Dr. Recep Albayrak Türklerin İranı

Ostan-ı Azerbaycan-ı Garbi
1.CeLali İl/ Ulusu: Aile sayısı: 1.135, Türkiye ve Şûrevî/ SSCB sınırı

Aşiretlerin adı: -Halikanlu, -Hasohaleflu (Listede Hasohalu şeklinde kaydedilmiştir. Bu yazılış da doğrudur), -Alimaholu, -Mısırkanlu, -Kızılbaş, -Sakan, -Bılhıkanlu, -Cinikanlu (Cinka dense de doğrudur), -Gandkanlu (Gandka da denEbilir)

Yaylak: Siyahçeşme, Türkiye

Kışlak: Aras nehri sahili

Sürücülük/ Hayvancılık durumu: İyi

İnanç: İslam-Tesennün/ Sünni (Şafii olmalıdır)

2.Mîlân ميلان İl/ Ulusu: Aile sayısı: 2.030, Türkiye ve Şûrevî/ SSCB sınırı

Aşiretlerin adı: -Şeyhkanlu, -Dudkanlu, -Delâî, -Burukî (Burukanlu da olabilir), -AMuî, -Mendûlekanlu, -Keçelanlu, -Gerdûî, -Beruî, -Kolukanlu, -Hazûî, -Gelîkî

Yaylak: Siyahçeşme

Kışlak: Aras nehri sahili

Sürücülük/ Hayvancılık durumu: İyi

İnanç: İslam-Tesennün/ Sünni (Şafii olmalıdır)

3. HayDaranlu İl/ Ulusu: Aile sayısı: 300, Türkiye sınırı

Aşiretin adı: -HayDaranlu

Yaylak: Siyahçeşme

Kışlak: Çuhurkend (Çukurkend)

Sürücülük/ Hayvancılık durumu: Orta

İnanç: İslam-Tesennün/ Sünni (Şafii olmalıdır)

4.Mamakanlu İl/ Ulusu Aile sayısı: 250, Türkiye sınırı

Aşiretin adı: -Mamakanlu

Yaylak: Elend

Kışlak: Gotur (Kotur)

Sürücülük/ Hayvancılık durumu: İyi

İnanç: İslam-Tesennün/ Sünni (Şafii olmalıdır)

5.KüreSünni/ Küresinli İl/ Ulusu: Aile sayısı: 400, Türkiye sınırı

Tayfanın adı: -KüreSünni/ Küresinli

Yaylak: Kotur ve Sökmenabad

Kışlak: Kotur

Sürücülük/ Hayvancılık durumu: İyi

İnanç: Sünni/ Şafii

6.Şakak/ Şékak شكاك İl/ Ulusu: Aile sayısı: 4.400, Türkiye sınırı

Aşiretlerin adı: -Şakak, -Simitko سيتكو / Simko سيمكو (Her iki yazılış da doğrudur), -Pesagaabduy (Pes-Ağa Abduy), -Çerkûî, -Şiprânî, -Halifezade, -Mukri, -GoRik, -ŞikRi, -ÎvRi-Ni’metî, -Atmanî, -HiNarepâçîk (HiNare-Pâçîk), -Botan, -Fenk, -PesagakârDar (Pes-Ağa KârDar), -Mamedî

Yaylak: Tergever ve Türkiye sınırındaki Deşt-i Bil

Kışlak: RıZaiye/ Urumiye ve Şahpur (Salmas/ Dilman) etrafı

Sürücülük/ Hayvancılık durumu: İyi

İnanç: Sünni/ Şafii (Hanefî olduklarını söyleyenler de vardır)

7.Herkî هركى İl/ Ulusu: Aile sayısı: 1.350, Türkiye ve Irak sınırı

Aşiretlerin adı: -Herkî-Mendân, -Herkî-Seyyidân, -Herkî-Serhâtî

Yaylak: Tergever ve Türkiye sınırındaki Deşt-i Bil

Kışlak: Tergever, Mergever ve Deşt-i Bil

Sürücülük/ Hayvancılık durumu: İyi

İnanç: İslam-Tesennün/ Sünni (Şafii olmalıdır)

8.Begzade بيگ زاده İl/ Ulusu Aile sayısı: 500, Türkiye ve Irak sınırı

Aşiretin adı: -Begzade (Beyzade)

Yaylak: Tergever

Kışlak: Tergever

Sürücülük/ Hayvancılık durumu: İyi

Sanatlar/ Üretim:-

İnanç: İslam-Tesennün/ Sünni (Şafii olmalıdır)

9.Sadat İl/ Ulusu: Aile sayısı: 400, Türkiye ve Irak sınırı

Aşiretin adı: -Sadat

Yaylak: Dİzec-i Mergever, Dİzec

Kışlak: Mergever, Deşt-i Bil, Uşneviye, Gorâne (Gorhane olmalı)

Sürücülük/ Hayvancılık durumu: Orta

İnanç: İslam-Tesennün/ Sünni (Şafii olmalıdır)
10.ZerZa زرزا İl/ Ulusu: Aile sayısı: 750, Uşneviye ve Irak sınırı

