diorama, küçük bir odada gerçekleştirilen ve bir delikten bakılarak izlenen üç boyutlu gösteri. Genellikle düz ya da eğimli bir perdenin üstüne bir resim ya da fotoğraf yerleştirilir. Bu dekor perdeyle izleme deliği arasına da düz ya da üç boyutlu nesneler yerleştirilerek ve tül ya da plastikten renkli perdeler kullanılarak derinlik etkisi artınlır. Işığın ustaca kullanılması da etkiyi çoğaltan bir öğedir. Delikten izlenen bu tür gösterilerin 19. yüzyıldan önce doğduğu sanılmaktadır. Ama dioramayı, dekor ressamı, fizikçi ve fotoğrafçılıkta daguerrotype tekniğini bulan Fransız Louis-Jacques-Mande Daguerre'in geliştirdiği kabul edilir. Daguerre, çalışma arkadaşı Charles-Marie Bouton'la birlikte 1822'de Paris'te gerçekleştirdiği gösteriye diorama adını vermiştir. Günümüzde her konuyu her ölçekte gösterebilmeyi sağlayan ve başta müzeler olmak üzere pek çok yerde yaygınlıkla kullanılan dioramalarda da Daguerre'in tekniklerinden yararlanılmaktadır.
Panorama da dioramanın bir benzeridir. Arka planın oldukça geniş tutulması ve gösterinin genellikle delikten bakılarak değil de, doğrudan izlenmesi panoramanın farklı yanlarıdır.
Dioscorea bak. yam
Dioscoreaceae, Liliales takımından, 6 cinsi ve 500'ü aşkın otsu ya da odunsu sarmaşık ve çalı türünü içeren familya. Tropik ve ılıman iklimlerde dağılmış olan bu familya üyelerinin kalın kökleri ya da yumru biçiminde toprakaltı gövdeleri, ağsı damarlı ve genellikle kalp biçiminde yapraklan vardır; bazı türlerde loplu yapraklara da rastlanır. Yeşil ya da beyaz renkli küçük çiçekleri, türlerin çoğunda yaprakların koltuklannda salkımlar oluşturur. Kanatlı kapsül biçiminde ya da üzümsü meyveleri vardır. Yam (Dioscorea) cinsinden bazı türlerin (örn. D. batatas, D. bulbifera ve D. trifida) nişastalı yumruları nedeniyle tarımı yapılır. Ayrıca bu bitkilerden bazıları, bileşimlerin- deki steroitler nedeniyle doğum kontrol haplarının hammaddesidir. Familyanın birkaç türü de süs bitkisi olarak yetiştirilir. Avrupa'da dağılmış çok- yıllık bir bitki olan dövülmüşavratotunun (Tamus communis) san çiçekleri ve kırmızı meyveleri vardır.
Dioscorus (d. İskenderiye - ö. 14 Ekim 530, Roma), 530'da 23 gün hüküm süren papa ya da karşı-papa. İskenderiye Kilisesi'nin diyakozlarındandı. Burada Monofizitlerle çatıştığı için Roma' ya gitti. Papa Aziz Symmachus döneminde Ravenna'ya Ostrogot kralı Büyük Theode- rich'e papalık elçisi olarak gönderildi.
Dioscorus 519'da Papa Aziz Hormisdas'ın Konstantinopolis'e (istanbul) gönderdiği bir heyete başkanlık etti. Bizans imparatoru I. İustinianos (Büyük) ile birlikte, papanın Akakios Bölünmesi (skhisma) için önerdiği çözümü sonuca bağladı. Böylelikle Doğu ve Batı kiliseleri yeniden birleşmiş oldu. Bunun üzerine Hormisdas, İustinianos'a Dios- corus'u iskenderiye patrikliğine atamasını önerdi, ama önerisi kabul edilmedi. Dioscorus, Papa IV. (III) Felix döneminde Roma' da Bizans yanlısı gruba önderlik etti. Felix, Got ve Bizans grupları arasında bir ardıllık mücadelesi çıkmasını önlemek için Got kökenli başdiyakoz (II.) Bonifatius'u ardıl olarak belirledi.
22 Eylül 530'da Felix'in ölmesi üzerine Romalı din adamlarının ezici çoğunluğu (67 kişiden 60'ı) Bonifatius'u tanımayı reddederek Dioscorus'u papalığa seçti; iki papa da aynı anda takdis edildi. Ama Dioscorus'un ani ölümüyle bölünme sona erdi, onun yandaşları da Bonifatius'u destekledi. Ertesi araîık ayında Bonifatius Roma'da bir sinod toplayarak Dioscorus'u aforoz ettir- diyse de, 535'te Papa I. Aziz Agapetus bu karan kaldırdı. O dönemin kilise hukukuna göre Dioscorus'un papalık talebi büyük olasılıkla meşruydu.
Dostları ilə paylaş: |