Dış Ticaret Servisi Aralık 2013 İÇİndekiler biRİNCİ BÖLÜm genel biLGİler
Yüklə 390,05 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Dış Ticaret Servisi Aralık 2013 İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM GENEL BİLGİLER
- İKİNCİ BÖLÜM SEKTÖRLER
- ÜÇÜNÇÜ BÖLÜM DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR
- BEŞİNCİ BÖLÜM TÜRKİYE İLE TİCARET
- ALTINCI BÖLÜM KONYA İLE TİCARET
- BİRİNCİ BÖLÜM ARNAVUTLUK HAKKINDA GENEL BİLGİLER 1.ÜLKE KİMLİĞİ Resmi Adı
- Bağımsızlık Günü
- Etnik Yapı
- GENEL EKONOMİK DURUM Ekonomik Yapı
- Ekonomide Geleceğe Yönelik Beklentiler
- İKİNCİ BÖLÜM SEKTÖRLER SEKTÖRLER Tarım ve Hayvancılık
- Müteahhitlik ve İnşaat Hizmetleri
ARNAVUTLUK ÜLKE RAPORU 
Dış Ticaret Servisi Aralık 2013 İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM GENEL BİLGİLER 1. Ülke Kimliği 3 1.1. Genel Bilgiler 4 1.1.1. Coğrafi Konum 4 1.1.2. Siyasi ve İdari Yapı 4 1.1.3. Nüfus ve İşgücü Yapısı 5 1.2. Genel Ekonomik Durum 6 1.2.1. Ekonomik Yapı 6 1.2.2. Ekonomide Geleceğe Yönelik Beklentiler 8
2.1. Sektörler 9 2.1.1. Tarım ve Hayvancılık 9 2.1.2. Sanayi 9 2.1.3. Madencilik 10 2.1.4. Müteahhitlik ve İnşaat Hizmetleri 10 2.1.5. Turizm 12 2.1.6. Ulaştırma ve Telekomünikasyon Altyapısı 12 2.1.7. Enerji 13
3.1. Doğrudan Yabancı Yatırımlar 15 3.1.1. Doğrudan Yabancı Yatırımların Görünümü 15 3.1.2. Ülkedeki Serbest Bölgeler 16 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM DIŞ TİCARET 4.1. Dış Ticaret 17 4.1.1. Genel Durum 17 4.1.2. Ülkenin Dış Ticareti 18 4.1.3. İhracatında Başlıca Ürünler 18 4.1.4. İthalatında Başlıca Ürünler 19 4.1.5. Başlıca Ülkeler İtibari İle İhracatı 20 4.1.6. Başlıca Ülkeler İtibari İle İthalatı 20 BEŞİNCİ BÖLÜM TÜRKİYE İLE TİCARET 5.1. Türkiye İle Ticaret 21 5.1.1. Genel Durum 21 5.1.2. Türkiye – Arnavutluk’a Dış Ticaret Değerleri 21 5.1.3. Türkiye’nin Fasıllar Bazında Arnavutluk’a İthalatı 22 5.1.4. İki Ülke Arasındaki Anlaşma ve Protokoller 23 ALTINCI BÖLÜM KONYA İLE TİCARET 6.1. Konya İle Ticaret 26 6.1.1. Konya’nın 2010 Yılında Arnavutluk’a Yapmış Olduğu İhracat Kalemleri 27 6.1.2. Konya’nın 2010 Yılında Arnavutluk’a Yapmış Olduğu İthalat Kalemleri 27 6.1.3.Türkiye’nin Arnavutluk’a ve Konya’nın Arnavutluk’a Yıllara Göre İthalat/İhracat Rakamları 27 BİRİNCİ BÖLÜM ARNAVUTLUK HAKKINDA GENEL BİLGİLER 1.ÜLKE KİMLİĞİ Resmi Adı: Arnavutluk Cumhuriyeti Yönetim Biçimi: Parlementer Devlet Cumhurbaşkanı: Bujar Nishani Başbakan: Edi Rama Başkent: Tiran İdari Yapı: 36 şehir Berat, Bulqize, Delvine, Devoll (Bilisht), Diber (Peshkopi), Durres, Elbasan, Fier, Gjirokaster, Gramsh, Has (Krume), Kavaje, Kolonje (Erseke), Korce, Kruje, Kucove, Kukes, Kurbin, Lezhe, Librazhd, Lushnje, Malesi e Madhe (Koplik), Mallakaster (Ballsh), Mat (Burrel), Mirdite (Rreshen), Peqin, Permet, Pogradec, Puke, Sarande, Shkoder (İşkodra), Skrapar (Corovode), Tepelene, Tiran (Tirana), Tropoje (Bajram Curri), Vlore Bağımsızlık Günü: 28 Kasım 1912 (Osmanlı İmparatorluğundan) Milli Bayram: Kurtuluş günü, 28 Kasım 1912 Nüfusu: 2,970,048 (2009 verileri) Yüzölçümü: 28,748 km² Diller: Resmi dil Arnavutçadır, ayrıca Yunanca konuşulmaktadır. Din: %70 Müslüman, %20 Arnavut Ortodoksu, %10 Katolik Etnik Yapı: %95 Arnavut, %3 Yunan, diğerleri %2 2 (Roman, Sırp, Bulgar) Zaman Farkı: 1 Saat Para Birimi: Lek (ALL)
