Dr. Recep Albayrak Türklerin İranı



Yüklə 9,25 Mb.
səhifə39/430
tarix07.01.2022
ölçüsü9,25 Mb.
#82928
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   430
Bölge Valiliği

BV Merkezi

Güney Azerbaycan Bölgesi


Doğu Azerbaycan

(Tamamı)

Tebriz

Darüs- Saltana

Batı Azerbaycan

(Tamamı)

Urumiye

Darüs- Saltana

Erdebil

(Tamamı)

Erdebil

Darüs- Saltana

Gilan

(Bir bölümü)

Reşt

Darüs- Saltana

Kürdistan

(Bir bölümü)

Senendec

Darüs- Saltana

Kazvin

(Tamamına yakını)

Kazvin

Hamse Azerbaycanı

Zencan

(Tamamına yakını)

Zencan

Hamse Azerbaycanı

Hemedan

(Tamamına yakını)

Hemedan

Cibal Azerbaycanı/ Azerbaycan-ı Cibal/ Irak-ı Acem/ Irak-ı Azerbaycan

Merkezî

(Bir bölümü)

Erak

Cibal Azerbaycanı/ Azerbaycan-ı Cibal/ Irak-ı Acem/ Irak-ı Azerbaycan

Kum

(Bir bölümü)

Kum

Cibal Azerbaycanı/ Azerbaycan-ı Cibal/ Irak-ı Acem/ Irak-ı Azerbaycan

Elburz

(Tamamına yakını)

Kerec

Cibal Azerbaycanı/ Azerbaycan-ı Cibal/ Irak-ı Acem/ Irak-ı Azerbaycan

Tahran

(Bir bölümü)

Tahran

Cibal Azerbaycanı/ Azerbaycan-ı Cibal/ Irak-ı Acem/ Irak-ı Azerbaycan

Kirmanşah

(Küçük bir bölümü)

Kirmanşah

Cibal Azerbaycanı/ Azerbaycan-ı Cibal/ Irak-ı Acem/ Irak-ı Azerbaycan

Loristan

(Küçük bir bölümü)

Hürremabad

Cibal Azerbaycanı/ Azerbaycan-ı Cibal/Irak-ı Acem/ Irak-ı Azerbaycan

*


Güney Azerbaycan Toprakları ve Azerbaycan Türklerinin İskân Sahası


Bölge Valiliği (BV),

BV Merkezi

(Yüzölçümü: km²,

Nüfus: 2006)


Güney Azerbaycan Bölgesi

Türklerin yüzdesi

Güney Azerbaycan

Yüzölçümü

(km²)

Azerbaycan Türk Nüfusu

2006

Doğu Azerbaycan

Tebriz


Yüzölçümü: 45.650

Nüfusu: 3.527.267




Darüs- Saltana Azerbaycanı
Nüfusun tamamı %100

45.650

3.527.267

Erdebil BV

Erdebil


Yüzölçümü: 17.800

Nüfusu: 1.209.968




Darüs- Saltana Azerbaycanı
Nüfusun tamamı %100

17.800

1.209.968

Zencan BV

Zencan


Yüzölçümü: 21.773

Nüfusu: 942.818




Hamse Azerbaycanı
Nüfusun tamamı %100


21.773

942.818

Batı Azerbaycan BV

Urumiye


Yüzölçümü: 37.411

Nüfusu: 2.831.779


Türkiye-İran sınırında Kara-Koyunlu mıntıkası (Aralık ilçesi karşısı) ve Küresinli ili mıntıkasında (Salmas’ın Türkiye’ye mücavir sınır boyu, Van ili karşısı) Türkçe konuşulmaktadır.



