Dış lastik bak lastik

dikotomi (mantıkta) bak. ikili öbeklen- dirme

Dikran II (büyük), Latince tigranes ya da TIGRAN (d. İÖ y. 140 - ö. İÖ y. 55), 10 y. 95- İO y. 55 arasında hüküm süren Ermeni kralı. Yönetimi sırasında Ermenistan kısa bir süre Doğu Roma dünyasının en güçlü devleti konumuna gelmiştir.

I. Artavasdes'in oğlu ya da kardeşi olan Dikran, İÖ 2. yüzyıl başlarında Artaksias'ın başlattığı hanedanın bir üyesiydi. Genç yaşta Part kralı II. Mithradates'in sarayına rehin olarak gönderildi. Daha sonra İran'ın güneybatı kesimindeki Media'ya bitişik 70 vadiyi Partlara bırakınca özgürlüğüne kavuştu.

İzleyen dönemde krallığını genişletme çabasına girdi. Önce Yukarı Fırat Irmağının doğusuna düşen Sophene adlı krallığı topraklarına kattı. Pontus kralı VI. Mithrada- tes'le ittifak kurdu ve onun kızı Kleopat- ra'yla evlendi. Kapadokya'da toprak kazanmak amacıyla Pontus kralıyla birlikte düzenlediği sefer Roma'nm müdahalesiyle İÖ 92'de başarısızlığa uğradı.

Bunun üzerine doğuya dönerek Hazar Denizinin güneydoğusunda kalan Part topraklarına yöneldi. II. Mithradates'in ölümünden (İÖ y. 87) sonra başlayan iç çekişmeler ve İskitlerin saldırıları Part İmparatorluğumda geçici bir zayıflamaya yol açmıştı. Bu durumdan yararlanarak daha önce Partlara bıraktığı vadileri geri aldı ve Media'nın büyük bölümünü yakıp yıktı. Bugünkü Azerbaycan topraklarında bulunan Atropa- tane, Yukarı Dicle Irmağı kıyısında yer alan Gordyene ve Adiabene ile Ösroene krallıklarını kendisine bağladı. Kuzey Mezopotamya'yı topraklarına kattı ve Kafkaslar'daki Iberia ve Albania krallıklarına egemenliğini kabul ettirdi. Selevkos hanedanının iç çekişmelerinden bıkan Suriye halkı İÖ 83'te kendisine başa geçme çağrısında bulundu. İÖ 78-77 yıllarında ikinci bir sefer düzenleyerek Kapadokya'yı ele geçirmeyi başardı. Artan gücünün bir göstergesi olarak "krallar kralı" unvanını aldı ve Ermenistan ile Mezopotamya sınırında Tigranocerta adıyla yeni bir başkent kurdu. Bütün servetini topladığı bu kente Kapadokya, Kilikya ve Suriye'deki 12 kentin halkını yerleştirdi. Tigranocerta'nın bulunduğu yer konusunda farklı görüşler vardır.

Roma baskısı altında kalan Pontus kralı Mithradates İÖ 72'de Ermenistan'a kaçtı. Bunun üzerine Lucullus'un komutası altındaki Roma orduları Ermenistan'a saldırdı. Dikran İÖ Ekim 69'da Tigranocerta'da, ardından İÖ Eylül 68'de eski başkenti Artaksata'da yenilgiye uğradı. Lucullus'un Roma'ya geri çağrılması bir ölçüde rahatlamasını sağladı. Bu arada kendisiyle aynı adı taşıyan oğlu, yönetimine başkaldırdı. Part kralı III. Phraates'in bir orduyla verdiği desteğe karşın babası karşısında tutunama- yan genç prens, Roma komutanı Pompeius'a sığınmak zorunda kaldı. Ermenistan'a giren Pompeius İÖ 66'da teslim olan Dikran'a iyi davrandı ve Suriye ile güneyde ele geçirdiği öbür toprakları Roma'ya bırakması karşılığında krallığının başında kalmasına izin verdi. Dikran yaklaşık 10 yıl daha Ermenistan'ı yönetti. Ama Sophene ve Gordyene dışında daha önce fethetmiş olduğu bütün toprakları yitirdi. Yerine oğlu II. Artavasdes geçti.