Avrupa’nın güneydoğusunda, Balkan yarımadasının batısında yer alan Arnavutluk, kuzey ve kuzeydoğuda Karadağ (172 km), Kosova (115 km), doğuda Makedonya (151 km), güney ve güneybatıda Yunanistan (282 km) ile komşudur. 28.748 km2’lik yüzölçümü ile Avrupa’nın en küçük ülkelerinden biri olan Arnavutluk’un kara sınırları uzunluğu 720 km’dir. Adriyatik Denizi ve İyon Denizi'ne 362 kilometre sahil şeridi olan ülkenin %70'i dağlıktır ve yerleşime açık değildir. En yüksek dağı 2,753 metre yüksekliğe sahip Makedonya Cumhuriyeti sınırında bulunan Korab Dağı'dır. Güneybatıda İyonya Denizi'ne kıyısı bulunan ülkenin İyon Denizi ile Adriyatik Denizi arasında yer alan Otranto Boğazı'nın karşısındaki İtalya'ya uzaklığı 72 km'den (45 mil) daha azdır..
Arnavutlar, batıda Adriyatik ve İyon denizi, kuzeyde Tuna ve Sava nehirleri, doğuda Morava ve Vardar, Güneyde ise Pindi dağlarının oluşturduğu bölgede yaşamış, İlir’lerin soyundan gelmektedir. 14. yüzyılda Osmanlıların bu bölgeye gelmelerinden sonra, 28 Kasım 1912’ye kadar Türklerin yönetiminde kalmışlardır. Ülke, Birinci Dünya Savaşı sırasında İtalya, Sırbistan, Karadağ, Yunanistan, Fransa ve Avusturya-Macaristan’ın işgallerine uğramıştır. 21 Ocak 1925 tarihinde Ahmet Zogu Cumhurbaşkanlığında Arnavutluk Cumhuriyeti ilan edilerek, parlamento oluşturulmuş, 1 Eylül 1928’de ise Ahmet Zogu’nun kendisini kral ilan etmesiyle, Arnavutluk Demokratik Parlamenter Krallığı kurulmuştur. 7 Nisan 1939 yılında İtalya tarafından işgal edilen Arnavutluk, bu ülkeye bağlı olarak 1944 yılına kadar yönetilmiştir. 29 Kasım 1944’te Enver Hoca yönetiminde bağımsız Halk Cumhuriyeti kurulmuş, 29 Nisan 1991’e kadar bu komünist rejim işbaşında kalmıştır. 1991 yılında ülkede ilk çok partili seçim gerçekleştirilmiş ve böylece 46 yıllık Komünist rejime son verilerek, çok partili demokratik sisteme geçilmiştir. Ülkenin 28 Kasım 1998 yılında yürürlüğe giren mevcut Anayasasına göre, meclis 140 üyeden oluşur. Bu üyelerin 100 tanesi doğrudan 40 tanesi ise parti listelerinden nisbi temsil yöntemi ile seçilmektedir. Bu kapsamda 28 Haziran 2009 tarihinde yapılan genel seçimlerde Demokratik Parti, Sosyalist Parti, İnsan Hakları Birliği Partisi, Birleşik Sosyalist Hareket Cumhuriyet Partisi milletvekilleri temsil hakkı kazanmıştır. Başbakan Demokratik Parti Başkanı Sali Berisha’dır. Bir sonraki seçimin 2013 yılı ortalarında gerçekleştirilmesi beklenmektedir. Ülkenin Devlet Başkanı ise 11 Haziran 2012’de Parlamento tarafından seçilerek 5 yıllık süre için işbaşına gelen Bujar Nishani’dir.. Yaklaşık 50 yıl süren bir baskı rejimi ve kapalı ekonomi döneminin ardından Arnavutluk, dış politikasını, esas itibarıyla ABD ve AB üyesi ülkeler ile her alandaki ilişki ve işbirliğini geliştirmek ve Avrupa ile bütünleşmek hedefleri üzerine kurmuştur. Öte yandan, bölgenin birçok ülkesinde yaşayan Arnavutların siyasi ve ulusal haklarının korunması ve geliştirilmesi Arnavutluk’un bölgesel politikasının belli başlı hedeflerinden birini teşkil etmektedir.
