Dış lastik bak lastik

Diderot, Deniş (d. 5 Ekim 1713, Langres - ö. 30 Temmuz 1784, Paris, Fransa), Fransız edebiyatçı ve filozof. 1745'ten 1772'ye değin Aydınlanmanın temel yapıtlarından biri olan Encyclopedie'nin yayımcılığını yapmıştır.

Gençlik dönemi. Diderot, çevresinde çok saygı duyulan, ama kendisinin değerini çok

Diderot, Louis-Michel van Loo'nun yağlıboya çalışması, 1767; Louvre Müzesi, Paris

Giraudon - Art Resource/EB Inc.

sonra anladığı bir bıçakçı ustasının oğluydu. Katolik geleneği içinde büyütüldüyse de kiliseye girmedi. İlk eğitimini Langres'da Cizvitlerden aldı. 1729'dan 1732'ye değin Paris'te, College d'Harcourt ile Louis-le- Grand Lisesi'nden birinde ya da her ikisinde birden öğrenim gördü. 2 Eylül 1732'de Paris Üniversitesi'nden yüksek lisans diplomasını aldı. Daha sonra Clement de Ris'nin yanında sözleşmeli kâtip olarak hukuk eğitimi gördü, ama hukuktan çok dil, edebiyat, felsefe ve yüksek matematiğe ilgi duyuyordu. Az bilinen 1734-44 arası döneminde gençlik tutkusu tiyatrodan vazgeçerek geçimini sağlamak için ders verdi, bir yayımcı için ikinci sınıf yazarlık yaptı ve 50 ecu (ekü) karşılığı misyonerlere vaazlar yazdı. Bir ara din konusunda uzmanlaşmayı dü- şündüyse de herhangi bir ilahiyat fakültesine girmedi. Gene de yapıtlarından anlaşıldığına göre dinsel bir bunalım geçirdi; katı imandan yaradancılığa ve daha sonra ateizme geçişi görece yavaş oldu. Düzensiz yaşamı 1761-74 arasında yazdığı, ama ölümünden sonra yayımlanan Le Neveu de Rameau (1891; Rameaunun Yeğeni, 1946, 1982) adlı romanında açıkça görülür. Özellikle Regence ve Procope gibi cafe'lerin müdavimiydi. 1741'de Procope'da Jean- Jacques Rousseau ile tanıştı ve bir kavga ile sonuçlanan dostlukları 15 yıl sürdü.

Gene 1741'de bir manifaturacının kızı olan Antoinette Champion ile tanıştı ve babasının onayı olmamasına karşın 6 Kasım 1743'te gizlice evlendi. Günümüze ulaşan mektuplardan anlaşıldığına göre, romantik aşkları ilgi alanlarının uyuşmazlığı nedeniyle evliliklerine yansımadı. Birliktelikleri bir ölçüde kızları Angelique'e duydukları sevgi ile ayakta kaldı. 1753'te doğan Angelique ailenin hayatta kalan tek çocuğuydu. Diderot kızının eğitimine çok önem verdi ve

Langres'm itibarlı kişilerinden Albert de Vandeul ile evlendirdi. Angelique sonraları babasının kısa yaşamöyküsünü yazdı ve yazmalarını düzene koydu.

Olgunluk dönemi. Geçinebilmek için çeviri yapan Diderot 1745'te Inguiry Concer- ning Virtue (Erdem Üzerine inceleme) adlı yapıtının serbest bir çevirisini yayımlayarak Shaftesbury 3. kontunun Fransa'da ünlenmesini sağladı. Hıristiyanlık karşıtı düşünceleri canlı bir düzyazı tekniğiyle aktardığı özgün vapıtı Pensees plıilosophiques (1746; Filozofça Düşünceler, 1963, 1984) Shaftes- bury'den yapılan doğrudan çeviriler yanında, ondan esinlenmeleri de içerir. Bu kitabıyla genel ahlaka aykırı bulunan Les Bijoux indiscrets (1748; Patavatsız Mücevherler) adlı romanının gelirlerini, metresi Madeleine de Puisieux'nün isteklerini karşılamak için kullandı; birkaç yıl sonra Vincen- nes'da tutuklu kaldığı sırada onunla ilişkisini kesti. 1755'te tanıştığı Sophie Volland ile 20 yıldan çok süren bir ilişki kurdu. İlişkileri, ortak ilgi alanlarına, karşılıklı sempatiye ve derin bir dostluğa dayalıydı. Sophie'ye ve başkalarına yazdığı mektuplar Diderot' nun kişiliğini, heyecanlarını ve düşünceleri yansıtan en büyüleyici belgelerdir. Bunlar aynı zamanda yakın çevresini oluşturan Louise d'Epinay, F. M. Grimm, d'Hol- bach ve Ferdinando Galiani gibi yara- dancı yazar ve "filozoflar"la ilişkilerine de ışık tutar. Diderot, Rousseau ve onun aracılığıyla tanıştığı Condillac bir süre birlikte akşam yemeklerini Panier Fleuri'de yediler. Diderot, özel yaşamında ahlaki değerlerin yerleşmesine yardımcı olan dostluklara büyük önem verdi. Bu düşüncesini "Les Deux Amis de la Bourbonne" (Bour- bonne'lu İki Dost) adlı kısa öyküsünde ve "Ceci n'est pas un conte"un (Bu Bir Masal Değil) sonuç bölümünde ortaya koydu.