dikilgen doku, bir organın, özellikle erkekte kamış (penis), kadında bızır (klitoris) ve küçük dudaklar gibi cinsel organların hacimce büyüyüp sertleşmesini sağlayan, süngersi yapıda doku. Bu organların gevşek doku ağı içindeki geniş boşlukların kanla dolması, organın genişleyerek dikilmesine ve sertleşmesine yol açar. Ayrıca bak. kamış sertleşmesi.
Dikili, Ege Bölgesi'nde, İzmir iline bağlı ilçe ve ilçe merkezi kent. Yüzölçümü 541 km2 olan Dikili ilçesi kuzey ve doğuda Bergama ilçesi, güney ve batıda Ege Denizi, kuzeybatıda da Balıkesir iliyle çevrilidir. İzmir ilinin kuzeybatı köşesinde yer alan ilçe topraklan oldukça engebelidir. Yüksekliği fazla olmayan bu topraklar akarsu vadileriyle oldukça derin biçimde parçalanmıştır. Kozak Dağı kütlesinin büyük bölümü kuzey ve kuzeydoğu kesimi engebelen- dirir. Bu kesimde kütlenin en yüksek noktası olan Geyikli Tepesi (1.051 m) yer alır. Bu toprakların sularını kuzeybatıda doğal sınır oluşturan Madra Çayı ile daha güneydeki, yazın kuruyan Geyikli Deresi toplar. İlçenin güneyde Çandarlı Körfezine(*), batıda da Dikili Körfezine(*) kıyısı vardır.
İlçe halkının temel geçim kaynağı tarımdır. Yetiştirilen başlıca ürünİer buğday, bakla, pamuk ve patatestir. Ege Bölgesi'nin geleneksel ürünleri olan zeytin ve tütün de çok yetiştirilir. İklim koşullarının elverişliliği nedeniyle turfanda sebzecilik gelişmiştir. Balıkçılık ve son yıllarda gittikçe gelişen turizm, özellikle kıyı kesiminde öne çıkan ekonomik etkinliklerdir. Çandarlı yöresinde üç yerde, toplam rezervi 7 milyon tona varan perlit yataklan saptanmıştır. Dikili, Bademli ve Nebiler kaplıcalarının şifalı suları yöre halkı tarafından değerlendirilir. Dikili, Bademli ve Çandarlı kıyılarında daha çok iç turizme yönelik olarak etkinlikte bulunan birçok dinlenme ve hizmet tesisi vardır.
Dikili'nin yerleşim tarihi çok eskilere uzanır. İÖ 5-4. yüzyıllara ait antik Aterneus (Atanneus) kenti ilçe sınırları içindedir. Kent kalıntıları bugünkü Bergama-Dikili karayolu üzerindeki Ağılkale'de 177 m yüksekliğindeki Kaletepe'nin üstündedir. Ayrıca ilçeye bağlı Çandarlı bucağında yapılan kazılarda da İÖ 10. yüzyılda kurulduğu sanılan Pitane antik kenti ortaya çıkarılmıştır.
19. yüzyıl sonlarında Aydın vilayeti İzmir sancağının Bergama kazasına bağlı bir nahiye olan yöre, 13 Haziran 1919'da Yunan işgaline uğramış, 14 Eylül 1922'de kurtarılmıştır. 1928'de ilçe haline getirilmiştir. İlçe merkezi Dikili kenti küçük bir kıyı yerleşimi ve canlı bir gümrük kapısıdır, izmir'e gelen yabancı turistlerin önemli bir bölümü Dikili'den giriş yapar. Dikili'den girenlerin hemen tümünü, Bergama (Perga- mon) Asklepieion'u ile Akropolisi'ni gezip dönen günübirlik turistler oluşturur. Ama kasabada iç turizm daha ağırlıklıdır. Dikili, yakın çevresindeki Bergama ve Soma gibi yerleşimlerin sayfiyesi niteliğindedir. Kasaba ve çevresindeki kıyılarda çok sayıda yazlık konut, site ve çeşitli turistik tesisler inşa edilmiştir. Bir deniz sayfiyesi olmasının yanı sıra Dikili öteden beri kaplıca turizmi konusunda da ilgi görmektedir. Ayrıca her yaz Dikili'de bir kültür ve sanat şenliği düzenlenmektedir.
Ege kıyılarını izleyen Çanakkale-İzmir karayolu, Dikili yakınından geçer. Kent, il merkezi İzmir'e 102 km uzaklıktadır. Eylül 1939'da büyük bir depremde tümüyle yıkılan kent yeniden inşa edilmiştir. Dikili Belediyesi 1929'da kurulmuştur. Nüfus (1990) ilçe, 23.219; kent, 10.023.
Dostları ilə paylaş: |