Aşiretin adı: -ZerZa

Yaylak: Revendulân

İnanç: İslam-Tesennün/ Sünni (Şafii olmalıdır)

11.Garapapag (Karapapak) İl/ Ulusu: Aile sayısı: 550, Sulduz’da

Tayfanın adı: -Garapapag

Yaylak: Mameş/Mamaş İli bölgesi

Sürücülük/ Hayvancılık durumu: İyi

İnanç: Sünni/ Şafii. (Bu bilgi günümüz itibariyle doğru değildir, tamamı Alevi/ Kızılbaş’tır)

*Kafkasya’dan gelmeleri nedeniyle Sünni izleri de taşırlar. Urumiye’de, Karapapakların namaz kılışını ifade ederken, şaka yollu; ellerinin birini bağlayıp, diğerini saldıkları ifade edilir. Yani, hem Şiileri, hem de Sünnileri memnun ettikleri vurgulanır.
12. Mamaş ماماش / Mameş ما مش İl/ Ulusu: Aile sayısı: 950, Irak sınırı

Aşiretlerin adı: -Emir-i Aşayiri, -KâdiRi

Yaylak: PelâSi Seyyid dağı eteği

Sürücülük/ Hayvancılık durumu: İyi

Sanatlar/ Üretim: Şal dokumacılığı

İnanç: Sünni/ Şafii

*Mameş ili, Mahabad ve Negade’nin dağlık kesimlerinde yaşamaktadır. ŞehRiver 1320/ 1941 yılında yerleşik hayata geçmişlerdir. İlin reisliğini 1962 yılına kadar Pasve köyünde oturan Ali Ağa Emir-i Aşayir yapmıştır. Mameş ili, Serdeşt ve Sakız’daki Mangor ve DehbukRi illeri ile hane nahiyesinde yaşayan Piran ili ile komşudur. Bu aşiretlerle olan ilişkileri zahiren de olsa iyidir. Aşiretin nüfusu; Dr.Mesud Keyhan’a göre 1.500 aile (1932), İranşehr kitabına göre 950 aile (1963) ve Merduh KürdisTanî’ye göre 1.500 ailedir (1972).
13.Piran پيران İl/ Ulusu: Aile sayısı: 650, Irak sınırı

Aşiretin adı: -Piran

Yaylak: Seran Dağı

Sürücülük/ Hayvancılık durumu: Az

Sanatlar/ Üretim: Şal dokumacılığı

İnanç: İslam-Tesennün/ Sünni (Şafii olmalıdır)

14.Mangor منگور İl/ Ulusu: Aile sayısı: 1.500, Mahabad’ın güneyi

Aşiretlerin adı: -Aman, -Şem’, -Zîn, -Zerrin, -Hıdır, -Mürvet

Yaylak: Kede, Lâsiyu, Kâkin

Sürücülük/ Hayvancılık durumu: Nispeten iyi

Sanatlar/ Üretim: Kumaş dokumacılığı

İnanç: Şafii

15.DehbukRi دهبكرى İl/ Ulusu: Aile sayısı: 4.500, Omg’da

Aşiretlerin adı: -İlHanizade, -Aliyâr, -KahraManî, -AbbâSi

Yaylak: Bulağ’ın aşağı kesimi

Sürücülük/ Hayvancılık durumu: İyi

Sanatlar/ Üretim: Şal, yolluk, kilim, seccade

İnanç: Sünni/ Şafii

16.Gaverk-i Mahabad گورك İl/ Ulusu: Aile sayısı: 3.100, Omg’da

Aşiretin adı: -Gaverk-i Mahabad

Yaylak: Piran meraları

Sürücülük/ Hayvancılık durumu: Orta

Sanatlar/ Üretim: Kumaş, kilim, yolluk

İnanç: Sünni/ Şafii

17.Beryâcî İl بريا جى İl/ Ulusu: Aile sayısı: 1.350, Serdeşt, Irak sınırı

Aşiretin adı: -Beryâcî

Sürücülük/ Hayvancılık durumu: Orta

Sanatlar/ Üretim: Çul, kilim, yolluk

İnanç: İslam-Tesennün/ Sünni (Şafii olmalıdır)
18.Bâsek Kole İl/ Ulusu: Aile sayısı: 600, Serdeşt, Irak sınırı

Aşiretin adı: -Bâsek Kole

Sürücülük/ Hayvancılık durumu: Orta

Sanatlar/ Üretim: Çul, kilim, yolluk

İnanç: Tesennün/ Sünni (Şafii olmalıdır)
19.MalkâRi İl/ Ulusu: Aile sayısı: 1.100, Serdeşt, Irak sınırı

Aşiretin adı: -MalkâRi ملكارى

Sürücülük/ Hayvancılık durumu: Orta

Sanatlar/ Üretim: Çul, kilim, yolluk

İnanç: Tesennün/ Sünni (Şafii olmalıdır)
20.BâPir AgâSi باپيرآقاسى İl/ Ulusu: Aile sayısı: 430, Serdeşt, Irak sınırı

