Dublin büYÜkelçİLİĞİ Tİcaret müŞAVİRLİĞİ
Yılında İrlanda Ekonomisindeki Gerçekleşen Gelişmeler
Yüklə 0,95 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 4. EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLER 4.1. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları Yıllar İtibariyle Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları (Milyon €)
- İrlanda’nın Yurtdışına Yatırımı
- 4.2.1. Çok Taraflı Ticaret Anlaşmaları ve Preferanslar
- 4.3. İrlanda’nın Dış Ticareti
- 4.3.1. Yıllara Göre Dış Ticaret Değerleri
- Yıllar İtibariyle İrlanda’nın Dış Ticareti
3.12. 2014 Yılında İrlanda Ekonomisindeki Gerçekleşen Gelişmeler: 2014 yılında İrlanda ekonomisi ekonomik krizden beri ilk kez artan iç talep ve mal ve hizmet ihracatının etkisiyle % 4.8 oranında büyümüştür. Bu büyüme oranı ile İrlanda 2014 yılında Avrupa Birliği içinde en çok büyüyen ülke olup, AB Komisyonu tarafından 2015 yılında da en çok büyüyen ülke olacağı öngörülmektedir. İç talep 2014 yılında 2007’den beri ilk kez artış göstermiştir. Öte yandan, İrlanda Hükümeti’nin 2012 yılında uygulamaya koyduğu “2012 İstihdam Eylem Programı”nın sonucu olarak işsizlik oranı 2013 yılında % 13.1 oranından, 2014 yılında % 11.3 oranına düşmüştür. Bu Programın başlıca amacı ekonomik ve mali kriz ile yitirilen işgücüne yeniden istihdam sağlanması olup, Programın hedefleri arasında 2016 yılına kadar 100,000 ve 2020 yılına kadar ise 2 milyon kişiye iş yaratmaktır. 2012 yılından beri titizlikle uygulanan bu Program sonucunda 2014 yılı sonu itibariyle 90,000 kişiye iş imkanı sağlanıştır. İrlanda ekonomisinin bu olumlu gidişatında uygulanan ekonomik ve mali politikaların etkisi büyüktür. Ayrıca, ülkenin mal ve hizmetlerine yönelik olarak ticari ortaklarının artan talep, düşük enerji fiyatları ve Avro Bölgesinde yaşanılan ekonomik iyileşme etkili olmuştur. İç piyasada ise artan istihdam sonucunda hanehalkının harcanabilir gelirinde artış olmuştur. Diğer taraftan, İrlanda’nın 2013 yılında 87 milyar € olan ihracatı 2014 yılında 89 milyar €’ya yükselmiştir. İthalatı ise, 2013 yılında 50 milyar €’dan 2014 yılında 53.5 milyar €’ya çıkmıştır. Buna göre, dış ticaret fazlası 2014 yılında 35.5 milyar €’dur. 2013 yılında ülkenin hizmet ihracatı 92.3 milyar € iken, 2014 yılında 101 milyar €’ya ulaşmıştır. Başlıca hizmetleri kalemleri arasında ulaştırma, turizm, sigorta, mali hizmetler, iletişim, yazılım v.b. yer almaktadır. Bu gelişmelerin sonucunda, 2010 yılında 22 milyar € olan İrlandanın bütçe açığı, 2014 yılında 5 milyar € seviyesine inmiştir. 2014 yılında İstihdamı arttırmak için, girişimcilere yönelik olarak yardım amaçlı 31 tane girişim ofisi (Local Enterprise Office (LEO)) ülkenin muhtelif bölgelerinde açılmışdır. 2014 yılında İrlanda Hükümeti tarafından Körfez Ülkeleri, ABD, Güney Kore, Hindistan, Avustralya, İsviçre, Yeni Zelanda, Kanada ve ülkemize de yönelik toplam 18 tane Bakanlar düzeyinde Ticaret Heyeti Programı gerçekleştirilmiştir. Bu Ticaret Heyetlerinde yoğunluk verilen sektörler ise havacılık, yazılım, eğitim, finansal hizmetler, temiz teknolojiler, müteahhitlik, mühendislik ve gıdadır. 