Arnavutluk, ortalama 76,3 olan yaşam süresi ile Balkanlarda Yunanistan’ın ardından gelmektedir. Nüfusun yaş ortalaması 32,5 olan (erkeklerde 32.1 – kadınlarda 33) Arnavutluk; Avrupa standartlarına göre genç bir nüfus yapısına sahiptir. 1980’lerde yıllık ortalama %2,1 gibi yüksek oranda artış gösteren Arnavutluk nüfusu, 1990’lı doğum oranlarında yaşanan şiddetli düşüş nedeniyle, yıllık ortalama %0,3 oranında azalmıştır. 1990’lı yılların ilk yarısında, özellikle genç erkek nüfusun ülke dışına geçici göçüne bağlı olarak yıllar boyunca nüfus 3,2 ve 3,3 milyon arasında değişkenlik göstermiştir. Geçmişteki yüksek doğum oranları sebebiyle, ülkede çalışma yaşındaki nüfus oranı % 67’nin üzerindedir. Nüfusun etnik açıdan büyük ölçüde homojen olduğu ülkedeki en büyük azınlık grubunu, Yunanlılar oluşturmaktadır. Halen Arnavutluk nüfusu 2,8 milyon kişi olup bunların %95’i Arnavut, %3’ü Yunan, %2’si ise Roman, Sırp ve Bulgarlardan oluşmaktadır. Arnavutluk'ta işsizlik oranı; 2000-2008 yılları arasında düşme eğilimi gösterirken, 2009 yılında artış göstermiştir. 2010 yılı son çeyreğinde %13,5 olan işsizlik oranı; 2011 yılı üçüncü çeyreğinde %13,3 olarak gerçekleşmiştir.
Komünist dönemdeki kooperatif sisteminden eski teknoloji ve yetersiz tarım üretimi miras kalan Arnavutluk, demokratik rejimde var olan tarım topraklarının küçük küçük parsellere dağılmasıyla, üretim verimi daha da azalmıştır. Son yıllarda, özellikle uluslararası kuruluşların önderliğinde bir canlanma görüldüyse de tapu konusunda yaşanan sorunlar ve kırsal kesimin kente göç etmesiyle, Arnavutluk tarıma uygun bir ortam ve ucuz işgücü sunmasına rağmen, büyük yatırımcıların ilgisini çekmekte yetersiz kalmıştır. Sanayi sektörünün, madencilik ve imalat alt dallarındaki üretim kapasitelerinde son yıllarda bir canlanma görülmektedir. Bu sektörde yabancı yatırımlar çimento, gıda, alüminyum profil gibi imalat sanayinde, son iki yıldır da madencilikte yoğunlaşmış, ihracatta önemli artış kaydedilmiştir. Son yıllarda hizmetler sektöründeki gelişmeler, bu sektörü GSMH’ye en fazla katkıda bulunan sektör haline getirmiştir. Son hesaplamalara göre GSMH’ye olan katkısı yarısından fazladır. Ticaret alanındaki en önemli artış toptan/perakende satışlar ve otomobil alışverişlerinden (servisleri dahil) kaynaklanmaktadır. Turizm alanında da büyük gelişmeler görülmektedir. 2011 yılında ekonomik büyümenin %1.6 olarak gerçekleştiği tahmin edilmektedir. 2010 yılının üçüncü çeyreğinde Arnavutluk’un sanayi üretimi, bir önceki yılın aynı dönemine göre %12, ulaşım sektörü ise %13 oranında büyüme göstermiştir. İnşaat sektörü, % 5 oranında büyüme göstermiş, posta ve iletişim hizmetlerinde yine %5 oranında büyüme görülmektedir. Tarım sektöründe büyüme oranı ise %2.8 olarak gerçekleşmiştir. 2009 yılında %12.8 olan işsizlik oranı; 2010 yılının son çeyreğinde %13.5 ve 2011 yılının üçüncü çeyreğinde %13.3 olarak gerçekleşmiştir. Ortalama enflasyon oranı 2010 yılında %3.5 seviyesinde olup, 2011 yılında da aynı oranda seyretmiştir. 2010 yılında dış ticaret açığı %3 oranında azalarak 3.1 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. İhracatta %56 oranında artış görülürken ithalat %11 oranında artmıştır. 2010 yılı üçüncü çeyreğinde; hizmet ve gelir hesaplarındaki artıştan dolayı cari açık önceki yılın aynı dönemine göre %45 azalmıştır. 