Darüs- Saltana Azerbaycanı
Nüfusun tamamına yakını %90
Nahçıvan ve Türkiye’ye mücavir Karakoyunlu mıntıkası, Siyahçeşme/ Çaldıran köyleri ile Hoy/ Kotur civarındaki Küresinli Türk bölgeleri hariç; Türkiye sınır bölgesi kuzeyden güneye köy ve komlar hâlinde dar bir şerit Kürt yerleşimidir; Türkiye-Irak sınırındaki Dizec ve Kasyan’ın güneyi; Senger’in güneyi; Ak-bulag/ Ağbulag’ın güney istikameti; Uşneviye’nin doğusu; Negade ilçe topraklarının batı ve güney sınırı; Mahabad ilçesi şehir merkezinin hemen kuzeyi; Mahabad’tan doğuya; Bukan kentinin kuzeyi ve doğusu; Bukan’dan Kürdistan BV sınırı. Sınırın kuzeyi Türk yerleşimidir. Mahabat’ta da önemli bir Türk nüfusu yaşamaktadır.
Batı Azerbaycan’da çoğunluğu

Kürtlerin oluşturduğu ve Türklerin de yaşadığı şehirler:

-Uşneviye

Genel nüfusu: 51.972 (1996)

Şehir merkezi: 29.896 (2006)

-Piranşehr:

Genel nüfusu: 86.721 (1996)

Şehir merkezi: 57.692 (2006)

-Serdeşt

Genel nüfusu: 93.168 (1996)

Şehir merkezi: 37.115 (2006)

-Mahabat/ Soğukbulag (İlçenin güneyi)

Genel nüfusu: 171.595 (1996)

Şehir merkezi: 133.324 (2006)

-Bukan

Genel nüfusu: 175.529 (1996)



Şehir merkezi: 149.340 (2006)

37.411

2.548.601

Kürdistan BV

Senedec


Yüzölçümü: 29.137

Nüfusu:


1.346.333 (1996)

1.416.334 (2006)




Darüs- Saltana Azerbaycanı
Nüfusun bir bölümü %24.7
Batı Azerbaycan’ın Bukan ilçesinin güneydoğusundaki Afşar yerleşim biriminden Sakız ilçesine geçilir. Bu mıntıkadan Miranşah’a, buradan Divandere ilçesine kadar olan saha; Divandere’nin Zerrine nahiyesinin kuzeyi; Bicar ilçesi ile güneyindeki Gurve ilçelerinin tamamına yakını Türk’tür. Kuzeybatısındaki Dehgulan nahiyesi hariç; Kirmanşah/ Bahteran’ın Sungur ilçesi sınırı; Bicar-Divandere karayolunun kuzeyinde iki bölge ile Dehgulan’ın güneybatısında Kışlag-Nevruz olmak üzere üç mıntıka Türklerin oturduğu sahalardır. Kürdistan’ın kuzeydoğu ve doğu toprakları Azerbaycan’dır.
Kürdistan’daki Azerbaycan Arazisi:

-Sakız ilçesinin kuzeydoğusu 4.444 km² %10=444 km²

-Divandere’nin kuzeyi 4.030 km² %20=806 km²

-Bicar 5.901 km² %75=4.426 km²

-Yasukend/ Yassukend (Bicar’a bağlı)

-Gurve 4.722 km² %80=3.778 km²


Kürdistan’daki Türk nüfusu:

-Bicar


Genel nüfusu: 114.235 (1996)

Şehir merkezi:

44.240(1996)

46.156(2006)

-Gurve

Genel nüfusu: 199.834 (1996)



Şehir merkezi:

61.659 (1996)

65.842 (2006)

-Türk aşiretleri

-Türk-Kürt karışımı aşiretler


9.051

350.000

Kirmanşah/ Bahteran BV

Kirmanşah (Bahteran)

Yüzölçümü: 24.998

1.768.249 (1996) 1.842.457 (2006)




Cibal Azerbaycan/ Azerbaycan-ı

Cibal/ Irak-ı Acem/ Irak-ı Azerbaycan


Nüfusun bir bölümü %2.34
Sungur ilçesi topraklarının tamamı Türk sahası, yani Azerbaycan’dır. Kirmanşah sınırını takiben Hemedan’a girilir. Kengâver ilçesinin hemen yakınında, doğu istikametinde Türk yerleşim birimleri vardır.