2014 yılının Temmuz ayında “İrlanda’da Yabancı Sermaye Yatırımlarına İlişkin Strateji” yayımlanmıştır. Öte yandan, Dünya Bankası tarafından 2014 yılında yayımlanan “Doing Business 2014” adlı raporda, İrlanda 189 ülke arasından iş yapma ortamı açısından 15. sırada yer almaktadır. Bütün bu hususlar, İrlanda’nın bono piyasalarına tarihsel en düşük faiz oranları ile girmesine yardımcı olmuştur. Bu arada, Standard and Poor’s (S&P) adlı kredi derecelendirme kuruluşu tarafından İrlanda’nın notu ekonomik performansının son dönemdeki gidişatı, işsizlik oranının azalması ve kamu maliyesinin iyi yönetimi sonucunda 05 Aralık 2014 tarihinde A-‘den A’ya yükselmiştir. 4. EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLER 4.1. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları Yıllar İtibariyle Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları (Milyon €)
Kaynak: İrlanda Merkez İstatistik Ofisi (CSO) İrlanda’nın yabancı sermaye bakımından çekici bir merkez haline gelmesinde, İrlanda Hükümetlerinin uyguladığı tutarlı, başarılı ve iş çevrelerinin ihtiyaçlarına olumlu yaklaşan politikaların büyük katkısı vardır. Sonuç olarak, İrlanda, bankacılık, ticaret finansmanı, etkin ulaştırma imkanları ve gelişmiş bir telekomünikasyon sistemi gibi konularda dünya çapında hizmet sunma kapasitesine sahip, iyi gelişmiş bir altyapıya sahip olmuştur. Ayrıca, denizaşırı firmaların ihtiyaçlarını karşılamak konusunda bankacılık ve finansal hizmetler itibariyle ciddi bir deneyim kazanmıştır. 2014 yılı itibariyle İrlanda’da ilaç, bio-ilaç, finansal hizmetler, dijital medya, sosyal medya, yazılım ve dijital oyun sektörüne ilişkin yatırımlar bulunmaktadır. 2014 yılı itibariyle İrlanda’da yatırım yapan yabancı firmaların sayısı yaklaşık 1153 olup, bunlardan 585 tanesi ABD firması, 95’i İngiliz, 96’ı Alman, 48’i Fransız, 33’ü Hollanda, 30’u İtalya, 25’i Japon, 19’u Kanada ve diğer ülkelerdir. İrlanda’da bulunan yabancı sermayeli firmalar arasında Apple, Northern Trust, EA Games, SAP, Mylan, Cisco, Arvato, Allerpan, Twitter, İntel, IBM, Coca-Cola, Pfizer, Paypal, Amazon, Facebook, Google, GlaxoSmithKline, Kellog’s, Microsoft, Novartis, Roche, Siemens, Solaris Mobile Vodaphone, Wyeth, HSBC, Fujitsu, Abbott, Dell, Eli Lily, Mastercard, Fidelity, Hedgeserve, VHware, Prometric, Harmac, Analog Devices, Gilt Groupe v.b. yer almaktadır. 2014 yılında, İrlanda’ya yabancı sermayeyi çekmekle sorumlu olan kurum “IDA Ireland”ın müşterisi olan firmalar tarafından ise 15,012 yeni iş yaratılmıştır. IDA Ireland tarafından yaratılan istihdam böylece 174,488 kişiye ulaşarak en yüksek seviyeye gelmiştir. 2014 yılında İrlanda’daki büyük yabancı sermayeli firmalar yeni iş sahaları yaratmada son derece başarılı olmuşlardır. 2014 yılında iş kayıpları da gözönüne alındığında çok uluslu şirketler tarafından farklı sektörlerde net olarak 7,131 yeni iş yaratılmıştır. 