2011 yılında ve özellikle 2012 yılında cari açığın sıkı bir mali disiplinle aşağı çekilebileceği, bununda ithal talebini azaltacağı tahmin edilmektedir. Lek’in dolar karşısındaki değer kaybetmesinin ihracatı artırması ve büyük bölümü yurtdışında çalışanlardan olmak üzere döviz transferlerindeki artışın da cari açığa olumlu etkileri olacağı beklenmektedir. Kamuya ait 1280 işletmenin özelleştirileceği açıklanmış ve özelleştirilmesi planlanan Albpetrol (petrol üretimi), SIGMA (sigorta) ve Albtelecom (sabit telefon) vasıtasıyla 100-150 milyon euro tutarında gelir sağlanması beklenmektedir.AB; Arnavutluk’un kamu ihale sisteminin geliştirilmesini teminen 1 milyon Euro yardımda bulunacağını açıklamıştır. 2011-2012’de Arnavutluk ekonomisinin ortalama %4.3 büyüyeceği, enflasyonun ortalama %3.7 olacağı, cari açığın ortalama %9.2’ye çekileceği tahmin edilmektedir.Dünya Ekonomik Forumu’nun 2011-2012 “Küresel Rekabet Endeksi”nde; Arnavutluk 142 ülke arasında 78. sırada yer almıştır. Arnavutluk; 2009-2010 “Küresel Rekabet Endeksi”nde 133 ülke arasında 96. sırada iken, 2010-2011 yıllarında 139 ülke arasında 88. sırada yer almıştır. Arnavutluk’un en kötü performans gösterdiği bileşenler; 107. sıradaki pazar büyüklüğü ve 123. sıradaki inovasyondur. En iyi performans gösterdiği bileşenler ise; , 43. sıradaki ürün piyasalarının etkinliği, 49. sıradaki işgücü piyasasının etkinliği ile 57. sıradaki kurumlardır. Makroekonomik istikrarda 86. sırada yer alan Arnavutluk; enflasyonda 67., bütçe dengesinde 73., yerel pazar büyüklüğü endeksinde 99., dış pazar büyüklüğü endeksinde 107. sırada, finansal piyasaların gelişmişliği endeksinde 107., iş kurma prosedürleri endeksinde 23. sırada yer almıştır. Arnavutluk’ta iş yapmadaki en önemli sorunlar; %19.2 ile finansman sağlama, %12 ile vergi oranları, %10.9 ile yolsuzluk, %10.2 ile vergi düzenlemeleri,%8.7 ile iyi çalışmayan devlet bürokrasisi, %7.7 ile yetersiz altyapı desteği, %7.5 ile siyasi istikrarsızlık olarak tanımlanmıştır. .Arnavutluk İstatistik Enstitüsü (INSTAT) 2012’nin ilk çeyreğinde açıkladığı rakamlara göre Arnavutluk ekonomisi yıllık olarak %0,2 oranında küçülürken bir önceki çeyreğe göre küçülme oranı %1,2 olarak gerçekleşmiştir. İlk çeyrek sonunda ortaya çıkan rakamlara göre 2009’un son çeyreğinden beri ekonomi ilk defa küçülmüş ve bu küçülme tahmin edilenden daha çok olmuştur. Avrupa’da devam etmekte olan krizden komşularına göre daha iyi korunan (2009 yılındaki resesyondan etkilenmemişti) Arnavutluk’ta büyüme son yıldır düşük gerçekleşmektedir. Büyüme hızı 2011 yılında %2’ye gerilemiştir ve Avro Bölgesi’nde devam etmekte olan resesyondan da etkilenmektedir. Arnavutluk ihraç mallarına karşı olan talep ülkenin başlıca ticaret partnerlerinin içinde bulunduğu sıkıntılı duruma bağlı olarak azalma gösterdiyse de bu ülkelerde 2013 yılından itibaren beklenen ekonomik iyileşme Arnavutluk ihraç mallarına olan talebi de artıracaktır. Ülkenin Resmi Para Birimi Lek’in değer kaybı yaşaması ihracat üzerinde olumlu bir etki yaratacaktır. Yurtdışındaki Arnavutluk vatandaşlarından gelen işçi dövizlerinin 2012 yılında azalacağı tahmin edilmekte, ancak Avrupa’daki ekonomik iyileşme ile birlikte artacağı da beklenmektedir.
