25-rasm. Zond orqali o‘t suyuqligining A, B va C por- siyalarini olish. olda bemor tagiga val qo'yiladi. Shu holatda bemor asta-sekin zondni belgi- gacha yutadi. Alohida steril probirkalarga o't suyuqlig'ining uchta (A, B va C) porsiyasi ham olinadi (25-rasm). So'ngra
2 ml o't suyuqlig'i chiqqandan keyin (tekshirish uchun ishlatilmaydi) bevo- sita zonddan yoki shpris orqali probir- kalarga olinadi. O't suyuqlig'i kislotali muhitga ega (oshqozon shirasi tufayli) yoki uning tarkibida oqish rangli su- yuqlik bo'lsa material tekshirishga yaroq- siz hisoblanadi.
Oshqozonni (20—50 ml) natriy gidrokarbonat, kaliy perman- ganat (margansovka) va boshqa moddalar aralashmagan, qaynatib ilitilgan suv bilan yuvgandan keyin yuvindi steril bankalarga olinadi. Tomoqdan shilliq difteriya, meningokokk infeksiyasi, angina, o'tkir respirator virusli infeksiyalar, ko'kyo'tal va boshqa kasal- liklarda olinadi va ekma qilinadi. Material olinadigan tampon oldin- dan sterillanib tayyorlangan bo'lishi zarur. Odatda paxta yoki doka tampon yog'och tayoqchaga yoki zanglamaydigan simga o'raladi va probirkaga tushiriladi. Burundan shilliq olishdan avval burun quruq pilik bilan toza- lanadi. Tampon hamma tomonlari bilan burun devorlari va to'sig'iga tegizilgan holda burunning har bir kovagiga kiritiladi. Tampondan olingan material zudlik bilan tegishli qattiq muhitlarga ekiladi. Serologik usul. Serologik (serum — zardob) reaksiyalar qo'yish uchun tekshirish materiali bemor qonining zardobi hisoblanadi. Barcha serologik reaksiyalar asosida antigen va antiteloning o‘zaro ta’siri yotadi. Shuning uchun qon zardobida antiteloni aniqlash uchun tegishli qo‘zg‘atuvchining aniq bo‘lgan antigenlari ishlatiladi. Klinik amaliyotda ko‘pincha agglutinatsiya reaksiyasi (Vidal reak- siyasi) va uning ko‘rinishlari (bilvosita gemagglutinatsiya reaksiyasi, komplementni bog‘lash reaksiyasi) qo‘llanadi. Agglutinatsiya reaksiyasida mikroblar suspenziyasiga immun zardob qo‘shilganda mikroblar o‘zaro birikib uyum (to‘da) yoki don shaklida ko‘rinadi, probirkada esa tubiga yig‘ilib cho‘kma hosil qiladi (26-rasm). S
