Dikaiarkhos (ü. İÖ y. 320), Eski Yunanlı peripatetik (gezimci) filozof. Sicilya'nın Messina kentinden ğelen Dikaiarkhos, Aristoteles'in öğreticileri arasındaydı. Cice- ro ve Plutarkhos gibi pek çok kimse üzerinde etkili oldu. Yaşamının büyük bölümünü Peloponnesos'ta ve Sparta'da geçirdi. Sistematik felsefeye ilgi duymadığı için, edebiyat, müzik tarihi, biyografi, siyaset bilimi ve coğrafya gibi özel bilgi dalları üzerinde yoğunlaştı. Bios Hellados'ta (Yunanistan'ın Yaşamı) başlangıçtan kendi dönemine değin Yunan uygarlığının tarihini işledi. Diyalog biçimindeki Peri psykhes'te (Ruh Üzerine) ruhun maddi ve ölümlü yapısını inceledi. Peri ftoras antropon'da (İnsanı Yok Etmek Üzerine) ise insanları doğal afetlerden çok birbirlerinin yok ettiği görüşünü savundu.
dikburun, mako olarak da bilinir, Isuridae (bazı sınıflandırmalarda Lamnidae) familyasının Isurus cinsinden, çok hareketli, çevik ve oldukça tehlikeli köpekbalıklarının ortak adı. Birbirine çok benzeyen en tanınmış iki türü Atlas Okyanusu ile Akdeniz'de yaşayan I. oxyrinchııs ve Güneydoğu Asya kıyılarında yaşayan I. glaucus'tuı.
Bütün tropik ve ılıman denizlere dağılmış olan dikburunlarm füze biçimindeki gövdeleri oldukça ince, burunları sivri, kuyrukları hilal biçiminde, dişleri ince ve uzundur
Isurus glaucus türü dikburun
Richard EIIİs
Suyun içindeyken lacivert gözüken sırtları mavimsi boz renkte, karınları aktır. Uzunlukları 4 m'yi, ağırlıkları 450 kg'yi bulan bu saldırgan balıklar uskumru, ringa ve kılıç- balıklarını avlayarak beslenir. Suda sürekli zıplayıp havaya kadar sıçradıkları ve çok uzun süre direndikleri için avlanması güç olan dikburunlar, açık denizlerde avlanan amatör balıkçıların en değerli saydığı av balıklarındandır.
Dikburun harharyas (Lamna nasus)
Richard Blis
nın Isurus cinsinden dikburun(*) ve Carcha- rodon cinsinden beyaz köpekbalığı(*) ile akraba olan dikburun harharyas, bu akrabaları kadar hareketli ve çevik bir balıktır. Uzunluğu yaklaşık 3 m'yi bulan gövdesinin üst bölümü boz ya da mavimsi boz, karnı daha açık renktir. Burnu sivri, kuyruğu hilal biçiminde, yalnız dişlerinin kenarları familyanın öbür üyelerinde olduğu gibi testere biçiminde değil düzdür; uca doğru sivrilen dişlerinin dibinde, her iki yanda küçük, keskin çıkıntılar bulunur.
Ilık sularda yaşayan ve ringa, uskumru, sombalığı, torik, sardalye gibi değerli av balıklarıyla beslenen dikburun harharyas, bu balıkların göçünü izleyerek açık denizlerde avlanmasına karşın, bazen kıyılara kadar sokulur. Beyaz köpekbalığı ve dikburun kadar saldırgan olmamakla birlikte gene de tehlikeli sayılan bu köpekbalığı, tıpkı dikburun gibi su üstüne sıçrayışlar yaptığından, amatör balıkçıların severek avladığı bir balıktır; kılıçbalığınınkini andıran eti de beğenilir.
Lamna cinsinin, Büyük Okyanusta yaşayan L. ditropis, L. whitleyi ve L. phillipi gibi öbür üyeleri de dikburun harharyasa çok benzeyen köpekbalıklarıdır.
Dostları ilə paylaş: |