dietilstilbestrol (DES), çiftlik hayvanlarında büyümeyi hızlandırıcı hormon, insanlarda ise östrojen eksikliğine bağlı çeşitli bozuklukların tedavisinde ilaç olarak kullanılan bireşimsel östrojen. Steroit yapısında olmayan DES, şırınga edilerek ya da dölyo- luna (vajina) yerleştirilen fitiller biçiminde kullanıldığı gibi, doğal östrojenlerden farklı olarak ağız yoluyla alındığında da etkili olur ve vücutta doğal östrojenlerden daha yavaş yıkıma uğrar.
DES, menopoz (âdetten kesilme) döneminde östrojen hormonu eksikliğini gidermek, ağrılı âdetlerde ağrıyı azaltmak, yumurtalıkları çalışmayan kadınlarda ikincil eşey özelliklerinin gelişimini uyarmak ve istenmeyen gebelikleri önlemek için, ayrıca kadınlarda meme, erkeklerde prostat kanserlerinin ileri aşamalarında destekleyici tedavi amacıyla kullanılır. Bu bireşimsel hormon 1940'larda düşükleri önlemek amacıyla da kullanılmaya başlamıştı; 1971'de bazı dölyolu kanserlerinin, gebelik döneminde DES kullanan annelerin kızlarında çok yaygın olduğu istatistiklerle kanıtlanınca birçok ülkede DES ve öbür östrojenlerin gebelik sırasında kullanımı yasaklandı.
Gene bazı ülkelerde, 1970'lere değin, kesimlik sığırların yağlanması için yemlerine DES katılması ya da kulak derilerinin altına DES tabletleri yerleştirilmesi oldukça yaygındı. Hormonun ete geçme olasılığına karşı önlem olarak, 1970'lerin başında kesimlik havyanlarda bu hormonun kullanılması yasaklanmıştır.
Dietmar, dithmar olarak da yazılır (d. 25 Temmuz 975, Hildesheim, Saksonya - ö. 1 Aralık 1018, Merseburg, Thüringen sınır bölgesi), Merseburg piskoposu ve vakayiname yazarı. Almanya'nın Sakson kralları ve Kutsal Roma-Germen imparatorları I., II. ve III. Otto ile II. Heinrich'i ele alan tarihi ortaçağa ilişkin önemli Sakson belgeleri arasında sayılır.
Walbeck kontu Johann Siegfried'in oğlu ve kraliyet ailesinin yakını olan Dietmar, gençliğini Magdeburg'da geçirdi. 991'de Magdeburg Kilisesi kardeşlik cemaatine katıldı. 1002'de Walbeck Manastırı başke- şişliğine getirildi ve yedi yıl sonra da Merseburg piskoposu oldu. 908-1018 arasındaki Alman yıllıklarından yararlanarak sekiz kitaplık bir vakayiname yazdı (1012-18). Slavlara karşı yürüttüğü askeri seferlerde II. Heinrich'e eşlik eden Dietmar, Sakson topraklarını Slav halklarının elinden onun kurtardığını söyler. Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu içinde Almanları Alman olmayanlardan ayırt etmek için ilk kez Töton sözcüğünü kullanan ve pek kesin olmamakla birlikte geleneksel kabile kültürü anlayışının dışına çıkan bir emperyalizm kavramını geliştiren ilk yazarlardandır.
Dostları ilə paylaş: |