| Dilmaçoğulları, 1085-1192 arasında Bitlis ve Erzen'de egemen olan Türk beyliği. Kurucusu, Büyük Selçuklu hükümdarı Alp Arslan'ın komutanlarından Dilmaç Meh- med Bey'di (hd 1085-1104). Kuruluş döne minde Büyük Selçuklu Devleti'ne biçimsel bağlılığını sürdüren Dilmaçoğulları, Toğan Arslan döneminde (1104-37) en parlak yıl larını yaşadılar. Saltuklular ve Artuklular ile birlikte Haçlılara ve Gürcülere karşı savaştılar. İstikrarlı bir yönetim kuran To ğan Arslan bir süre Sökmenlilere bağlan mak zorunda kaldıysa da yeniden bağımsız lığını elde etti. Dilmaçoğulları, 1124'te sal dırıya geçen Sökmenlilere karşı ayakta kal mayı başardılar. Zengilerin 1134'teki saldı rısından da para vererek kurtuldular.
1138'de Irak Selçuklu komutanı Selçuk Şah, Erzen'i yağmaladı. Hısn Keyfa Artuk- lularının da Bitlis'i işgali üzerine Dilmaç oğulları beyi Hüsameddin Kurtı (hd 1137-43) Mardin Artuklularına sığınmak ve bağlılığı nı bildirmek zorunda kaldı. 1145'te İma- deddin Zengi'nin gözetiminde tahta çıkan Fahreddin Devletşah (hd 1145-92) 1161'de Gürcistan'a yapılan seferlere katıldı. Onun döneminde Artukluların baskısı altında ka lan Dilmaçoğulları, Musul atabeglerine ve Eyyubilere karşı yapılan savaşlarda hep Artukluların yanında yer aldı.
Sökmenliler 1192'de Bitlis'i alarak Dilmaç- oğullannın buradaki egemenliğine son ver di. Beyliğin Erzen kolu ise siyasal ve askeri bir varlık gösterememesine karşın 1394'e değin varlığını korudu.
Dostları ilə paylaş: |
