Dünyanin yaşamakta olduğu döNÜŞÜm sirasinda tüRKİYE’de kendi ÖZGÜLLÜĞÜ İÇİnde bir döNÜŞÜm yaşarken, mekan organizasyonunu nasil yeniden yapilandiriliyor

Beşincisi ise merkezi ya da yerel yönetimler bir yerde yaşayanlara emrivakilerle dönüşüm projeleri uygulamaya çalıştığında, burada yaşayanlara karşı örgütlenme ve muhalefet/müzakere kanallarını kapamanın demokratik bir yönetim olma iddiasıyla bağdaşmadığının farkında olmaktır.
Bugün uygulanmakta olan toplumsal dönüşüm modeli adil değildir. Bunu adil hale getirmek için, bu beş ilkeye uymanın iyi başlangıç olacağını düşünüyorum. Tabii bu konuda daha çok konuşmamız gerekiyor. Böyle bir konuşma kentsel yenileme ahlakı konusunda bir uzlaşmaya kavuşmamızı sağlayacaktır.
Yaşanan dönüşümün adil olmadığını söylerken kanıtlarımızı toplumun alt katmanlarının taşıdığı pahaların gösterilmesine dayandırmıştık. Ama kent rantından pay alanların denetlediği rantlar üzerinde durmadık. Oysa dönüşüm sırasında güçlü özel kesim aktörlerinin temel motivasyonunun imar planı değişiklikleriyle sağlanan rantların büyüklüğünden kaynaklandığını biliyoruz. İstanbul’da 2005 sonrasında dört yıl içinde 3900’den fazla plan değişikliği yapılmıştır. Bu bir güne 3 plan değişikliği anlamına gelmektedir. Eğer burada oluşturulan imar rantlarının büyüklüğü konusunda bir örnek olarak Sapphire binası verilebilir. Bu binanın yapıldığı 4. Levent’teki arsanın inşaat emsali 2,5, arsa büyüklüğü 12.000 metre kare, dolayısıyla inşaat hakkı 30.000 metre kare iken, inşaa edilen binada, inşaat miktarı 165.000 metre kare olarak gerçekleşmiştir. Yani 135.000 metre kare fazla inşaat yapılmıştır . Girişimciye bu yolla 1 milyar euro ek kazanç sağlanmıştır.⁴⁹
İstanbul mekanında elde edilen imar rantlarından yararlanmanın adaleti üzerinde konuşmak o kadar kolay değildir. Bu rant değerleri dünya kenti haline gelen İstanbul’da emlak piyasasının uluslararsılaşmasıyla ilgilidir. Bunun en ilginç kanıtlarından biri gazetelerde son günlerde ortaya çıkan; “ Londra’da Thames Nehri’nin kıyısında inşa edilen Riverlight projesi Londra’dan önce İstanbul’da satışa çıktı. Fiyatların 395.000 Sterlinden başladığı piyasaya Türk yatırımcılar ilgi gösteriyor”⁵⁰ haberidir.
Yaşanan bu dönüşümler konut üretiminde ve emlak piyasasında nitelik değişikliklerine yol açmıştır. Konut üretimini üretim maliyetinden kopararak kentsel arsa rantı üzerinden finansal spekülasyonun aracı haline getirmiştir. İstanbul’da emlak piyasasının spekülatif bir piyasa olarak örgütlenmesiyle birlikte, konut piyasası patlamış, konutlar medyada yaratılan yaşam biçimi hayalleri üzerinden pazarlanmaya başlamıştır. Bu gelişme İstanbul