Arnavutluk İstatistik Enstitüsü (INSTAT) 2012’nin ilk çeyreğinde açıkladığı rakamlara göre Arnavutluk ekonomisi yıllık olarak %0,2 oranında küçülürken bir önceki çeyreğe göre küçülme oranı %1,2 olarak gerçekleşmiştir. İlk çeyrek sonunda ortaya çıkan rakamlara göre 2009’un son çeyreğinden beri ekonomi ilk defa küçülmüş ve bu küçülme tahmin edilenden daha çok olmuştur. Avrupa’da devam etmekte olan krizden komşularına göre daha iyi korunan (2009 yılındaki resesyondan etkilenmemişti) Arnavutluk’ta büyüme son yıldır düşük gerçekleşmektedir. Büyüme hızı 2011 yılında %2’ye gerilemiştir ve Avro Bölgesi’nde devam etmekte olan resesyondan da etkilenmektedir. Arnavutluk ihraç mallarına karşı olan talep ülkenin başlıca ticaret partnerlerinin içinde bulunduğu sıkıntılı duruma bağlı olarak azalma gösterdiyse de bu ülkelerde 2013 yılından itibaren beklenen ekonomik iyileşme Arnavutluk ihraç mallarına olan talebi de artıracaktır. Ülkenin Resmi Para Birimi Lek’in değer kaybı yaşaması ihracat üzerinde olumlu bir etki yaratacaktır. Yurtdışındaki Arnavutluk vatandaşlarından gelen işçi dövizlerinin 2012 yılında azalacağı tahmin edilmekte, ancak Avrupa’daki ekonomik iyileşme ile birlikte artacağı da beklenmektedir.
Arnavutluk, Doğu Bloku’nun yıkılmasından sonra geçiş dönemine giren ülkeler içinde GSYİH’si halen büyük ölçüde tarımsal faaliyete bağlı olan tek ülkedir. 1990’lı yıllar boyunca, tarımsal üretimin GSYİH’nin %50’sinden fazlasını oluşturmuş olduğu ülkede, halen tarımın GSYİH içindeki payı %20’lerde seyretmektedir. 1990’lı yılların başında, komünist yönetimin gücünü kaybetmesi ile toprakların ve hayvanların kontrolü köylülere geçmiş, kollektif çiftlikler kapanmıştır. Tarımsal üretim halen ortalama büyüklüğü yaklaşık 1 hektar olan bu küçük, özel işletmelerin faaliyetlerine dayanmaktadır.Tarımsal toprakların ülke toprakları içindeki payı %24’tür. Toplam tarımsal alanın %43’ü yüksek verimliliğe sahip ovalardan oluşmaktadır. Sektör, sadece küçük çiftliklerden dolayı değil, ülkenin altyapısının zayıflığı sebebiyle de arzu edilen gelişmeyi gösterememektedir. Özellikle üretilen ürünlerin nakliyesi bakımından ulaştırma altyapısının yetersizliği sorun yaratmaktadır. Halen ülkedeki istihdamın %58'ini karşılayan tarım sektöründe, gayrimenkul sorununun çözümü devlet politikasının en önemli unsurlarından birini oluşturmaktadır. Ülkede tahıl üretimi baskın olmakla birlikte hayvan gıdası üretimine yönelik tarım ürünlerinin tarımsal üretim içindeki ağırlığı gün geçtikçe artmaktadır. Arnavutluk, organik gıda alanında önemli bir ihraç potansiyeline sahiptir. Ancak, paketleme ve ambalajlama ile ilgili sorunlar ve zeytinyağı, meyve, şarap ve brendi gibi katma değeri yüksek ürünlere yeterli önemin verilmemesi sebebiyle sektörde istenilen gelişme sağlanamamaktadır. Bununla beraber ülkede banka kredilerinin artmasına paralel olarak üzüm bağları, meyve üretim alanları ve gıda işleme sektörlerine yeni yatırımlar yapılmaktadır. Aşırı istihdama bağlı olarak tarım sektörünün uluslararası standartlar çerçevesinde verimsiz olması sebebiyle ülkenin tarımsal üreticileri komşu Yunanistan ile rekabet edememektedir. Ayrıca ülkenin Avrupa Birliği’nin hayvansal ve bitkisel sağlık kurallarına uygun üretim yapma konusunda gelişme kaydedememesi de sektörün ihracat imkanlarını kısıtlamaktadır.
