E. A. Abasov, S. Y. Bağırova

Xətti tənliklər sistemi. Qaus və Kramer üsulları 

 

Tərif: Aşağıdakı kimi verilmiş sisteme xətti tənliklər sistemi deyilir. 

 

Burada, 

 ;j=

 ixtiyari  həqiqi  ədədlərdən  ibarət  olan,  uyğun 

olaraq  məchul  əmsallardır.

=

 isə  sərbast  hədlərdir. 

 ;

 isə  təyin 

olunması tələb olunan məchullardır. 

1. Qaus üsulu: 

 

---

 

 

Tənlikləri cəmləyək

 

18

 =360 beləliklə 

=

 və  

 

                                                            

 

                                                                

 

                                                                  

 

Yoxlama: 10∙20+5∙10=200 

200=200 

8∙20 -5∙10=110 

110=110 

2. Kramer üsulu  

 

Bu  tənliyi  matris  formasında  yazaq  .Verilmış  tənliyin  məchullarının 

əmsallarından  ibaret  olan  A=

 və  sərbəst  hədlərdən  ibarət  olan 

B=

 matrislərini quraq. 

Əsas Matrisin determinantını hesablayaq . 

    ∆=detA=

 

Sonra A əsas matrisində birinci sütunu  B matrisi ilə əvəz edək və həmin 

matrisin determinantını hesablayaq. Beləliklə,  

                   ∆

1

= 

  

Sonra Aəsas matrisində ikinci üsulu Bmatrisi ilə əvəz edək eyni qayda ilə onu da 

hesablayaq. 

                   ∆

2

= 

 

Kramer üsuluna əsaslanaraq 

X

1

= =

=20 

X

2

= =

 =10 

---

 

 

X

1

=20 

Qeyd:Kramer  üsulu  əsas  determinantı  sıfırdan  fərqli  olan  xətti  tənliklər 

sistemində tətbiq olunur . 

Tapşırıq. Xətti tənliyi Qaus və Kramer üsulu ilə həll edin. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---