Əcubə VƏ MƏHcubəNİn hekayəTLƏRİ “Yeni Poliqrafist” mmc baki 2016 Redaktor

Əmanətin qorunması barədə Əcubənin hekayəti

Hekayət söyləyənlər belə nəql etmişlərdir ki, Mərv şəhərində bir həkkak²³ var idi. O diyarın padşahı onun əmanətə möhkəm olduğunu çox sınamışdı. Həkkak sözünə və əməlinə sədaqətli olduğunu layiqincə sübuta yetirmişdi. Padşah hərdən ona cəvahirlər göndərib, üzərində yazılar həkk etdirirdi. Əmirlər və vəzirlər də onun hörmətini saxlayırdılar.

Bir gün padşah bir gümüş rəngli dürrü üzərində yazılar yazmaq üçün ona göndərdi. Etibarlı həkkak dürrü dükanına gətirib bir dürr qutusunun içinə qoydu ki, vaxt eləyib üzərində işləyər.

O şəhərdə oğurluğu ilə məşhur bir qadın var idi. Bir gün təsadüfən həkkakın dükanına gedib o dürrü gördü. Tamahı zor gətirib fikirləşdi ki, bir hiylə ilə o dürrü həkkakdan ala. O saat vaxt itirmədən bir xarrat dükanına gedib bir dürr qutusu aldı ki, rəngində və oxşarında həkkakın şahın dürrünü içinə qoyduğu qutunun tam eynisi idi.

Qadın evinə gəlib, gözəl və bər-bəzəkli paltarlar geyindi. Özünə min cür zinət verib, tovuz quşu kimi bəzəndi. Ehtişam və əzəmətlə həkkakın dükanına gəlib, özünü elə göstərdi ki, guya cəvahirat almağa gəlmişdir. Qadın həkkaka dedi ki, cəvahirlərinə baxım, görüm bəyəndiyim varmı?

Xülasə, qadın o dükanda olan bütün cəvahirləri alıb bir-bir baxır, sonra geri qaytarırdı. Elə ki sıra o qutuya gəldi, həkkak dedi ki o əmanətdir.

Qadın yüz nazü-işvəylə dedi ki, baxmaq gözəldir. İnsaf eylə, o gümüşü dürrə mən də tamaşa edim.

Həkkak qadının sözlərinə etibar edib qutunu ona verdi. Bu yalançı və oğru qadın qutunu əlinə alıb, cəldliklə özündəki boş qutu ilə dəyişib yerinə qoydu. Həkkak bu oğurluq əməlindən xəbərsiz halda boş qutunu alıb əvvəlki yerinə yerləşdirdi.

Qadın evinə gedib ərinə bu işi söylədi və dürrü ona verdi. Bu kişi o dürrü görüb, nəşə və sevinclə qabağına qoydu. Kişi hər gün bu qiymətli dürrü qabağına qoyub tamaşa edərdi. Ona baxmaqla sanki qəlbinə qüvvət, gözlərinə işıq gələrdi.

Bunların yekə bir xoruzu var idi ki, hər gün evin içində və həyət-bacada gəzib-dolanırdı. Kişi bir gün yenə dürrü qabağına qoyub tamaşa edərkən bərk yuxu tutub, olduğu yerdəcə yatdı. Bu zaman xoruz oraya gəlib dürrü gördü. Onu iri bir dən hesab eləyib dərhal ağzına alıb uddu.

Kişi yuxudan oyanıb gördü ki dürr yerində yoxdur. Nə qədər axtardısa tapa bilmədi. Arvadını çağırıb soruşdu. O da bu işdən xəbərsiz olduğunu dedi. Nə isə, hər tərəfi nə qədər axtardılarsa, nəticəsi olmadı ki olmadı. Dürr yoxa çıxmışdı.

Elə ki gecə oldu, xoruz vaxtsız banlamağa başladı. Kişinin ürəyinə qorxu düşüb, təlaşla arvadına dedi:

-Keçmiş adamlar vaxtsız xoruz banla-masını yaxşı hal hesab eləmirdilər. Bu xoruzun başını kəsmək lazımdır ki, bizə ziyanı dəyməsin.

Arvad dedi:

-Uzun zamandır ki, bu xoruz günlərini bizim evimizdə keçirib, bizə isinişmişdir. Bu qədər vəhşiliklə onu boğazlamaq münasib və mürüvvət deyil. Lakin keçmiş böyüklərin sözlərinə əməl edib bunun vaxtsız banlamağını da ona bağışlamayaq. Ona əzab da verməyək. Bazara aparıb sataq.

Bunlar bu tərəfdə bu cür söhbətlərinə məşğul olsun, o tərəfdə də həkkak dürrün getdiyindən xəbərsiz.

Elə ki gecə keçdi, sübhün dayəsi ulduzları uğur quşları kimi uçurtdu. Günəş göy fələklərini öz qızılı ipəyinə sarıb sevgi beşiyindən qanadlanaraq cahanı öz parlaq camalı ilə nurlandırdı. Şahın xidmətçilərindən bir nəfər etibarlı adam o dürrü həkkakdan almaq üçün onun yanına getdi. Həkkak qutunun ağzını açıb gördü ki dürr yerində yoxdur. Ağlı başından çıxdı. Damarında qanı, bədənində canı qalmayıb, qorxusundan az qaldı ki dəli olsun. Çarəsizcə şahın adamından üzr istəyib dedi ki, hələ dürrün işi qurtarmayıb. İnşaallah, hazır olan kimi mən özüm aparıb şahın məxsusi hərəminə təslim edərəm.

Biçarə həkkakın bu işdən üzərinə qəm çöküb, nəfəsi bağlanıb, ciyəri dağlanıb, iflic xəstəliyinə mübtəla oldu. Müalicəsi üçün bir bacarıqlı təbib gətirdilər. Təbib nəbzinə əl vurub, xəstəliyini təyin elədi. Yaxşı bir xoruz ətiylə bişmiş şorbanı dərman buyurdu. Dərhal bazara adam göndərdilər.

Həkimlər həkimi olan Allah izin versə, hər xəstəliyin dərmanı öz vaxtında yetişər. Oğru arvad dürrü udan xoruzu bazara göndərmişdi. Həkkak üçün xoruz almağa gedən adam da təsadüfən o xoruza rast gəlib, alıb gətirdi. Həmin xoruzu o saat boğazlayıb, dənciyini çıxartdılar. Həkkak ona tamaşa edib dururdu. Təsadüfən dürrü xoruzun qursağında görüb, dərdə vida edib, o iflic azarından xilas oldu və dedi:

-Kaş ki həmişə mərd insanlar öz işlərində müvəffəq olub, şad olalar. Xain adamlar xor və zəlilliyə düşələr.

Məhcubə dedi:

-Çox gözəl gətirdin bu əcaib məsəli. Zahidlə qəssabın hekayəti də bunun kimidir.

Əcubə dedi:

-Necədir o hekayət?

Məhcubə dedi: