Dış lastik bak lastik

Diaz, Porfirio (d. 15 Eylül 1830, Oaxaca, Meksika - ö. 2 Temmuz 1915, Paris, Fransa), Meksikalı asker ve devlet başkanı (1877-80, 1884-1911). Güçlü bir merkezî yönetim kurarak ülkeyi 30 yılı aşkın bir süre diktatörlükle yönetmiştir.

İber-Yerli melezi (Mestizo) olan Dı'az orta halli bir aileden geliyordu. On beş yaşında rahiplik eğitimi görmeye başladı, ama ABD ile Meksika arasında savaş (1846-48) patlak verince, öğrenimini yarıda bırakarak orduya katıldı. 1849'da, geleceğin cumhurbaşkanı Benito Juârez'in özendir- mesiyle hukuk öğrenimine başladı. Daha sonra askeri başarılarıyla kendini gösterdi. Liberallerle, onların önerdiği reformlara

119 Diaz, Porfirio

karşı olan Muhafazakârlar arasındaki Reform Savaşı'na (1857-60) ve Avusturya arşidükü Maximilian'm Meksika imparatoru ilan edilmesi üzerine Fransızlara karşı başlatılan direniş hareketine katıldı.

Barışın ardından ordudan ayrılarak Oaxa- ca'ya dönen Dı'az bir süre sonra Juârez

Porfirio Dı'az

Library of Congress, Washington, D.C.

yönetiminden hoşnutsuzluk duymaya başladı. 1871'de Jûarez'in yeniden devlet başkanı seçilmesine karşı çıkarak, protesto hareketleri başlattıysa da hiçbir sonuca ulaşamadı. Juârez'in ertesi yıl ölümü üzerine devlet başkanı olan Sebastı'an Lerdo de Tejada'ya karşı da muhalefetini sürdüren Dı'az, 1876'da bir ayaklanmaya önderlik etti. Ayaklanma başarısızlığa uğrayınca ABD'ye kaçtı, ama altı ay sonra Meksika'ya döndü. Kasım 1876'da hükümet kuvvetlerini Teco- ac Çarpışması'nda yenip, Lerdo de Tejada' yı devirdikten sonra Mayıs 1877'de devlet başkanı seçildi.

Başkanlığının ilk dört yılında iktidarını pekiştirmeye yönelik çeşitli düzenlemeler yaptı. Halkın refah düzeyinde ise belirgin bir yükselme olmadı; yönetime karşı ayaklanmalar bastırıldı. Diaz, daha önce Lerdo' nun iki dönem üst üste devlet başkanlığı yapmasına karşı çıkmış olduğundan seçimlere katılmadı; ama ardılım kendisi seçti. Yerine geçen General Manuel Gonzâles'in yönetiminden hoşnut kalmayınca, 1884'te yeniden adaylığım koydu ve devlet başkanı seçildi.

İzleyen 26 yıl boyunca askeri ruhlu, otoriter bir yönetim kurdu. Yerel ve bölgesel önderliği ortadan kaldırarak devlet memurlarının çoğunu doğrudan kendisine bağladı. Yasama Meclisi'ne kendi dostlarının girmesini sağladı; mahkemeler üzerinde de sıkı bir denetim kurdu.

Dı'az, farklı grupların çıkarlarını kollaya- rak ve bir çıkar grubunu ötekine karşı kullanarak iktidarını güvence altına aldı. Melezlere politik görevler vererek onların desteğini kazandı. Ayrıcalıklı Kreoller (sömürgelerde doğmuş ikinci kuşak İspanyollar) hükümetin hacienda'larına (büyük malikâne) el koymaması ve yönetim görevlerine getirilmeleri karşılığında Dı'az'la işbirliği yaptılar. Bir ölçüde özgürlük tanınan Katolikler de Diaz'ın izlediği politikaya karışmadılar. Nüfusun üçte birini oluşturan Yerliler ise tümüyle ihmal edildi.

İktidara geldiğinde ülkenin fonlarının borçları ödemeye yetmeyecek durumda olduğunu gören Dı'az, bu sorunun üstesinden gelebilmek için yabancı yatırımları özendirdi. Ama, yabancı yatırımlara tanınan büyük ayrıcalıklar hem ulusal sanayinin, hem de Meksikalı işçilerin zarar görmesine yol açtı. Diaz'ın yabancı sermayeye yönelmesinde danışmanları Matı'as Romero ve Jose Y.