Aşiretin adı: -BâPir-Agâî (BâPir-AgâSi şeklinde de geçmektedir)

Yaylak: Humul dağları

Sürücülük/ Hayvancılık durumu: Orta

Sanatlar/ Üretim: Çul, kilim, yolluk

İnanç: Tesennün/ Sünni (Şafii olmalıdır)

21.PoşdeRihâ پشدريها İl/ Ulusu: Aile sayısı: 500

Aşiretin adı: -PoşdeRihâ

Yaylak: Terve, GûMat, Erzene, Eşterel

Sürücülük/ Hayvancılık durumu: Orta

Sanatlar/ Üretim: Çul, kilim, yolluk

İnanç: Tesennün/ Sünni (Şafii olmalıdır)

22.KelâSi كلاسى İl/ Ulusu: Aile sayısı: 500, Omg’da

Aşiretin adı: -KelâSi

Yaylak: Meran altındaki meralar

Sürücülük/ Hayvancılık durumu: Orta

Sanatlar/ Üretim: Çul, kilim, yolluk

İnanç: Tesennün/ Sünni (Şafii olmalıdır)

23.Osman Begî عثمان بيگى İl/ Ulusu: Aile sayısı: 450

Aşiretin adı: -Osman-Begî

Sürücülük/ Hayvancılık durumu: Orta

Sanatlar/ Üretim: Çul, şal, kumaş, kilim, yolluk

İnanç: Sünni/ Şafii
24.Bane Mıntıkası Aşiretleri

-Ahmedi: 750 aile, Sürücülük/ Hayvancılık durumu: Orta, Sanatlar/ Üretim: Çul, kilim ve cicim, İnanç: Sünni/ Şafii

-Lütfullah-Begî: 270 aile, Sürücülük/ Hayvancılık durumu: Orta, Sanatlar/ Üretim: Şal, kilim ve cicim, İnanç: Sünni/ Şafii

-Şehidî-Lütfullah Begî: 300 aile, Sürücülük/ Hayvancılık durumu: Orta, İnanç: Sünni/ Şafii

-Behram-Begî: 220 aile, Sürücülük/ Hayvancılık durumu: Orta, Sanatlar/ Üretim: Çul, kilim ve cicim, İnanç: Sünni/ Şafii
25.Sakız/ Saqız/ Saggız Mıntıkası İl/ Ulusları

-Goruk Sakız Aşiretleri: 750 aile, Sürücülük/ Hayvancılık durumu: Orta, Sanatlar/ Üretim: Cicim, kilim, çul ve şal, İnanç: Şafii

-Feyzullah-Begî Aşiretleri: 2.700 aile, Sürücülük/ Hayvancılık durumu: Orta, Sanatlar/ Üretim: Şal, kilim, cicim ve Kürt şalı, İnanç: Şafii

-Tîle-Kûh Aşiretleri: 600 aile, Sürücülük/ Hayvancılık durumu: Orta, Sanatlar/ Üretim: Çul, kilim ve cicim, İnanç: Şafii

-Caf-Saggız Aşiretleri: 250 aile, Sürücülük/ Hayvancılık durumu: Orta, Sanatlar/ Üretim: Kürt şalı, çul ve kilim, İnanç: Şafii

-KeLali Aşiretleri: 175 aile, Sürücülük/ Hayvancılık durumu: Orta, Sanatlar/ Üretim: Çul, kilim, cicim ve şal, İnanç: Şafii

-Kelhor Aşiretleri: 140 aile, Sürücülük/ Hayvancılık durumu: Orta, Sanatlar/ Üretim: Cicim, kilim ve çul, İnanç: Şafii

-Ardelân/ Ardalan Aşiretleri: 165 aile, Sürücülük/ Hayvancılık durumu: Orta, Sanatlar/ Üretim: Cicim ve kilim, İnanç: Şafii

-Vekîlî-Gabağlu Aşiretleri: 591 aile, Sürücülük/ Hayvancılık durumu: Orta, Sanatlar/ Üretim: Cicim, kilim ve çul, İnanç: Şafii

-Deh-BukRi دهبكرى / Saggız Aşiretleri: 700 aile, Sürücülük/ Hayvancılık durumu: Orta, Sanatlar/ Üretim: Cicim, kilim ve çul, İnanç: Şafii

-Serşîyu-Saggız Aşiretleri: 700 aile, Sürücülük/ Hayvancılık durumu: Orta, Sanatlar/ Üretim: Şal, cicim, çul ve kilim, İnanç: Şafii

-Horhore Aşiretleri: 350 aile, Sürücülük/ Hayvancılık durumu: İyi, Sanatlar/ Üretim: Çul, kilim ve cicim, İnanç: Şafii

-Gore Kale-Divanî Aşiretleri: 70 aile, Sürücülük/ Hayvancılık durumu: Orta, İnanç: Şafii
Kürdistan Bölge Valiliği