Dittersdorf, Kari Ditters von, asıl adı (1773'e değin) karl ditters (d. 2 Kasım 1739, Viyana - ö. 24 Ekim 1799, Schloss Rothlhotta, Neuhof, Bohemya), kemancı ve besteci. Çalgı müziği yapıtlarından başka Singspiel(*) biçiminin oluşmasını sağlayan hafif operalar yazmıştır.
Çocukken çok yetenekli bir kemancıydı. On iki yaşında Sachsen-Hildburghausen prensinin orkestrasında düzenli olarak çalıyordu. Daha sonraları Viyana'da opera orkestrasında çaldı. Gluck'la arkadaş oldu ve 1761'de onunla birlikte Bologna'ya gitti. Orada kemancı olarak büyük ün kazandı. 1765'te Grosswardein piskoposunun orkestra yönetmeni oldu. Piskoposluk sarayında kurduğu özel sahne için ilk operası Amore in musica'yı (Müzikte Aşk) yazdı. İlk oratoryosu Isacco'ya da bu dönemde besteledi. Piskoposa bağlı sanatçıların Küçük Perhiz sırasında da hafif operalar sahnelemeyi sürdürmesi skandala yol açtı. İmparatoriçe Maria Theresia'nm sert eleştirileri ile karşılaşan piskopos, 1769'da orkestranın işine son verdi. Ditters 1770 dolaylarında Silez- ya'daki Johannisberg'de gene bir din adamının, Breslau prens-piskoposu Kont Schaff- gotsch'un hizmetine girdi. Bu dönemde, aralarında II viaggiatore americano'nun da (1770; Amerikalı Gezgin) bulunduğu 11 komik opera ve Davidde penitente (1770; Tövbekâr Davud) adlı bir oratoryo besteledi. 1773'te Viyana'da soyluluk unvanını ve Dittersdorf adını aldı. Aynı yıl Esther adlı oratoryosu seslendirildi. 1779 dolaylarında yakın bir dostluk kurduğu Haydn onun operalarını, çok gelişmiş bir müzik çevresi olan Esterhâzy prenslerinin sarayına tanıttı. Dittersdorf 1783'te Viyana'da Mozart'la birlikte yaylı çalgılar dörtlülerinde çalmaya başladı. Bu dönemden sonra çok sayıda yapıt verdi. 1786'da Giobbe adlı oratoryosunu seslendirdi. Ayrıca çeşitli operalar besteledi. Bunlardan Doktor und Apotheker (1786; Doktor ve Eczacı), Hie- ronymus Ktıicker (1789) ve Das rote Kapp- chen (1790; Kırmızı Şapkalı Kız) büyük başarı kazandı. Özellikle Doktor und Apotheker Alman Singspiel türünün klasik örnekleri arasına girdi. Dittersdorf çok sayıda çalgı müziği yapıtı da besteledi. 1795'te Piskopos Schaffgotsch ölünce küçük bir
Dittersdorf, Karl Traugott Riedel'in oymabaskı çalışması
Österreichische Nationalbibliothek, Viyana
emekli aylığı bağlanarak işten çıkarıldı. Yoksul düşmüş ve sağlığı bozulmuş bir durumda, Bohemya'daki Neuhof'ta bulunan Schloss Rothlhotta'da, Baron Ignaz von Ştillfried'in hizmetine girmeyi kabul etti. Ölüm yatağında yazdırdığı otobiyografisi içerik bakımından fazla basit kalmakla birlikte, 18. yüzyıl müziği araştırıcıları için çok önemli ve ilginç bir kaynaktır.
Dittersdorf, Viyana klasik okulunun ilk bestecilerindendir. Senfonilerinin çoğu oldukça ilgi çekicidir. Keman konçertoları incelenmeye değer özellikler taşır. Arp, flüt, klavsen, kontrbas ve başka çalgılar için yazdığı konçertolar da seslendirilmekte, plak kayıtları yapılmaktadır. Yaylı çalgılar dörtlülerinden bazıları, Haydn'ınİciler kadar derin ya da Boccherini'ninİciler kadar çekici olmasa da, özgün yapıtlardır. Bir opera bestecisi olarak Dittersdorf, hafif, tasasız ve bazen de duygusal Singspiel'leriyle anılır.
Dostları ilə paylaş: |