Dış lastik bak lastik

dışkıl dönem, anal dönem olarak da bilinir, Freudcu psikanaliz kuramına göre, çocuğun ruhsal ve cinsel gelişmesinde tüm ilgisinin dışkılama süreçlerine dönük olduğu dönem. Genellikle yaşamın ikinci ve üçüncü yıllarını kapsayan dışkıl dönem, çocuğun sonraki gelişimi açısından önemlidir; bu dönemde, ana babasının dışkısını tutması yönündeki isteklerine duyduğu tepki çocuğun kişiliğini derinden etkileyebilir. Dışkıl döneme takılan ya da saplanan kişi aşırı düzenli, cimri ve inatçı bir kişilik yapısı (dışkıl ya da anal kişilik) geliştirebilir. Ayrıca bak. ağızcıl dönem.

dışkılama, katı ya da yarı katı atıkların (dışkı) sindirim kanalı yoluyla vücuttan dışarı atılması. İnsan vücudu günde ortalama bir ya da iki kez dışkı atarsa da, dışkılama sıklığının günde dörtbeş kezden haftada üçe kadar değişmesi normal kabul edilir. Büyükbaş hayvanlar ise her saat başı dışkılık 114

dışkılayabilir. Kalınbağırsak duvarındaki kasların sığamsal (peristaltik) dalgalar halindeki kasılmaları, dışkının sindirim kanalı içinde düzbağırsağa (rektum) doğru ilerlemesini sağlar.

Atıklar için geçici bir depo işlevi gören düzbağırsak, duvarları kaslardan örülmüş, gevşeyip gerilebilen bir boruya benzer. Düzbağırsak dışkıyla dolup duvarları genişlediğinde, bu duvarlarda bulunan sinir sistemine bağlı gerilme alıcıları dışkılama isteğini uyarır. Bu istek hemen giderilmezse bir iki dakika içinde geçer, düzbağırsaktaki maddeler de yeniden kalınbağırsağa döner ve dışkıdaki suyun bir bölümü daha emilir; ama dışkılamanın sürekli olarak uzun süre ertelenmesi kabızlığa yol açar.

Düzbağırsak dışkıyla dolduğunda içindeki basınç artar; bu basınç önce anüs kanalının duvarlarını zorlayarak, duvarların birbirinden ayrılmasını ve dışkının kanala girmesini sağlar. Bu ek basınçla leğen kemiğinin tabanına yapışan kaslar anüs kanalını daha da açılmaya zorlar. Bu sırada, içindeki maddeleri anüs kanalına boşaltmak üzere kasılan düzbağırsağın boyu biraz kısalır. Anüste, dışkının tutulmasını ve dışarı atılmasını denetleyen iki büzücü kas vardır. Dışkı atılırken, leğen kemiğinin tabanındaki kaslar anüsü yukarıya doğru çekerek anüs kanalının dışarı fırlamasını önler. Bu arada genellikle idrarı boşaltma isteği de uyanır.

Dışkılama sırasında göğüs kasları, diyafram, karın duvarı kasları ve leğen kemiğinin tabanındaki kaslar sindirim kanalına basınç uygular. Havayla dolu olan akciğerler diyaframı aşağıya doğru ittiği için solunum geçici olarak durur; kan basıncı yükselir ve kalbin vücuda pompaladığı kan miktarı azalır. Kan basıncının, damarlardaki zayıf bir noktanın yırtılmasına (anevrizma) ya da damar içindeki bir pıhtının yerinden oynamasına yol açacak kadar yükselmesi dışkılama sırasında ölüme yol açabilir.

Dışkılama istemli olarak denetlenebildiği gibi, tümüyle istem dışı da olabilir. Omuriliğin örselenmesi ya da yaşlanma süreçleri, çoğu kez dışkıyı tutma denetiminin yitirilmesine yol açar. Ayrıca, ağrı, korku ya da çeşitli ruhsal ve sinirsel bozuklukların da dışkılamayı etkilediği bilinmektedir.