Dış lastik bak lastik

Divriği, topraklarının bir bölümü İç Anadolu Bölgesi, daha büyük bölümü Doğu Anadolu Bölgesi sınırları içinde kalan, Sivas iline bağlı ilçe ve ilçe merkezi kent. Yüzölçümü 2.782 km² olan Divriği ilçesi doğuda Erzincan, güneyde Malatya illeri, batıda Kangal, kuzeyde de Zara ve İmranlı ilçeleriyle çevrilidir.

ilçe topraklarının büyük bölümünü Kara- su-Aras Dağları(*) engebelendirir. Bu dağ- lann batı ucu Divriği ilçesinin güney kesiminde belirginleşmeye başlar. Bu kesimdeki başlıca yükseltiler Gönderen Dağı (Ulu- tepe'de 2.432 m) ile Yama Dağının Çalgan Tepesidir (2.735 m). Kuzey kesimi engebe- lendiren Çengellidağ'ın doruğu ilçe sınırları dışında kalır, ilçe alanı çok sayıda akarsuyla parçalanmıştır. Bunların en önemlisi Çaltı Suyudur(*). Akarsu vadileri genelde dar oluklar biçimindedir. Vadilerin genişlediği düzlükler ve ovalık alanlar pek görülmez.

, f

g» •3-fc*

m&g,

Divriği'de Ulucami (solda) ve kale surları (sağda), Sivas

Diatek

Tarıma elverişli alanlann sınırlılığı bitkisel üretime olanak tanımamaktadır. Akarsu boylarında ve ilçe merkezinin güneyinde uzanan dar düzlükte yapılabilen bitkisel üretim yerel tüketime yöneliktir. En çok buğday, fiğ, patates, soğan, sebzeler, elma, erik ve üzüm yetiştirilir. İlçedeki hayvancılık etkinliği de pazardan çok halkın kendi gereksinimini karşılamaya yöneliktir. İlçede temel ekonomik etkinlik madenciliktir. Kâtip Çelebi Cihannüma'da yörede "mıknatıs madeni"nin bulunduğundan söz eder. 1936'da Sivas-Erzurum Demiryolu' nun açılma çalışmaları sırasında Divriği'nin 6 km kadar kuzeyindeki Demirdağ köyünde bulunan demir cevheri yataktan, 1938'de kurulan, Etibank'a bağlı Divriği Madenleri İşletmesi'nce işletilmeye başladı. Son araştırmalar, 1938-48 arasında yapılan araştırma çalışmalarında 35 milyon ton olarak saptanan demir cevheri rezervinin gerçekte 120 milyon tonu bulduğunu ortaya koymuştur. Divriği demir yatakları büyüklük ve zenginlik açısından dünyadaki benzerlerinin en önemlilerindendir. Demir cevheri kamu ve özel kesim eliyle açık işletme yöntemiyle çıkartılıp, Cürek ve Demirdağ yükleme istasyonlarından demiryoluyla demir-çelik işletmelerine gönderilir. Yıllık üretim miktarının 1 milyon tonu geçtiği kuruluşta, konsantrasyon ve peletleme tesisi ile sağlık ve sosyal hizmet tesisleri vardır. Ayrıca ilçe topraklarından linyit çıkarılmaktadır. Yöre İÖ 550'de Perslerin egemenliğin- deydi. İÖ 334'ten sonra bir süre İskender'in işgali altında kaldı; İÖ 330'larda Kapadokya Krallığı'na bağlandı. Krallığın Roma egemenliğini tanımasının ardından kısa sürelerle Pontus Krallığı ve Sasaniler tarafından yönetildi. Bizans döneminde bir sınır kalesi olan Divriği, Tephrike adıyla tanınırdı. 9. yüzyıl ortalannda Tephrike, Bizans imparatorlarının dine karşı gelmekle suçladığı ve Arap halifelerinin koruduğu Paulusçuluk(*) mezhebi taraftarlannın sığınağı oldu. Tephrike 1080'de Mengüceklerin eline geçti. 1142'de ikiye ayrılan Mengücek- lerden I. Süleyman Şah'ın yönetimi altına girdi. Daha sonra İlhanlıların, 1340'ta da Eretna Beyliği'nin egemenliğinde kaldı. I. Bayezid (Yıldırım) tarafından Osmanlı topraklama katıldıysa da, 1400'lerin başında Timur işgali sırasında bir yönetim boşluğu yaşadı. Daha sonra Memlûklerin denetimine giren yöre, 1516'da kesin olarak Osmanlı yönetimine geçti. Osmanlı döneminde uzun süre Rum (Sivas) Eyaletinin bir sancağı olan Divriği, Tanzimat'tan sonra Sivas vilayeti Merkez sancağına bağlı bir kaza durumuna getirildi.

İlçe merkezi Divriği kenti, ilçenin aşağı yukan ortasında, Çaltı Suyu ile onun kena- nndaki istasyonun hemen güneyinde yer alır. Uzun süre ulaşım ağının dışında kalan kentin kapalı, durağan bir yapısı vardı. Divriği'ye demiryolu 1937'de, düzgün bir karayolu ise ancak 1970'te gelmiştir. İl merkezi Sivas'a 17 km uzaklıktadır. Çetin- kaya-Kangal üzerinden Sivas'la bağlantıyı sağlayan karayolu Divriği'de son bulduğu için, doğudaki merkezlerle karayolu ulaşımı ancak kuzeybatıda kalan Sivas üzerinden sağlanabilmektedir. Kent, bağ ve bahçelerle çevrili evleriyle çok geniş bir alana yayılır. 13. yüzyıldaki Selçuklu kent dokusunun ve mimarlığının özellikleri bugüne değin sürmüştür. Kentte Selçuklu dönemine ait birçok yapı vardır. Bunların en eskilerinden biri 12. yüzyıldan kalma Mengüceklerden Seyfeddin Şahin- şah bin Süleyman'ın yaptırdığı Kale Cami- si'dir(*). Mengüceklerden Seyfeddin Şahin- şah için yapılan kümbet sonradan Sitte Melik Kümbeti(*) olarak adlandırılmıştır. Gene 12. yüzyıl sonundan kalma Kamered- din Kümbeti, Mengücekli hacibi Kamered- din'e aittir. Kentin en önemli tarihsel yapıtlarından biri de Divriği Ulucamisi ve Da- rüşşifası'dır(*). Mengücekler döneminde, 13. yüzyılda yapılmış olan Divriği Kalesi, iç ve dış kale olmak üzere iki bölümdür. Yiyecek ambarlan, cephanelikler, su kuyu- lan, sarnıçları bulunan, daire planlı, kesme taş bedenli kaleden bugüne yalnızca dış kale surlarının bir bölümü ile kare biçimindeki atış kulesi kalmıştır.

Divriği Belediyesi Cumhuriyet'ten önce kurulmuştur. Nüfus (1990) ilçe, 33.105; kent, 17.664.