MƏQSƏD 2: İŞ YERLƏRİNİN YARADILMASI VƏ QEYRİ-NEFT SEKTORUNDA ARTIM
2a. Maliyyə sektorunun inkişaf etdirilməsi
|
Dövlət banklarının restrukturizasiyası və özəlləşdirilməsi, Azərbaycan Milli Bankının tənzimləyici potensialının artırılması
|
Bank sistemində əksər bankların dövlətə məxsus deyil
Qeyri-sabit maliyyə vəziyyətində olan banklar yoxdur
Artırılan əmanətlərdən göründüyü kimi, bank sisteminə etibar artıb.
ÜDM-də bank sektorunun aktivlərinin artımı ilə ölçüldüyü kimi, bank bazarlarının artırılması.
BMS-i tətbiq edən bank sektoru qurumlarının payı 90%-dən yüksəkdir.
|
ABB dominant bank olaraq qalır, lakin ümumi bank aktivlərində onun payı 2005-ci ildə 49% qədər enib (BVF məlumatlarına əsasən).
Bank nəzarəti gücləndirilib. Beynəlxalq standartlara cavab verən yeni bank qanunları və prudensial qaydalar qüvvədədir. FSAP tapıntıları göstərir ki, Azərbaycan Milli Bankının obyektdə yoxlamaları ümumiyyətlə BİS normalarına cavab verir. Sistemin daha da gücləndirilməsinə ehtiyac var.
2002 və 2004-cü illər arasında cəmi əmanətlərin artımı 163% təşkil edib.
Bank sektorunun iqtisadiyyata krediti 2003-2005 illəri arasında 145% artıb. Lakin, sektor kiçik olaraq qalır: 2003-cü ilin sonuna bank sisteminin aktivləri ÜDM-un 17% təşkil edib, müqayisə üçün, Mərkəzi Avropanın keçid dövründə olan ölkələrində bank sektorunun aktivləri səciyyyəvi olaraq ÜDM-un 30-40%-ni təşkil edir.
Beynəlxalq mühasibat uçotu və maliyyə hesabatverməsi standartları bank sektorunda qəbul olunmasının səviyyəsi 90%-dən yuxarıdır.
|
Bank sisteminin konsolidə edilməsi və strateji investorlar və xarici bankların bazara girməsi üçün şəraitin yaradılması.
|
5 milyon dollar səviyyəsinədək minimal kapitalın artımı tələbi tam yerinə yetirilir. Bankların sayı 38-dən aşağı səviyyəyə düşüb.
Qısa-müddətli maliyyənin tam dəyəri 100% artıb.
İnvestisiya maliyyəsinin tam dəyəri 200% artıb.
Ticarət maliyyəsi üzrə orta faiz dərəcələri 20% azalıb.
|
2006-cı ilin yanvar ayına minimal kapital tələbləri 5 milyon dollara qaldırılıb; bankların sayı 44-ə düşüb.
2002 və 2005 illəri arasında qısa-müddətli maliyyənin tam dəyəri 145% artıb.
2002 və 2005 illəri arasında investisiya maliyyəsinin tam dəyəri 114% artıb.
Xarici bank kapitalı ilə bağlı məhdudiyyətlər 2004-cü ilin yanvar ayında tam olaraq ləğv edilib. Lakin, HSBC, biznesin az olması səbəbini qeyd edərək, öz ofisini bağladı. Beynəlxalq banklarla bir sıra yeni birgə müəssisə yaradılıb.
Ticarət kreditləri üzrə faiz dərəcələri 1-2% düşüb.
|
Kiçik ödənişlər sisteminin yaradılması, əmanətlərin sığortası və nağdsız əməliyyatların həvəsləndirilməsi daxil olmaqla, bank infrastrukturunun inkişaf etdirilməsi
|
Maliyyə xidmətlərinin maya dəyəri azalıb və bankların mənfəətliliyi artıb.
Ödənişlərin həyata keçirilməsi üzrə bank haqlarının azalması 25% təşkil edib.
Qeyri-nağd ödəniş vasitələrindən istifadə 500%-dən çox qalxıb.
|
FSAP qiymətləndirməsi təsdiq etdi ki, iri ödənişlər sistemi (RTGS) və kiçik ödənişlər sistemi sistemli əhəmiyyəti olan sistem ödənişləri üzrə BİS normalarına cavab verir.
Bank kreditləri üzrə faiz dərəcələri ilə ölçüldüyü kimi, xidmət haqları orta hesabla 1-2% aşağı düşdü, eyni zamanda bank aktivlərinə orta mənfəətlilik dərəcəsi ilə ölçüldüyü kimi, bankların orta mənfəətliliyi orta hesabla 1% artıb (bunun səbəbi sistemdə rəqabətin artırılması ola bilər).
Ödənişlərin həyata keçirilməsindən tutulan bank haqlarının azalması 2% təşkil edib.
Qeyri-nağd ödəniş vasitələrinin istifadə edilməsi 150%-dən çox artıb.
Nağd ödənişlərin faizi 2003-cü ildə 3.5% və 2005-ci ildə 5% azalıb.
|
Regionlarda maliyyə təşkilatlarının yaradılması və fiziki şəxslərin və kiçik və orta müəssisələrin kreditləşməsi fəaliyyəti ilə məşğul olacaq mikrokredit təşkilatları üçün şəraitin yaradılması vasitəsilə bank şəbəkəsinin genişləndirilməsi üçün şəraitin yaradılması.
|
Bakıdan kənar ərazilərdə filialları olan bankların sayı 2-dən 10-dək qalxıb.
Bakıdan kənar ərazilərdə bank filiallarının sayı 50-dən 75-dək qalxıb.
Poçt idarələrində maliyyə xidmətlərinə çıxış nöqtələrinin sayı 600 poçt şöbəsinədək qalxdı.
Bakıdan kənar ərazilərdə maliyyə xidmətlərinə çıxış nöqtələrinin ümumi sayı 10 dəfə qalxıb.
|
2005-ci ildə, ən azı 10 bankın 160 bank filialları regionlarda yerləşib.
55 kredit ittifaqı lisenziya alıb. 20.000 çox fermeri əhatə edən 29 kredit ittifaqı və təxminən 1100 fəaliyyət göstərən Birgə Borcalanlar Bank layihələri tərəfindən dəstəklənib.
Hal-hazırda 52 milyon ABŞ dollarından yuxarı ümumi kredit portfeli, 64.000-dan çox fəal müştərisi, onlardan da 39% işgüzar qadınlar olan 19 mikromaliyyə təşkilatı fəaliyyət göstərir.
Layihə icra olunmaqdadır və Bakıdan kənar ərazilərdə maliyyə xidmətlərinə çıxış nöqtələrinin sayının 1.200 poçt şöbəsinə çatdırılması istiqamətində iş aparılır.
|
|