Bazı Azerbaycanlı coğrafyacılar, Sungur topraklarını Hemedan Türk coğrafyası içerisinde değerlendirir. Bu değerlendirme de yanlış değildir.


-Sungur

Yüzölçümü: 2.320 km²

Genel nüfusu: 112.012 (1996)

Şehir merkezi:

40.848 (1996)

43.184 (2006)



2.320

43.184

Hemedan BV

Hemedan


Yüzölçümü: 19.547

Nüfusu:


1.677.789 (1996)

1.674.595 (2006)


*Hemedan BV, Güney Azerbaycan’ın en güney bölgesidir. Valilik topraklarının 3/4’ü (%75) Güney Azerbaycan topraklarına dâhildir. Azerbaycan’a dâhil olan topraklar 15.000 km² olup, Dağlık Karabağ’ın 3.3 katıdır.

Cibal Azerbaycan/ Azerbaycan-ı

Cibal/ Irak-ı Acem/ Irak-ı Azerbaycan


Nüfusun büyük bölümü %80
Kirmanşah sınırındaki Rahmetabad kasabasından Tuyserkan ilçesi- Tuyserkan ile Melayir ilçesinin güneydoğusundan Merkezî BV sınırına ulaşılır. Bu hat, Melayir ile Zengene yerleşim birimi arasındaki karayolunun kuzeyidir. Esedabad’ın güneyindeki en uzak Türk yerleşim noktası Çomag-tepe’dir. Tuyserkan-Melayir hattının güneyinde Hacıtu, Hulyan, Cera, Dere-Osman, Dam-Şatır ve Tikme-Daş gibi çok sayıda Türk yerleşim birimi bulunmaktadır.
Hemedan’ın Azerbaycan sınırları

dışında kalan ilçeleri:

-Nihavend ilçesi:

Yüzölçümü: 3.301 km²

Genel nüfusu: 297.063 (1996)

Şehir merkezi:

144.373 (1996)

153.748 (2006)

-Melayir ilçesinin güney yarısı:

Yüzölçümü: 3.301 km² : 2=1.651

Genel nüfusu: 297.063 (1996):2=

148.532


Şehir merkezi:

144.373 (1996)

153.748 (2006)


14.595

1.339.676

Merkezî BV

Erak


Yüzölçümü: 29.406 km²

Nüfusu:


1.227.827 (1996)

1.326.826 (2006)




Cibal Azerbaycan/ Azerbaycan-ı

Cibal/ Irak-ı Acem/ Irak-ı

Azerbaycan
Nüfusun bir bölümü %55
Hemedan sınırındaki Miyanrûd, BaseRi ve Zahirabad’ı takiben güneydeki Loristan sınırına inilir. Loristan-Merkezî BV sınırı üzerinden Humeyn’e varılır. Haravend, Hugan, KûdZar’ın kuzeyinden Erak’ın doğusundan, Mehrabad üzerinden, Davudabad’a ve Aştiyan’a ulaşılır. Aştiyan, Destcerd-Gaziran üzerinden Kum kenti. Bu sınırın kuzeyi ve batısı Türk yerleşimidir. Yani Azerbaycan’dır.
Azerbaycan sınırları dışında kalan

Merkezî BV toprakları:

-Şazend ilçesinin yarısı

Yüzölçümü: 2.691 km²: 2=1.346 km²

Genel nüfusu: 130.673 (1996): 2=65.337

Şehir merkezi: 17.509 (1996)

-Mahallat ilçesinin tamamı

Yüzölçümü: 1.968 km²

Genel nüfusu: 44.779 (1996)

Şehir merkezi: 30.022 (1996),

35.319 (2006)

-Dilican ilçesinin tamamı

Yüzölçümü: 2.214 km²

Genel nüfusu: 40.400 (1996)

Şehir merkezi:

24.861 (1996)