1980’li yılların sonunda GSYİH’nin yaklaşık %45’lik kısmını oluşturan sanayinin payı 2011 yılına gelindiğinde %19’lara kadar gerilemiştir. Bu durum, esas olarak, Komünist dönemde uygulanan yoğun sanayileşme politikalarının terk edilmesi sonucunda madencilik ve imalat sektörlerinin küçülmesinden kaynaklanmıştır. 1961 yılına kadar Sovyetler Birliği, daha sonra da 1978 yılına kadar Çin’den sağlanan üretim tesisi ve fabrikaların çoğu eski olmanın yanı sıra 1991-1992 ve 1997 yıllarındaki kargaşa dönemlerinde hasar görmüş veya yağmalanmıştır. Halen çalışır durumda olan kamu işletmeleri ülkenin büyük bir kısmı ülkenin geçiş dönemine girmesiyle özelleştirilmiştir. Batılı ülkeler için gerçekleştirilen fason üretim, tekstil ve deri eşyalar sektörlerine canlılık kazandırmıştır. Ülkenin ihracat gelirlerinin %43’lük kısmını tekstil ve ayakkabı sektörleri oluşturmaktadır. Bunun yanı sıra, gıda işleme de imalat sanayinin önemli sektörlerinden biri olmayı sürdürmektedir.
Başta krom, bakır ve nikel olmak üzere mineral kaynakların oldukça zengin olduğu Arnavutluk’ta, 1990 yılından önce, madencilik sektörü ihracat gelirlerinin büyük kısmını oluşturmuş, ülke dünyanın üçüncü büyük krom üreticisi haline gelmiştir. Bununla beraber, gerek 1991-1992 gerekse 1997 yıllarındaki ayaklanma dönemlerinde üretimde büyük düşüşler yaşanmıştır. 2005-2008 yılları arasında başta Çin kaynaklı olmak üzere krom, demir, bakır ve diğer madencilik ürünlerine yönelik talebin yükselmesi çok artması ile bu ürünlerin ihracatında da tekrar artış yakalanmıştır. Petrol üretiminin merkezi ülkenin Berat ve Fier bölgeleridir. Ülkede petrol çıkarma alanında faaliyet gösteren çok sayıda yabancı şirket bulunmakla beraber bu firmaların büyük kısmı kara sondajı gerçekleştirmektedir.
