Edebiyatimizda balkan acilari hayriye Memoğlu-Süleymanoğlu Ankara-2009
/78 Osmanlı-Rus Savaşı’nın sebep olduğu göçler
Yüklə 0,78 Mb.
|
| 1877/78 Osmanlı-Rus Savaşı’nın sebep olduğu göçler:
Osmanlı Devleti, 1877-78 yıllarında meydana gelen Osmanlı-Rus Savaşı’nda büyük bir yenilgi almıştır. Rumî 1293 yılında cereyan etmiş olması nedeniyle, tarihimize Doksanüç Harbi olarak geçen bu savaş, büyük çapta bir Müslüman kıyımına, dehşet verici bir paniğe sebep olmuş, işgal altına giren bölgelerin halkı da göç yollarına düşmüştür. Ruslar, Kırım Savaşı’nda uyguladıkları acımasız yöntemleri bu savaşta da uygulamışlardır. Katliamlarla birlikte Türkler evlerinden, barklarından koparılarak göçe zorlanmışlardır. Sivil halkın malının mülkünün talan edilmesini, yakılıp yıkılmasını, savaş tekniğinin bir aracı olarak kullanmışlardır. Amaçları, Bulgaristan Türkleri’nin geri dönmekle bulabilecekleri hiçbir şeylerinin kalmamasını sağlamak olmuştur. Doksanüç Harbi Rumeli’yi yerinden oynatmış, Rumeli Türkü’nün de günümüze kadar devam etmekte olan faciasının başlangıcı olmuştur. Moskof Muharebesi Rumeli'yi bozguna uğratmış ve Türk halkı bunu Büyük Bozgun olarak adlandırmıştır. Bu savaşta gelişen olaylar, sözlü halk edebiyatına özel bir motif konusu olmuştur. Ruslar’ın Tuna'yı geçmesi, Plevne'nin Osman Paşa tarafından savunması dillere destan olmuştur: Ruslar Tuna'yı atladı Karakolları yokladı Osman Paşa’nın kolundan (da) Beş bin top birden patladı Karadeniz Akmam dedi Ben Tuna'ya bakmam dedi Yüz bin Kazak gelmiş olsa Osman Paşa korkmam dedi. Destanda İstanbul Hükümeti’nin Moskof ile anlaştığı iddia edilmektedir: Karadeniz dalgalandı Orta yeri halkalandı Kör olası Damat Paşa Moskof ile ne laflaştı8 Destanın bu varyantını İgnácz Kúnos kaleme almıştır. Zamanla daha birkaç varyantı oluşmuştur: İstanbul'dan gelir kadı Kalmadı dünyanın tadı Kalkın arkadaşlar gidelim Moskof oldu bize kadı Kılıcımı vurdum taşa Taş yarıldı baştan başa Kör olası Mahmut Paşa Attı ya bizi dağa taşa İstanbul'un hanımları Sedeftendir nalınları Kör olası murtat paşa Dul bıraktı kadınları9 Efsaneleşen Plevne savunması nesillerin hafızalarında yaşamaya devam etmektedir. Osman Paşa'ya İstanbul'dan imdat gelmez: Giderim giderim, validem, Balkan tükenmez Ardıma bakarım, validem, imdadım gelmez. Osman Paşa’nın askeri, yardımın geleceğine inanmaktadır ve maneviyatını yüksek tutmaktadır. Bir İngiliz subayının anılarından şu satırları okuyalım: "Çünkü Padişah, yardım için söz vermemiş miydi? Hem bu yardım, yalnız erzak ve mühimmat göndermekten ibaret kalmayacaktı... Eğer bir padişahın sözüne inanılmayacak olursa, artık kimin sözüne inanılabilirdi? Sonra, bir millet, yaptığı üç savaşta muzaffer olan ve ismi telgraf hatlarının ulaştığı ve gazetelerin çıktığı her yerde duyulan Pilevne’yi unutabilir miydi? Padişahın ve milletin kahraman Pilevne Ordusu’nu yardımsız, vasıtasız bırakmayacağına inanıyorduk. Fakat heyhat! Padişahın vaat etmiş olduğu yardım gelmiyordu... Ona (Osman Paşa’ya) yardım etmek için tek bir el bile uzanmamıştı..." Durum giderek kötüleşir ve kuşatmayı yarma kararı alınır: "Her taraftan hastaların iniltileri, can çekişenlerin feryadı geliyordu. Ne tarafa bakarsanız, ya yeni yapılacak büyük boğuşmanın hazırlıklarını, yahut da açılmış olan bu muharebe için hiç alâkaları olmaması gereken zavallıların sefaletini görüyordunuz. Nereye parmaklarınız dokunacak olursa, orada can çekişen, fakat henüz ölmeyen bir milletin alnında toplanan soğuk ecel teri gibi, eriyen karlara değiyordunuz. İşte bencil bir düşüncenin hazin sonu. Şahsî ihtirasını Türk milletinin üstünde tutan adamların da, Mehmetçik’in de feslerinin püskülü gibi bu milletin alın yazısının kara olduğunun farkına varamamıştık."10 İstanbul'dan yardım gelmeyince askerin morali sarsılmaya başlar: Yüklə 0,78 Mb. Dostları ilə paylaş:
|