Draft confidential

Bankın fəaliyyətinin səmərəliliyi və onun töhfəsi

Güclü siyasi dialoq və sektorlar arasında yaxından inteqrə edilmiş kreditləşdirmə CAS dövründə Azərbaycanın strateji məqsədlər istiqamətində irəliləyişinə əhəmiyyətli töhfə verib. BİA-nın siyasi dialoqu ölkənin inkişaf edən bazar iqtisadiyyatına keçiddə əsas vasitəçi olub. Bank Qrupu, hətta təcili maliyyələşdirmə boşluqları olmadıqda, YAYK ətrafında konstruktiv dialoqu həyata keçirə bilib. Hökumət tərəfindən islahat gündəliyinin həyata keçirilməsinin sürətləndirilməsinə niyyətin nümayiş etdirilməsinə qədər, Bank maliyyə paketinin təqdim edilməsini təkid etmədi. SDK-İİ və YAYK-İ ayrı-ayrılıqda həyata keçirilməsi çətin olan bir çox islahat tədbirləri üçün inteqrə edilmiş və konsensus quran bünövrə yaradıb. İslahatlar əsas icraçı agentliklər ilə yaxından əməkdaşlıq şəraitində hazırlanıb, və YAİİDP-də göstərildiyi kimi, inkişaf üçün yeni yanaşma və gündəlik yarada bilib. Əlaqələndirilmiş siyasət dəstinin formalaşdırılması və icrasında Bankın BVM fə digər donorlar ilə tərəfdaşlığı xüsusi əhəmiyyət kəsb edib. Bu cür strategiya proqram məzmunu, İSİ və missiya vaxtları üzrə Bankın komanda üzvləri arasında yüksək səviyyədə əməkdaşlığın olmasını tələb edirdi. Müvəffəqiyyət düsturu yüksək səviyyədə islahat gündəliyi və dəstəkləyici sektor layihələri arasında sinerji və təsiredici əlaqələr yaradan, üzvləri arasında sıx əlaqəsi olan ölkə komandası idi. SDK-İİ layihəsinə nəzarət bütövlükdə ölkə komandasının məsuliyyəti kimi qavranılmışdır. Bank və BMK komandaları Azərbaycan və Bank arasında yeni əlaqələr və etibar yarada bilir. Ölkə ofisi Hökumət ilə dialoqda mühüm rol oynayıb.
Portfelin səmərəliliyi göstəriciləri CAS dövrü ərzində qənaətbəxş olub. CAS dövrünə ünvanlanmış yeni doqquz kredit layihəsi “təqdim edilib” və onuncu layihə daha yüksək səmərəlilik əsasında verilən BİA vəsaitinə görə mümkün olub. CAS dövründə, cəmi iyirmi beş layihə qüvvədə olub və portfelin statusu qənaətbəxş səviyyəsində saxlanılıb. Hal-hazırda, Azərbaycanda icra olunan bütün layihələr qənaətbəxş kimi qiymətləndirilir. Portfel vəsaitinin istifadə edilməsi dərəcəsi qənaətbəxş olub, və CAS dövründə orta hesabla ildə 18-20% təşkil edib. Davamlı surətdə infrastrukturun bərpasında uğurlu kimi qiymətləndirilmiş, lakin qaz sektorunda daha geniş islahat gündəliyinin icrasında uğurlu kimi qiymətləndirilməmiş Qazın Bərpası Layihəsi istisna olmaqla, CAS dövründə bağlanmış altı layihənin hamısı qənaətbəxş kimi qiymətləndirilib. Müstəqil Qiymətləndirmə Qrupu (MQQ) tərəfindən həyata keçirilmiş sonrakı yoxlamalar nəticəsində hazırkı və iki digər layihə qeyri-qənaətbəxş kimi qiymətləndirilib. Təhsil üçün Öyrətmə və İnnovasiya Krediti üzrə, layihə interaktiv öyrətmə üzrə təlimdə uğurlu olub, lakin MQQ hesab etdi ki, kurrikulumun hazırlanması və qiymətləndirmə komponentləri uğurlu olmadı. Təxirəsalınmaz Ətraf Mühit İnvestisiyaları Layihəsində, MQQ qeyd etdi ki, müəyyən təxirəsalınmaz fiziki hədəflərə nail olunsa da (misal üçün, balıqartırma zavodları), digər komponentlər, xüsusilə də ekoloji təmizləmə komponenti, uğurlu olmayıb. Bank fəaliyyəti “qeyri-qənaətbəxş” kimi qiymətləndirilmiş Qaz Layihəsi istisna olmaqla MQQ bütün layihələr üzrə Bankın fəaliyyətini qənaətbəxş kimi qiymətləndirilib, çünki fərz olunub ki, layihə özü qaz sektorunda islahatların həyata keçirilməsi üçün kifayət qədər şərait yaradacaq. Yalnız SDK-II çərçivəsində yüksək səviyyədə siyasi dialoqa nail olunandan sonra, qaz sektorunda islahatlar başlandı. Yuxarıda deyilənlərə əlavə olaraq, 2006 maliyyə ilində bağlanmış dörd layihənin hamısı bağlanma zamanı qənaətbəxş kimi qiymətləndirilib, baxmayaraq ki, MQQ tərəfindən qiymətləndirmə hələ ki, keçirilməmişdir. KAY (keyfiyyətin artırılması yoxlamaları) tərəfindən qiymətləndirilmiş bütün layihələr və İSİ, rəsmi yayımda qeyri-qənaətbəxş kimi qiymətləndirilmiş Təhsil Sektoru Sənədi istisna olmaqla, “qənaətbəxş” kimi qiymətləndirilib. Layihənin başa çatdırılmasında qiymətləndirmənin əsas mesajı ondan ibarətdir ki, dəyişikliyin sürətinə realistik yanaşmaq və icrada çevik olmaq vacibdir. İnstitusional potensialın yaradılmasına və hüquqi və fidusiar vəzifələrin erkən müəyyən edilməsinə diqqət yetirmək, həmçinin, vacibdir.