2014 yılında 88 tanesi İrlanda’ya ilk kez, 59’u yeniden yatırım yapmak suretiyle ve 27’si AR-GE yatırımı kapsamında toplam 174 bireysel yatırım yapılmıştır. 2013 yılına göre % 20 oranında artarak 2014 yılında 197 yatırım yapılmıştır. Yıl içinde yatırım yapan firmalar arasında Amazon, Bristol Myers Squibb, Fidelity, LinkedIn, Survey Monkey, Air BnB, PayPal, Ericsson, SAP, Johnson&Johnson, West Pharmaceutical, Zendek, Adroll ve New Relic yer almaktadır. 2014 yılında %12.5 oranındaki kurumlar vergisi devam edecektir. İrlanda’nın Yatırımı Geliştirme Kurumu (Investment Development Agency (IDA)) tarafından yapılan bir araştırmaya göre, yabancı sermaye yatırımları tarafından İrlanda’da, yaratılan yeni iş sahalarının büyük kısmında software yazılımı, mühendislik, kalite kontrol ve AR-GE uzmanları, finans ve yatırım analistleri v.b. mesleklere gereksinim olduğu görülmektedir. İrlanda’yı yatırım alanı olarak seçen firmaların arasında dünyadaki en büyük 10 ilaç firmasının 9’u, 10 ABD’li IT firmasından 8’i, dünyada önde gelen 25 tıbbi araç ve gereç üreticilerinden 17’si, dünyanın önde gelen mali hizmetler firmalarının yaklaşık % 50’si, dünyadaki ilk 10 “Born on the Internet” firması ve dünyadaki 5 önde gelen oyun firmasından 3’ü faaliyet göstermektedir. Diğer taraftan, İrlanda’yı yatırım alanı seçen dünyaca ünlü firmalar yaşanan global sıkıntılara rağmen, 2014 yılında İrlanda’da AR-GE yatırımlarını artırmış ve ayrıca var olan yatırımlarında genişleme ile çeşitliliğe yönelmişlerdir. Yatırım Teşvikleri IDA Ireland, belirli koşulların sağlanması kaydıyla, İrlanda’da yatırım yapmak isteyen veya yatırımlarını genişletmek isteyen firmalara gerek nakdi, gerekse gayri nakdi destek vermektedir. Uygun projeler için verilen yardımları,
çeklinde sınıflandırmak mümkündür. Firmalar nakdi yardım için seçilirken, sektörler dikkatli bir şekilde seçilmekte, İrlanda içerisinde seçilen bölge, yaratılacak istihdam düzeyi, ilgilenilen sektörün uzun vadeli istikrarı ve öngörülen projenin İrlanda’nın uzun vadeli sanayi ve istihdam politikalarına uygunluğu önemli olmaktadır. Hedeflenen başlıca sektörler arasında;
sektörleri ön plana çıkmaktadır. Finansal Destekler Yaratılacak istihdam sayısı, kalitesi ve mekanı, verilecek teşviğin belirlenmesinde en önemli faktörler arasında yer almaktadır. Nakdi yardımlar, sınırlarda, ülkenin orta bölgelerinde ve batı bölgelerinde kurulacak firmalara verilirken, en düşük miktarlar ise Dublin bölgesi için verilmektedir. Diğer bir belirleyici unsur da, İrlanda’da gerçekleştirilecek faaliyet ile istihdam edilecek personelin nitelikleridir. Harcamaların belli olmasını müteakip, verilecek yardım miktarı müzakere edilmektedir. Harcamanın belli bir oranı üzerinden verilen teşviklerin tavanı, AB’nin konuyla ilgili düzenlemeleriyle belirlenmekte ve kısmen yatırımın yerine bağlı olarak değişmektedir. Uzun yıllar boyunca İrlanda, vergi uygulamaları, yerli ve uluslararası