Dr. Recep Albayrak Türklerin İranı

kalpak/ qalpaq: Kalpak.

kaltak/ qaltaq: Kaltak, eyer.

kamçı/ qamçî: Kamçı.

kâme/ qame: Kama.

kandilçî/ qandilçî: (kandil+çi) Kandilci. Kandil→ kandilçî

kapan/ qapan: Kapan.

kaplan/ qaplan: Kaplan.

kapu: Kapı.→Kapuçî: Kapıcı.

kara/ qara: 1.Kara, siyah. 2.Büyük, iri. 3.Güzel.

karavul/ qaravul: Askerin öncüsü; karakol.

kaş/ qaş: 1.Kaş. 2.Parça.

kaşu/ qaşu/ qaşov: Kaşağı.

kaşuq: Kaşık.

katık/ qatıq: Katık.

katır/ qatır: Katır.→qatırçî: Katırcı

kav/ qav: Kav.

kayık/ qayıq: Kayık.→kayıkçî/ qayıqçî: Kayıkçı→kayıkrân/ qayıq-rân: (T+F) Kayık sürücüsü

Kelat: Bkz.→Kala

Kılıç/ qılıç: Kılıç.

kırmız/ qırmız: Kırmızı.

Kıyçî/ qıyçî: 1.Makas. 2.Bukağı, köstek.

kıyme/ qıyme: Kıyma.

kızıl/ qızıl: Altın. Kızıl→kızılsatan/ qızılsatan: Kuyumcu

Kızılbaş/ Qızılbaş: Kızılbaş.

kızılce/ qızılce: 1.Altın para. 2.Vücutta çıkan kırmızı kabarcık, hastalık adı, kızılca. 3.Tahta biti.

koç/ qoç: Koç.

koltuk/ qoltuq: Koltuk.

konukçî/ qonuqçî: Konuk eden, misafir eden.

koşun/ qoşun: Asker, ordu.

köç: 1.Göç.→köç-kerden/ Köçîden: Göç etmek, →Köçnişîn: Göçer, devlet-gez. 2.Hırsız, 3.Şaşı, şehlâ. 4.Çoluk çocuk

kuldurbasan/ quldurbasan: Eşkiyayı basan, eşkiyayı yakalayan.

kundak/ qundaq: Kundak.→(T+F) qundak kerden: Kundaklamak

kurbağa/ qurbağa: Kurbağa.

kurultay/ qurultay: Kurultay, meclis.

kuş/ quş: Kuş.

kutî/ qutî: Kutu.

küreken: Damat.

küsbe: Küsbe.

M

maral: Ceylân.

maşınçî: (Fr.+T) Arabacı.

mazalaq: kâğıt fırıldak.

minbaşı: (AskeRi) Binbaşı.
O

oba/ obe/ ubbe: 1.Çadır, alaçık. 2.İl/ ulus yapılanmasında en alt birim.

ocag: 1.Yemek yapmak ve ısınmak için ateş yakılan yer. 2.Hanedân, aile, ocak. 3.Mürşit, pir.

ocag-kor: Çocuğu olmayan kişi, sönmüş ocak.

ocag-zade: (T-F) Soylu aileye mensup.

oğ/ ok: Çadırın üst dikmesi.

oğlan: Oğlan.

oğul: Oğul, erkek evlât.

oleng: Otlak, mera, kuşların bol olduğu yer.

olcay: 1.Şans, talih, baht. 2.Şanslı, talihli.

ordu: Ordu.

ortağ/ ortag: Ortak.

otaq/ utaq: Oda.→Otag-ı Horak(T+F): Yemek odası. →otag/ otağ: Otağ, büyük çadır.

otağa: Renkli kuş tüylerinden hazırlanan tac, cığa.

otlag: Otlak.

otrag/ oturağ/ uturak: Yolculukta menzilgâhlarda geçici ikamet, konaklama, geceleme.

oymaq/ oymak: Oymak, boy, kabile. Çoğulu(T+F)→ Oymagât
Ö

ölmez: Kurt dikeni de denen bir bitki.

ördek: Ördek.

örmek/ hörmek: Örmek, dokumak.

örümçek/ hörümçek: Örümcek..
P

pahme/ pahme: Ebleh, ahmak.

palan: Kaşsız, enli, yayvan ve yumuşak bir tür eyer. →Palandûz

palançe/ palan-çe: (“-çe” masğar/ tasğir eski ile) Küçük palan, palancık.

palut/ palid: Pelit.

papah/ papag: Papak.

paşa: 1.Şah, padişah, han. 2.Seyyid, Hace.

patuğ/ patug: 1.Bayrak direği, seferde sancak ve bayrağın takıldığı direk. 2.Kabadayıların buluşma yeri.

pay: Hisse.

pıçag: Bıçak.
S

saçma: (SiLah için) Saçma.

sagduş: Damat yoldaşı, sağdıç.

sağrag/ saqraq: Seramik veya toprak şarap testisi.

sahlu: askerî birlik, garnizon.

satgini/ satgın/ satgin/ satgînî/ satkin/ satgî: Kadeh, şarap kadehi.

subaşı/ sübaşı: Maveraünnehir’de ve Gazne sultanları döneminde ordu kumandanlarına verilen isim. “Sübaşı” unvanlı meşhur iki şahsiyet vardır. Bunlardan biri İlkhâNan Serdarı Sübaşı Tekin, diğeri Gazneli Sultan Mahmut’un hâcib ve SerdarDarlarından Hâcib Sübaşı’dır.

sungur: Doğan cinsi yırtıcı bir kuş.

sürçî: Sürücü, duruşka veya kaliska/ fayton sürücüsü.

süren: Hamle, hücum.

sürtme: Kutup bölgesine yakın topraklarda kar üzerinde nakliye aracı olarak kullanılan, at veya köpekle çekilen kızak.
Ş

şaplak: Şaplak, tokat.

şaltag: Kavga, döğüş.

şikârçî: (F+Türkçe “çi” eki ile) Avcı.
T

tabut: Tabut.

tahtakapu: (tahta+kapu) İl/ ulus ve aşiretlere yönelik yürütülen resmi iskân politikası. Bazı bilim adamları kitap ve makalelerinde “tahtakapu” kelimesini yanlış olarak “Türk tayfası” olarak açıklamıştır.