Proqramatik AMF-ə (analitik və məsləhət fəaliyyəti) doğru müsbət addımlar atılıb. CAS dövründə İSİ-də uzun vaxt tələb edən tədqiqatlardan əsas məsələlər üzrə ünvanlı və iştiraklı siyasi dialoq üçün bünövrə yaratmaq üçün, daha uzun və mərhələli vaxt cədvəli ilə, daha qısa proqramlı siyasət sənədlərinə doğru dönüş müşahidə olundu. Proqramatik Dövlət Xərclərinin İcmalları və Yoxsulluq Qiymətləndirmələri ayrı-ayrı modullar formasında həyata keçirilir, və siyasəti formalaşdıranların maraqlarını və ehtiyaclarını nəzərə almaq üçün daha yüksək çevikliyi nəzərdə tutur. Oxşar olaraq, 2004-cü il üzrə “Enerji islahatı ilə bağlı məsələlər və seçimlər” tədqiqatı ayrı-ayrı enerji sektorları və məsələləri ilə bağlı və enerji sektorunda tərəfdaşlar arasında daha fəal dialoq üçün əsas təşkil etmiş tədqiqatlar dəsti və sintezidir. Dünya Bankı İnstitutu son iki il ərzində fiskal qeyri-mərkəzləşdirmə və yerli hökumət potensialının inkişaf etdirilməsi və MDB-7 ölkələri arasında YASS dialoqunu diqqət mərkəzində saxladı.
Bank, xüsusilə struktur islahatları sahəsində, digər tərəfdaşlarla yaxından əməkdaşlıq göstərdi. Ümumi islahat sahəsində SDK-II və YAYK vasitəsilə Bankın yardımı və BVM-ın dəstəklədiyi Yoxsulluğun Azaldılması və Artım Mexanizmi (PRGF) arasında sıx əməkdaşlıq göstərilmişdir. PRGF-ın dördüncü yoxlaması 2004-cü ilin dekabr ayında qənaətbəxş səviyyədə başa çatdırılmışdır və 2005-ci ildə proqram başa çatdırılmışdır. AİB, Avropa Birliyi və İslam İnkişaf Bankı potensialın yaradılmasına zəruri dəstək təmin etdilər. Avropa Birliyi Tacis Proqramı vasitəsilə vergi sisteminin modernləşdirilməsi sahəsində yardım göstərdi. Bank USAİD ilə birlikdə Xəzinədarlıq Sistemi, DİP və kommunal sektorda tənzimləyici islahat sahəsində bir komanda kimi çalışdı, və ABŞ Xəzinədarlığı ilə büdcə islahatı sahəsində birgə çalışmağa başladı. Bank AYİB və USTDA ilə ARDNŞ-ın restrukturizasiyası üzrə yaxından çalışıb. Bank, həmçinin, YAİİDP-nın hazırlanması və icrasına yardım göstərmək üçün AİB, İsveçrə və BMTİP ilə birgə çalışdı. BMTİP YAİİDP üzrə son tərəqqi hesabatına MİM-lərin monitorinqinin daxil edilməsində çoxlu köməklik göstərdi. Bank, BVF və Hökumət arasında fəal üçtərəfli dialoq və sıx əməkdaşlıq, digər donorlarla, xüsusilə də Avropa Birliyi və USAİD ilə makro/maliyyə idarəetməsi/idarəetmə mühiti sahəsində nailiyyətləri dəstəkləyib. Həmin əməkdaşlıq haqqında məlumat qoşma 6-da verilir.