Arnavutluk Güney Doğu Avrupa ülkeleri arasında en hızlı büyümeye sahip olan ülkedir. Gelişmekte ve hızlı büyümekte olan her ülke gibi Arnavutluk'ta da inşaat sektörü önemini korumaya devam etmektedir. Müteahhitlik sektörü ülke ekonomisinin önemli bir itici gücü konumundadır. Ancak özellikle Tirana şehrindeki inşaat izinleri sıkıntıları nedeniyle konut inşaatının gelişiminde 2007 yılından bu yana yavaşlama gözlenmektedir. Yaşam şartlarının düzeltilmesine, üretim kapasitesinin arttırılmasına ve modern bir altyapının yaratılmasına olan ihtiyacı karşılamak için yapılan reformlar, inşaat sektöründe sürekli ve etkili bir yükselmenin görünmesine sebep olmuştur. Yaklaşık 450 civarında küçük, orta ve büyük ölçekli hidroelektrik santral inşaatının lisans verilme çalışmaları, termik santral inşaatları, altyapıya yönelik projeler ülkenin bu sektördeki en önemli büyüme etkenlerinden biridir. Müteahhitler, inşaat işlerine başlanması ya da başlamış olanların bitirilebilmesi için gerekli mali kaynakların bulunmasında yaşanan zorlukları; sektördeki yavaşlama ve düşüşün nedenleri olarak görmektedirler. Bunların yanı sıra, küresel mali krizden etkilenen tüketicilerin düşen talepleri ve sıkılaştırılan borç verme kuralları sektörü daha da zorlamaktadır. Bu sektördeki yatırımları engelleyen en büyük faktör toprak mülkiyeti konusundaki anlaşmazlık ve belirsizliklerdir. Bunların yansıra, küresel mali krizden etkilenen tüketicilerin düşen talepleri ve sıkılaştırılan borç verme kuralları sektörü daha da zorlamaktadır. Müteahhitlik sektöründe konut dışında, yol, kanalizasyon ve içme suyu projeleri başta olmak üzere, altyapıya yönelik çalışmaların yoğunluğu dikkat çekmektedir. Özellikle bu tür projelerde yabancı sermayeli, teknik müşavirlik firmalarının kendi Ülkeleri ve Büyükelçilikleriyle bağlantılı olarak faaliyet gösterdikleri ve projelendirme faaliyetlerinde bulundukları bilinmektedir. Yol projelerinde ana üstlenici olarak da taşeron olarak da çok sayıda Arnavut firma çalışmaktadır. Açıklamada her gün 12 bin kişi ve 3 binden fazla aracın bu otoyolu kullandığı belirtilirken otoyolun Kosova’da da inşa edilip Sırbistan’a bağlanması ile bu sayının daha da artacağı tahmin edilmektedir. Sadece 6 kilometrelik Kallimash tünelinde tek taraflı ulaşım sağlandığını belirten yetkililer Amerikan-Türk konsorsiyumu Bechtel-Enka’nın tünelin yapımına devam ettiğini belirtmektedirler. Yol projelerinin dışında, var olan limanların iyileştirilmesi ve yeni limanların hem yolcu hem de kargo hizmetleri için inşaa edilmesi diğer projelerden sadece birkaçıdır.Bu sektörün gelişmesi, diğer ekonomik sektörlerin de gelişmesi için önemli adımlardan biridir. Teknik Müşavirlik Sektörü Arnavutluk’ta teknik müşavirlik firmalarının faaliyetlerinin kredi kuruluşları ve Hükümetlerin desteğiyle yürütüldüğü gözlenmektedir. Ayrıca Arnavutluk hükümeti zaman zaman teknik müşavirlik ihaleleri açmaktadır. Söz konusu ihalelerin duyurulmasında ve bilgi temininde yeterli açıklık sağlanmamaktadır. Bu nedenle, ihale koşullarının hazırlanmasında ve duyurulmasında bilgiye ulaşmak oldukça sıkıntılıdır. • İnşaat
Teknolojik açıdan geri kalmış olmasına rağmen Arnavutluk inşaat sektörü 1990’lı yılların ikinci yarısında hızlı bir büyüme göstermiştir. Kollektif çiftliklerin şahsi mülke dönüşmesi, küçük ve orta ölçekli işletmelerin ortaya çıkması, çeşitli mağazaların açılması, konut sıkıntısı, büyük altyapı projeleri, turizm sektörünün gelişmesi ve 1999 yılında ülkeye yönelen insani ve askeri fonlar, bu büyümenin sebepleri arasındadır. Kırsal alanlardan kentlere göçün yaygın olması, özellikle kentlerde konut yapımı ihtiyacını artırmaktadır. Halen inşaat faaliyetlerinin %80’lik kısmı özel sektör tarafından gerçekleştirilmektedir. Bununla beraber, 2007 yılının başında inşaat izinlerine kısıtlama getirilmiştir. 1990 yılından bu yana gerçekleştirilen inşaatların 2/3’lük kısmının kayıt dışı olduğu tahmin edilmektedir. Bu nedenle 2006 yılından itibaren bu yapılaşmayı kayıt altına alma ve yasallaştırma çalışmaları yapılmaktadır. Ülkede yapılaşma açısından en çarpıcı değişim binaların çeşitli canlı renklere boyandığı başkent Tiran’da görülmektedir. Arnavutluk inşaat sektörü de küresel mali kriz ve onun yarattığı ekonomideki durgunluktan nasibini almıştır. INSTAT'a göre inşaat sektörü, kamu yatırımlardaki düşüşe bağlı olarak % 22 oranında daralma göstermiştir.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||