işletmelerin kurulması ve gelişmesini kolaylaştırıcı bir unsur olarak kullanmıştır. Mevcut vergi rejiminde uygulanan temel ilke, vergilendirilebilen geliri azaltan teşvik uygulamalarından ziyade, tek ve düşük bir vergi düzeyi tahsil edilmesi olarak gözlenmektedir. İrlanda toplam vergi yükü en düşük olan AB üyesi ülkeler arasındadır. AB Komisyonu ile yürütülen görüşmeler sonrasında İrlanda, ticari gelirler üzerinden alınacak kurumlar vergisinin % 12.5 düzeyinde olmasını kararlaştırmıştır. Bu itibarla, İrlanda’da tüm sektörlerde, yerleşik bir firmanın Kurumlar Vergisi ticari faaliyetleri sonucunda kazandığı gelirden (aktif gelir) standart %12.5 Kurumlar Vergisi tahsil etmektedir. %12.5 düzeyindeki Kurumlar Vergisinden faydalanabilmek için İrlanda’da belirli bir faaliyetin ve mevcudiyetin sürdürülmesi, bir diğer ifade ile İrlanda’da yerleşik olunması zorunludur. En azından bir bölümünün, İrlanda’daki faaliyetlerle bağlantılı olması kaydıyla, İrlanda dışındaki bir şubenin yaptığı ticari işlemlerden elde ettiği gelir de aktif gelir olarak değerlendirilmektedir. Diğer taraftan, pasif yatırım gelirlerinin (faiz, telif hakları, kar payları, emlak kiraları, vb.) vergi oranı % 25 düzeyinde bulunmaktadır. Benzer şekilde, firmanın ticari faaliyetlerinin tamamıyla İrlanda dışarısında gerçekleştirildiği durumlarda (arazi anlaşmaları, maden ve petrol çıkartma operasyonları, vb.) elde edilen gelir de pasif gelir olarak addedilmekte ve ödenen vergi oranı % 25 olmaktadır. İrlanda, kar payları ve faiz gelirleri üzerinden % 20 oranından vergi tahsil etmektedir. Sermaye kazancı vergisi %20 olarak tahsil edilmektedir.Ancak, Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması’nın bulunduğu durumlarda veya AB üyesi ülkelerdeki şubenin kazancından vergi tahsil edilmiş olması durumunda, bu ödemelerin İrlanda vergi yükü açısından kredilendirilmesi yoluna gidilmektedir Ar-Ge Desteği Yeni kurulacak firmalara sermaye desteği ve personel desteği vermenin yanısıra, Ar-Ge ve eğitim çalışmaları konularında da destek sağlamaktadır. İrlanda’da yürütülen Ar-Ge faaliyetleri bakımından aşağıdaki teşvikler verilmektedir: -İrlanda’da yerleşik firma tarafından alınmış olan patentten elde edilen patent gelirine kurumlar vergisi muafiyeti tanınmaktadır. -Mevcut Ar-Ge harcamalarında yapılan arttırımlara vergi kredisi uygulanmaktadır. Avrupa Ekonomik alanı çerisinde Ar-Ge faaliyetleri yürüten firmaların temel yıl itibariyle Ar-Ge harcamaları üzerinden arttırım yapan firmalara % 20 oranında vergi kredisi sağlanmaktadır. -Fikri mülkiyet haklarının transferinde damga vergisi muafiyeti sağlanmaktadır. 1 Ocak 2007 tarihinden itibaren, Ar-Ge çalışmalarına taşeron olarak iştirak eden ve ana firmalarla bağlantısı olmayan firmaların yaptıkları harcamalar bakımından, herhangi bir yıl için krediye hak kazanan Ar-Ge harcamalarının % 10’una kadar bir meblağ için vergi kredisi tanınması imkanı getirilmiştir. 