Edebiyat öĞretiMİ-kompozisyon öĞretiMİ

3.1.Türk Dili ve Edebiyatı Eğitiminde Kompozisyonun Yeri

Hâlihazırdaki Türk Dili ve Edebiyatı dersinin içinde başlıca üç ders mevcuttur: Türk dili, kompozisyon ve edebiyat. Liselerin birinci sınıflarında dört saatlik edebiyat dersinin bir saati; ikinci sınıflarda bir saati; üçüncü sınıflarda iki saati kompozisyona ayrılmaktadır. Böylece dört saatlik Türk Dili ve Edebiyatı dersi üçe bölünerek (kompozisyon, dil bilgisi, edebiyat) işlenmektedir. Müfredatın yoğunluğu da göz önüne alınacak olduğunda öğrencinin kendini ifade etmesi, başkalarıyla iletişim kuracak donanımı kazanması, kısaca sözlü ve yazılı anlatımda başarılı olma adına kazanacağı hedef-davranışları kırk dakikalık sınırlı bir ders saatine sıkıştırarak kompozisyon eğitiminin yapılması imkânsız olmasa bile oldukça zordur. Bu ders saatinde ya genellikle kompozisyonla ilgili temel bilgiler kavratılmaya çalışılmakta, sınıfa bir kompozisyon konusu verilip bunun açıklanması istenmekte ya da sözlü kompozisyon çalışmaları yapılmaktadır. Bu çalışmaların çoğu da tamamlanamadan, öğretmen kontrolünden geçirilmeden bir sonraki derse kalmakta böylece öğrencinin motivasyonu, o anda yazdığı ve konuştuğu konuyla ilgili çeşitli anlam ilişkileri kurması neredeyse imkânsızlaşmaktadır. Konuyu oluşturan bölümler arasındaki anlam ilişkileri kurulamadıkça da yazılı ve sözlü anlatımla ilgili olumsuzluklar ortaya çıkmaktadır.

Bu olumsuzlukları ortadan kaldırma adına edebiyat, Türk dili ve kompozisyon derslerinin birbirinden bağımsız ve müstakil bir ders olarak ele alınması gerekmektedir. Ortaöğretim kurumlarında, ders programları hazırlanıp, müfredatlar düzenlenirken edebiyat ayrı bir ders; dilbilgisi kuralları öğretmekten ziyade uygulamaya ve Türkçenin zenginliklerini göstermeye dayalı ayrı bir ders; kompozisyon ise yazılı ve sözlü anlatıma dayalı öğrenciye temel bilişsel, duyuşsal davranışları kazandırmaya yönelik bir programa sahip olarak ayrı bir ders olarak değerlendirilmelidir. Müstakil bir şekilde değerlendirilen dil ve edebiyat dersleri hem öğrenci hem de öğretmen açısından verimli olabilir. Her şeyden önce dersi işlerken ortaya çıkacak zaman sorunu ortadan kalkacaktır. Buna bağlı olarak bu derslerde uygulama yapma imkânı doğacak ve öğretmenin öğrencinin uygulamalarını izleme, değerlendirme ve öğrenciye geri bildirim yapmak suretiyle ondaki başarıyı daha iyi tespit etme süreci de işlemeye başlayacaktır. Türk Dili ve Edebiyatı derslerinden beklediğimiz hedef-davranışlara ancak bu sayede ulaşabiliriz.