31.852 (2006)

-Erak ilinin doğu yarısı

Yüzölçümü: 7.220 km²: 2=3.610

Genel nüfusu: 596.569 (1996):2=

298.285

Şehir merkezi: 380.755 (1996),

438.338 (2006)

-Aştiyan ilçesinin doğu yarısı

Yüzölçümü: 1.236 km²: 2=618 km²

Genel nüfusu: 21.334 (1996):

2=10.667

Şehir merkezi: 8.407 (1996)

-Humeyn’ ilçesinin yarısı

Yüzölçümü: 2.396 km²: 2= 1.198 km²

Genel nüfusu: 118.424 (1996):

2=29.212

Şehir merkezi: 56.335 (1996),

64.031 (2006)



(100 bin Halac Türkü’nün 50 bini Merkezî Bölge Valiliği istatistiğine alınmıştır. 25 bini Kum, kalan 25 bini ise Tahran Bölge Valiliği Türk nüfusu, ayrıcaTahran’da oturan Türkmen, Kaşkayı ve Halac Türkleri bu rakam içerisinde gösterilmiştir)

18.452


729.754


Loristan BV

Hürremabad

Yüzölçümü: 28.392

km²


Nüfusu:

1.567.075 (1996)

1.689.650 (2006)


Cibal Azerbaycan/ Azerbaycan-ı Cibal/ Irak-ı Acem/ Irak-ı Azerbaycan
Nüfusun bir bölümü %6.4
Hemedan sınırındaki Merkezî BV’nin Miyanrud, Baseri, Zahirabad yerleşim birimleri güzergâhından Loristan’a ulaşılır. Merkezî BV sınırından Durûd ilçesinin batısı ve güneyini takiben kuzeye yönelinir. Zernan, Şah-Veled, Aşurabad güzergâhını takiben kuzeye çıkılır. Nurabad noktasından doğuda Merkezî BV sınırına ulaşılır. Bu sınırını çizdiğimiz Loristan’a ait Durud ilçesi, kuzeyi ve kuzeydoğusu Türk yerleşim mıntıkası, dolayısıyla Azerbaycan’dır.
Batıdaki Çalan-çulan hariç, Durûd ilçesinin doğu yarısı ile Ezna ilçe topraklarının batısı ve kuzeyi Azerbaycan toprağıdır.
-Durud

Yüzölçümü: 1.380 km²: 2= 690 km²

Genel nüfusu: 142.773 (1996): 2=

71.387


Şehir merkezi: 88.152 (1996),

100.528 (2006)

-Ezna

Yüzölçümü: 1.413 km²: 2= 707 km²



Genel nüfusu: 72.583 (1996): 2=

36.292


Şehir merkezi: 35.401 (1996),

37.645 (2006)



1.397

107.679

Kum BV

Kum/Qum


Yüzölçümü: 11.238 km²

Nüfusu:


852.946 (1996) 1.036.714 (2006)


Cibal Azerbaycan/ Azerbaycan-ı Cibal/ Irak-ı Acem/ Irak-ı Azerbaycan
Nüfusun büyük bölümü %67
Merkezî BV ilçesi Aştiyan’ı takiben Mucan’a, oradan Kum BV’ne girilir. Kuzeye doğru Destcerd, Ruskiye, Aliabad, doğuya dönülerek Gazîran’ın kuzeyini takiben Kum kentine inilir. Kum şehir merkezinin doğusundan Seyrabad, Kumrûd, Ferecabad, Kûhsefid, Muzafferabad, Muhammedabad’a varılır. Kuzeybatıda Sadr-abad üzerinden Deryaçe-i Sultan/ Sultan gölünün doğusundan kuzeye Çeşme-i Şur, Aliabad, Allahyar, Kale-yi Muhammedabad’a ulaşılır. Bu nokta Tahran BV sınırıdır. Hattın batısı Türk yerleşimi ve Azerbaycan’dır. Kum BV’nin doğu yarısı Azerbaycan sınırları dışındadır.

