaim, Savucbulag Kaymakamlığı temsilcisi ve akademisyenler katılmıştır. Komisyon üyelerinin büyük bölümünün karşı çıkması üzerine şehrin adının değiştirilmesinden vazgeçilmiştir. (http://savucbulaq-shehriyar-islamshehr-az.blogspot.com/, 01 March/ Mart 2006)

Kengerlu/ Kengerli İli
Kengerlu ili mensupları, Kum ile Tahran’ın Veramin ilçesi topraklarında meskûndur. Kum ve Tahran bölge valiliklerinde oturan Kengerluların sayısı 30-35.000 kadardır.

Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Gence ilinde perakende olarak yerleşmiş Kengerliler bulunmaktadır.

Erak/ Irak ve Tahran Bölgelerinde Yaşayan Kaşkayı Farsi-Medan Tayfası
Farsi-Medanlar, Büyük Kaşkayı İl/ Ulusu’nu meydana getiren tayfalardan biridir. Ana dilleri Türkçe’nin dışında Farsça bilmemeleri nedeniyle bu tayfa “Farsi-Medan/ Farsça bilmez” adı ile anılır olmuştur. Eskiden beri Padena’yı yaylak, Gîsgân dağı etrafını da kışlak olarak kullanmaktaydılar. Daha sonra Ser-i Meşhed ve Sis (Dâyîn) mıntıkaları bunlara ilave olmuştur. Farsi-Medan tayfasının bir kolu, halen Erak ve Tahran civarında yaşamaktadır. Bunlardan bir grup Erak bölgesinde oldukça tanınmıştır. Han/ Kelânterlerin yönetim Zafiyetinden ötürü bir bölümü Kaşkayı-Yurt’tan ayrılıp, buraya göçmüştür. (Habibullah PeyMan, Tevassuf ve Tahlîlî ez-SahtıMan-ı İktisâdî, İctİmaî ve Ferhengî Îl-i Kaşkai, s.242, 244-247; http://savucbulaq-shehriyar-islamshehr-az.blogspot.com/, 31 March/ Mart 2006)
Hocalı Katliamını Tel’in Mitingi