4.2. Dış Ticaret İrlanda Avrupa Birliği’ne 01 Ocak 1973 yılında üye olmuş olup, bu çerçevede AB’nin Ortak Ticaret Politikasını uygulamaktadır. İthalat ve ihracattaki gümrük işlemlerinin ulusal çapta otomasyonu, 1991 yılının Nisan ayında gerçekleştirilmiş olup, “Otomatik Giriş İşlemleri OGİ (Automated Entry Processing-AEP)” adı altında yürütülmektedir. “Tek İdari Belge (Single Administration Document (SAD))” adı verilen belgenin sisteme girilmesiyle tüm kontrol işlemleri adım adım yapılmaktadır. Otomatik Giriş İşlemleri sayesinde ithalatçılar sözkonusu mallarını ilgili gümrük idaresinden mala ilişkin Gümrük Vergisi, KDV, Tüketim Vergisi v.b. vergileri ödedikten sonra çekebilmektedirler. Gümrük işlemleri, uygulanacak vergi oranları v.b. detaylı bilgilere İrlanda’nın Gümrük ve Gelirler Kurumu’nun www.revenue.ie websitesinden ulaşmak mümkün bulunmaktadır. Burada her türlü bilgi ve belge detaylı olarak verilmekte ve gümrük kısmı arandığında tüm sorulara yanıt alınabilmektedir. İrlanda’da gümrük vergileri genellikle ad valorem esasına göre tahsil edilmektedir. Menşe Belgesi İrlanda ile ülkemiz arasındaki ticarette EUR 1 menşe belgesi kullanılmaktadır. Dolaşım Belgesi Serbest dolaşım belgesi olarak ATR formu kullanılmaktadır. Bu belgelere ilişkin detaylı bilgi için www.revenue.ie/en/customs/leaflets/preferential-trade.html#section8 websitesine başvurulabilir. İthal Lisansları / Miktar Kısıtlamaları İrlanda’nın ithalatında bazı ürünlerde miktar kısıtlamaları/kotalar ile ithal lisansları uygulanmaktadır. İthal lisansları, ürün grubuna göre ilgili Bakanlıklardan alınabilmektedir. İrlanda’nın ithal kısıtlamalarına ve ithali yasak mallarına dair bilgilere Gümrük ve Gelirlere ait www.revenue.ie/en/customs/prohibitions-restrictions/index.html websitesinden ulaşmak mümkündür. Bu sitede bağlantı kurulacak kurumlar ile adresleri de mevcuttur. 4.2.1. Çok Taraflı Ticaret Anlaşmaları ve Preferanslar AB’ne 1973 yılından bu yana üye olan İrlanda, üçüncü ülkelerle olan dış ticaretinde, AB’nin “Ortak Ticaret Politikası” uyarınca hareket etmektedir. Bu kapsamda, üçüncü ülkelerle AB arasında akdedilmiş olan tüm tercihli ticaret Anlaşmaları ve düzenlemeleri ile otonom rejimler, İrlanda tarafından da uygulanmaktadır. Bu itibarla, ülkemiz ile AB arasında 1996 yılından bu yana geçerli olan “Gümrük Birliği”nin kuralları, Türkiye-İrlanda arasındaki ikili ticaret bakımından da geçerlidir. 4.3. İrlanda’nın Dış Ticareti İrlanda’nın başarısında anahtar rol oynayan faktörlerden biri, ekonomik büyümeye katkıda bulunan ihracat olmuştur. Bunun yanısıra finansal hizmetler, sigortacılık ve genel iş hizmetleri de ön sıralarda yer bulmaktadır. Yabancı sermayeli firmalar küçük İrlanda piyasasından ziyade yüksek ihracat imkanının çekiciliği nedeniyle İrlanda’ya yatırım gerçekleştirmektedir. Bu durum, İrlanda’nın ihracatının artışında rol oynayan en önemli faktörlerden biri olmuştur. 4.3.1. Yıllara Göre Dış Ticaret Değerleri
Yüklə 0,95 Mb. Dostları ilə paylaş:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||