5.619

694.598

Tahran ve Elburz Bölge Valilikleri

Tahran ve Kerec


Tahran BV

Yüzölçümü 12.981 km²

Nüfusu:

10.398.643 (1996)

11.228.625 (2006)

(Türk %65: 7.298.606)

*

Elburz BV



Yüzölçümü: 5.833 km²

Nüfusu:


2.053.233 (2010)

(Türk %70: 1.437.263)


Kerec, sanayinin gelişimi ile birlikte çok sayıda gayrı Türk unsurun göçüne maruz kalmıştır. Buna mukabil Darüs-Saltana Azerbaycanı valiliklerinden gelip yerleşen çok sayıda Türk olmuştur.


Cibal Azerbaycan/ Azerbaycan-ı Cibal/ Irak-ı Acem/ Irak-ı Azerbaycan
Tahran ve Elburz toplam nüfus:

13.281.858

Nüfusun büyük bölümü %67.5
Tahran ve Elburz toplam

Yüzölçümü: 19.196 km²-8.470 =

10.726 km²
Tahran, Kacar hanedanı döneminde payitaht yapılmadan önce Rey’e bağlı küçük bir Azerbaycan kasabası idi. Bugünkü Kum-Tahran karayolunu takiben, yolun hemen doğusundaki İslamşehr’den Kehrizek’e ulaşılır. Doğuda Paleşt, Mamazan, Parçin, Abbarik, Eyn-Verzan’a; buradan kuzeye Demavend’in hemen batısından Mazenderan BV sınırına geçilir.

Tahran’ın kuzeyindeki Tecriş’ten kuzeye, Nisa’nın güneyine; Abhark-Kerec’in kuzeyinden Kemalabad’a, buradan kuzeye Savucbulag ilçe topraklarının tamamına yakını dâhil olmak üzere, çizilen sınırın batısı Azerbaycan’dır.

-Azerbaycan sınırları dışında kalmakla beraber Veramin ilçesinin güneyi Türk yerleşimidir. Bölgedeki Türk yerleşimleri doğu batı istikametindedir.

-Cibal Azerbaycan sınırları dışında bulunan -Tahran BV sınırı güneyindeki Simnan BV ilçelerinden Germsar’a bağlı güney ve doğusundaki Lecran, Mahmutabad, Sadabad, Hüseynabad, Kevirabad, Deh-Sultan, Devletabad, Gerdvan… yerleşim birimleri Türk’tür.



*

Tahran ve Kerec’in Azerbaycan sınırları dışında kalan ilçe toprakları:

-Veramin

Yüzölçümü: 2.341 km²

Genel nüfusu: 413.130 (1996)

Şehir merkezi:

107.233 (1996)

208.569 (2006)

-Pakdeşt (Veramin’in banliyosu)

Genel nüfusu: 164.839 (1996)

Şehir merkezi:

49.220 (1996)

126.281 (2006)

-Rey ilçesinin güneyi (%60)

Yüzölçümü: 2.508 km²

Genel nüfusu: 610.127 (1996)

Şehir merkezi: 356.079 (1996)

-DeMavend’in doğusu (%60)

Yüzölçümü: 4.298 km²

Genel nüfusu: 65.219 (1996)

Şehir merkezi:

22.337 (1996)

36.433 (2006)

-Firuzkûh (DeMavend’in banliyosu)

Genel nüfusu: 34.206 (1996)

Şehir merkezi:17.310 (1996)

-Tecriş/ Şimiranat İlçesi %70

Yüzölçümü: 1.248 km²

Genel nüfusu: 30.398 (1996)

Şehir merkezi: 10.587 (1996)

-Kerec ilinin kuzeyi %10

Yüzölçümü: 2.158 km²

Genel nüfusu: 1.160.107 (1996)

Şehir merkezi:

94.968 (1996)

1.377.450 (2006)

-Talegan %20

Yüzölçümü:


Yüklə 9,25 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   430




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin